GRAVES HASTALIĞINI TANIYIN

Hayykitap’tan çıkan ‘Guatr ve Tiroid Rehberi’ kitabı, ‘Graves’ hastalığını tanıtıyor ve teşhis ile tedavi konusunda bilgiler veriyor. Tiroid bezinin aşırı çalışmasına Hipertiroidi denildiğini biliyoruz. Tıp dilindeki adı ‘Tirotoksikoz’, halk arasındaki adı da zehirli guatr. Graves hastalığıysa Hipertroidi’nin en sık rastlanan türüdür. Hipertroidi olanların yüzde 60-90’ında görülür. Kandaki TSH reseptör antikorlarını artırarak tiroid bezini aşırı çalıştıran hastalık, gözlerin büyümesine neden olur. Bağışıklık sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanır. Dr. Robert Graves tarafından keşfedildiği için bu ismi almıştır.

Genetik risk yüzde 79!
Bilimsel araştırmalar, hastalıkta kalıtımın payının yüzde 79, çevresel faktörlerinse yüzde 21 olduğunu gösteriyor. Graves’i stres, üzüntü, sigara, fazla iyotlu tuz alımı, alerjik yapı ve bazı ilaçlar olumsuz etkiler. Hastalık genelde yavaş seyreder. Gelişme haftalar hatta aylar sonra olabilir. Rahatsızlığın üç önemli bulgusu, guatr, tiroid hormonlarında artış ve gözlerde büyümedir. Graves şikayetleri, hastalığın şiddetine, süresine, kişinin duyarlılığına ve yaşına bağlı olarak değişiklik gösterir. Kişide anlamsız bakışlar, enerji tükenmesi, bitkinlik ve bunama yapabilir.
Hastalık metabolizmayı hızlandırdığı için, iştah artışına rağmen kilo kaybına yol açar. 100 hastadan 96’sında kalp çarpıntısı ve yüksek nabız vardır. Nabız, dinlenme halindeyken dakikada 89’dan fazla atar. ‘Oftalmopati’ denilen gözün öne doğru fırlamasına, Graves hastalarının yüzde 25-30’unda rastlanır. Bu durumda çift görme, şaşılık, ışıktan rahatsız olma, gözde kaşıntı ve yanma gibi şikayetler olur. Tıp dilinde ‘Proptozis’ denen hastalıkta gözün öne doğru çıkma derecesi, göz doktoru tarafından ‘Hertel ekzoftalmometresi’ denilen bir aletle ölçülebildiği gibi göz tomografisi veya MR tetkikiyle de ortaya konabilir. Her ırka göre farklılık gösteren göz fırlamasına Türkler için biçilen sınır 21 mm.dir. Toplar damarlardaki kanın artması göz etrafındaki dokuların şişmesine yol açar.


Hastanın şikayetleri
- Çarpıntı (hızlı ve düzensiz kalp atımı)
- Yorgunluk
- Çabuk yorulma
- Ellerde titreme
- Saç dökülmesi
- Gözlerde büyüme, göz kapağında çekilme
- Kemik erimesi
- Kilo kaybı
- Ağız kuruluğu
- İshal

Graves ile birlikte seyreden hastalıklar
- Romatoit artrit (küçük eklemlerin romatizmal hastalığı)
- Addison hastalığı (böbrek üstü bezi yetmezliği)
- Çölyak hastalığı
- Prolapsus (kalpte mitral kapak gevşekliği)
- Trombosit isimli kan hücrelerinde azalma
- Vitiligo
- Tip 1 diyabet
- Yumurtalık yetersizliği,
- Hipofiz bezi iltihabı
- Haşimoto hastalığı

Teşhis ve tedavi
Hastalığın teşhisi kolaydır. TSH, T3, T4 hormonlarının ölçümleri yapılır. Graves’li hastaların çoğu poliklinik şartlarında yani hastaneye yatmadan tedavi edilir. Ancak hipertiroidinin komplikasyonu olarak kalp atım hızının çok arttığı (atrium fibrilasyonu) bir durum, kalp yetmezliği veya psikoz gelişmişse hastaneye yatırmak gerekebilir. Buna doktorunuz karar verir. Hipertiroidi tedavi edilmezse kalp kasında hastalığa (kardiyomyopati), atrium fibrilasyonu denen kalbin çok hızlı atması durumuna ve kalp yetmezliğine neden olabilir. Herhangi bir enfeksiyon, ishal, şiddetli travma veya ameliyat sırasında bu hastalar tiroid krizine girerler ve bu kriz ölüm riski taşır. Bu nedenle hipertiroidi hastalığının mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Graves hastalarının tedavisinde ilk yapılacak tedavi ilaç tedavisidir. İlaç tedavisine cevap alınamadığı durumlarda radyoaktif iyot tedavisi veya ameliyat yapılır.

Hayatınızı kolaylaştırın
- Mümkünse 10-15 gün istirahat edin
- Kendinizi sinirli, uykusuz ve huzursuz hissediyorsanız sakinleştirici ilaçlar alın.
- Beslenmenize dikkat edin, karbonhidratlı gıdaları sofranızdan uzak tutun.
- İçinde iyot olmayan multivitaminleri alabilir, L-karnitin, B1 vitamini, selenyum, A, C ve E vitaminli antioksidanları içebilirsiniz.
- Hipertiroidi kemiklerde yıkım yaptığından özellikle menopoz dönemindeki kadınlar başta olmak üzere bütün hastalar yeterince kalsiyum almalı, bunun içinde yağsız süt, yoğurt veya brokoli yemeli ya da kalsiyum ilacı kullanmalıdır.