EN TEHLiKELi DURUM: ANEVRiZMA

Beyin anevrizması, beyindeki damarların bir bölgesinin, damar duvarındaki yapısal bozukluğa bağlı olarak anormal şekilde şişmesi, baloncuk halini almasına denir. Anevrizma kanamalarının yaklaşık beşte birinin ıkınma ve cinsel ilişki gibi zorlayıcı fiziksel etkinlik sonrasında görüldüğü ileri sürülür. Anevrizmaların sebep olduğu kanamalar, sızıntı tarzında olabildiği gibi daha aşırı miktarlarda da ortaya çıkabilir. Beyin anevrizma kanaması, organ için en acil ve tehlikeli durumlardan biri. Memorial Ataşehir Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Tayfun Hakan, beyin anevrizmalarının tanı ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Kese ya da dut biçiminde görülebilirAnevrizmaların boyutları, biçimleri, sayıları ve kaynaklandıkları damarlar çok değişken olabilir. Çoğunlukla kese veya dut biçimde görülür. Az bir bölümü de ‘fuziform’ denen ve damarın bir bütün olarak genişlemesi şeklinde ortaya çıkar. Beyin anevrizmalarının çok az kısmı vücuttaki enfeksiyonlardan kaynaklanır, buna ‘mikotik anevrizmalar’ adı verilir. Yine çok küçük bir kısmı da kafa travmalarından sonra ortaya çıkabilir.

Kadınlarda daha sık Birinci derece akrabasında anevrizma olanlar, hipertansiyon ve şeker hastaları, sigara kullananlar risk altında. Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Çocuk hastalardaysa bu oran tam tersi. Kız çocuklarına oranla erkek çocuklarında daha çok rastlanır.

Risk, 30’lu yaşlardan sonra artıyor
Beyin anevrizmaları her yaş grubunda görülebilir. Ancak 30’lu yaşlardan sonra görülme sıklığı artar. Çoğunlukla kanama sonucunda vücutta neden olduğu belirtilerle kendini gösterir. Anevriz- malar bazen bir tümör gibi davranarak kanama olmadan kitle etkisinin yol açtığı belirtilerle ortaya çıkar. Çok az bir bölümü de başka bir hastalığın araştırılması sırasında rastlantı sonucu saptanır.

Kanama tablosu Anevrizmanın kanama şiddetine göre hastalarda oluşturduğu tablo da değişken. Hastaların yaklaşık yüzde 25’i kanama olduğu anda yaşamını yitirir. Büyük bir kısmında da hafif baygınlık halinden komaya kadar çeşitli derecelerde bilinç kaybı yaşanır.

Şiddetli baş ağrısına dikkatBilinci kaybolmayan hastalarda anevrizma kanamasının en önemli belirtisi, ani başlayan çok şiddetli baş ağrısı. Hastalar bunu, şimdiye kadarki en şiddetli ağrı olarak ifade eder. Hastalarda bulantı ve kusmayla ense ağrısı bulunabilir. Ani gelişen kol ve bacaklarda kuvvetsizlik, uyuşma, konuşma bozuklukları, bulanık ya da çift görme gibi yakınmalar ortaya çıkabilir. Hastalar ışığa karşı duyarlıdır. Bazı beyin anevrizmalarında, sorunun olduğu tarafta göz kapağının düşmesi tipiktir.

Önceden tespit edilebilirHastalardaki anevrizmayı tespit etmek için beyin damarlarının görüntülenmesi gerekir. Bunun için bilgisayarlı tomografi, MR ve serebral anjiyografi (genellikle kasıktan olmak üzere, atar damar içine doğrudan ilaç vererek beyin damarlarının görüntülenmesi) gibi yöntemler tek tek ya da birlikte kullanılır.

Tedavi şartTedavinin amacı anevrizmanın damarla olan bağlantısını bir daha kanamaya sebebiyet vermeyecek biçimde kapatarak yok etmek, varsa anevrizmanın sebep olduğu olumsuz durumu ortadan kaldırmak. Hastaların yüzde 50-60’ı tedavi edilmediği takdirde yaşamını yitirir. Geri kalan hastaların da yaklaşık yarısı normal yaşantısına döner. Ayrıca, birinci kanamadan sonra tekrar eden kanamalar ve damarlarda büzülme gibi başka durumlar da ortaya çıkabilir, hastanın yaşamını kaybetme riski giderek artar.

Cerrahi seçeneklerCerrahi yöntemle anevrizmanın kliplerle kapatılması ve girişimsel radyoloji uygulamasıyla damar içinden kapatılması olmak üzere iki yöntem kullanılır. Her ikisinin de birbirlerine üstünlükleri ve dezavantajları var. Bazı durumlarda bu iki yöntem birlikte uygulanabilir. Hangi yöntemin uygun olduğu, hastanın sağlık durumu ve
yaşı, aile öyküsü, anevrizmanın büyüklüğü, şekli, yerleşimi
göz önüne alınarak kararlaştırılır.

YARIN: BEYiN TÜMÖRLERi