VÜCUDU ŞİŞİREN SORUN: ÖDEM
Sizin de eliniz ayağınız durup dururken şişiyor mu? Ya da birden kilo alıp veriyor musunuz? Cevabınız “Evet”se, ödem sorununuz olabilir.
Sıcakların artmaya başladığı bugünlerde vücutta su ve tuz tutulumu artarken, en çok şikayet edilen konuların başında ödem geliyor. Ödem önemli bazı hastalıkların belirtisi olabiliyor, bu yüzden dikkatle takip ve tedavi edilmeli.
Bedenimizin yüzde 65 - 70’i sudan oluşur. Ödem, hücre içi sıvının hücre dışına çıkmasıyla doku aralarında ve cilt altında birikmesiyle gelişir. Tüketilen su ve tuz miktarı önemlidir.
Gözle görülen şişme ve ödem olduğunda, vücutta yaklaşık 3 litre kadar su tutulumu var demektir.
Ödemin en erken belirtileri göz kapaklarında, el ve ayak bileklerinde şişmedir. Kilo artışı da tipik bir bulgudur. Kişinin diyeti bırakmasına yol açar.
Ödem tüm vücutta olabildiği gibi bölgesel de gelişebilir. Bölgesel ödem, ödemin nedeni hakkında daha net fikir verebilir. Genetik yatkınlık rol oynayabilir, stres kaynaklı olabilir.
Ödem oluşum nedenine göre sert, orta sert ya da yumuşak karakterdedir. Yumuşak ödemi cilde parmakla bastırdığınızda ayırt edebilirsiniz. Parmağınızı çektiğinizde kısa bir süre cildinizde izini görürsünüz. Ancak sert ödemde ciltte iz kalmadığından gözden kaçabilir.
Kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, beyin ve hatta bağırsaklarımızda da ödem meydana gelebilir.
Kadınlarda âdet dönemi öncesinde ve sırasında da ödeme rastlanılır. Bu süreçte iki kiloya kadar varan artışlar olabilir.
Hangi sorunlara işaret ediyor?
- Böbrek, kalp - damar ve karaciğer hastalıkları
- Hormonal bozukluklar
- Alerjiler
- Aşırı tuz tüketimi
- Az su içmek
- Yorgunluk
- Uzun süre ayakta durmak
- Karbonhidrat bakımından zengin beslenmek
- Ortamın aşırı sıcak olması
- Âdet öncesi dönem
- Tıkacı bir kitle varlığı
- Enfeksiyon veya damar tıkanıklığı
- Varisler
Yüzde ve gözdeki ödemlerin en sık nedeni alerjik reaksiyonlar veya kanda protein düşüklüğüdür.
Karın zarı ve akciğer zarında oluşan ödemse kalp, karaciğer ve böbrek gibi organ yetmezliklerinin sonucu olabilir.
Çeşitli hastalıklar sebebiyle kullanılması gereken bazı ilaçlar da ödeme yol açabilir. Bu ilaçlar alınırken, tuz tüketimine dikkat edilmeli. Bazı hormon, tansiyon ve romatizma ilaçlarıyla kortizon ödeme neden olabilir.
1 gram tuz, vücutta 200 ml sıvı tutar. Yüksek oranda alınan tuz, böbreklerden atılamadığında özellikle ayak bileği ve göz çevresi gibi yumuşak dokularda ödem meydana gelir.
Hazır soslar, yapay tatlandırıcılar, bazı baharatlar, alkollü ve kafeinli içecekler ödem oluşumunu artırabilir.
Meyankökü içeren yiyecekler, alkol, kola ve tatlılar da dikkatli tüketilmesi gereken besinler.
- Fazla tuz ve tuzlu gıdalar alınmamalı
- Alkol ve kafeinli içecekler kullanılmamalı
- Hazır gıdalardan uzak durulmalı
- Hazır soslar tüketilmemeli
- Sigara içilmemeli.
Ödemi azaltmak için nasıl beslenelim?
- İdeal kilonuzda kalmaya çalışın. Fazla kilolar, vücudunuzda ödem birikmesine neden olur.
- Düzenli olarak su tüketin. Su gereksinimi kişiden kişiye değişmekle birlikte ortalama günlük 8 - 10 bardaktır. Yaz aylarında spor yapıldığında bu gereksinim daha da artar.
- Düzenli egzersiz yapın. Bu sayede vücudunuzun sıvı dengesinin düzenlenmesi kolaylaşır.
- Diyetinizde tuz ve tuzlu gıdaların tüketimini azaltın. Yemeklerinizdeki tuzu tamamen sıfırlamanıza gerek yok.
- Protein oranı yüksek beslenmekten kaçının. Yüksek oranda protein almak, ödem oluşumunu artırabilir.
- Yüksek oranda basit karbonhidrat tüketiminden sakının. Beslenmenizde tam tahıllı ve kepekli karbonhidrat ürünlerini, kepekli undan yapılmış besinleri tercih edin. Beyaz ekmek, makarna, hamur işleri ve şerbetli tatlılardan kaçının.
- Posa tüketiminizi artırın. Posa oranı yüksek besinler, bağırsak hareketlerinizi artırarak ödemi atmanıza yardımcı olur. Bu nedenle sebze ve meyve tüketimine özen gösterin.
- Ödem söktürücü gıdalar tüketin. Ananas, kivi, nar ve armut gibi meyvelerle maydanoz, salatalık ve kabak gibi sebzelerin ödem söktürücü etkileri var.
- Ödem söktürücü ilaç kullanıyorsanız potasyum takviyesini ihmal etmeyin. Hekiminiz size ödem söktürücü ilaçlar önerdiyse, o zaman beslenmenizde potasyuma biraz daha önem vermeniz gerekecektir. Potasyumdan zengin beslenme, hücre içinde sıvının tutulmasını sağlayacağından ödemin azalmasına da destek verir.