LAVABODAKİ KAN: HEMOPTiZi

Sadece kan tükürüyorsanız, kan tükürmeyle kanlı balgam (hemoptizi) arasında fark var demektir. Hemoptizi, akciğerden gelen bir şeydir. Kan tükürmekse genellikle üst solunum yollarından kaynaklanır. Daha basit nedenlerden dolayı olabilmektedir. Örneğin, burun damarlarındaki ya da boğazdaki küçük damarın çatlamasına bağlı küçük bir farenjide bağlı kanama olabilir.

Ama balgamın içinde şerit şeklinde veya koyu kahverengi balgamla karışık kan görülürse genellikle bu, akciğerden akut ya da geçmişten gelen bir kanamanın bulgusudur. Çok iyi takip edilmesi gerekir.

Renkli bir kanamanın yanında balgam görülürse bu genellikle bronşit bulgusudur. Ama normal balgamın içinde kan görülürse uzamış bazı hastalıkların, kanserlerin bulgusu olabilir. Bu yüzden uzmanlar tarafından önemsenir. Her balgamda görülen kan, kötü hastalık bulgusu değildir.

Hemoptizi, boğmaca öksürüğü, şiddetli öksürük, bronşit, verem ve akciğer kanseri gibi hastalıklarda görülen balgam türleri arasında yer alır. Nedenleri fazla olduğundan, kişilerin incelenmesi ve buna uygun tedavi uygulanması gerekir. Sebepleri arasında ilk sırayı bronş genişlemesi alır. Bakteri incelemesi ve göğüs filminin çekilmesiyle verem teşhisi konuluyorsa verem, bu tür balgamın sebepleri arasında yer alır. 40 yaşını aşan kişilerde, bronş kanserini düşündürmesi gerekir.

Nedenleri nelerdir?

Verem: Teşhis edilebilmesi için, hastada bir bulaşma öyküsü ve geçmişinde geçirdiği birincil verem olması, durumunun bozulması ve ateşin olmasıyla ilgili sorgulanması gerekir. Klinik muayenede ateş ve öksürük varlığı tespit edilmesi sonrasında, tomografi, radyografi gibi tamamlayıcı muayenelerinin yapılması gerekir. Tarama yapılması uygundur.

Kanser: 40 yaşın üzerindeki kişilerde görülmesi, kanseri düşündürmelidir. Ağaç çileği görünümündeki kanlı balgam, sabahları ve arka arkaya görülür. Ya tek başına ya da akciğer bronş iltihabıyla birlikte olur. İnatçı bir öksürük de eşlik eder. Röntgende akciğer dokusu ya da mediyastinde saydamsızlık, akciğer havalanma bozukluğu ve zarında sıvı birikmesi görülür. Bronkoskopiyle ur tespit edilerek, biyopsi yapılır. Akciğerlerdeki yayılmalar kanlı balgamla tespit edilebilir.

Enfeksiyon kökenli akciğer hastalıkları: Bunlar kusma şeklinde balgamla olan akciğer apsesi, virüs ve bakteri kökenli akciğer rahatsızlıkları olabilir. Röntgen filminde üzerinde ince aydınlık bir hilal olan, yuvarlak saydamsızlık görülmesi teşhisi doğrular. Ayrıca verem basili taraması negatif çıkar. Kaburga kırıkları ve akciğerin yaralanması sonucunda da hemoptizi görülebilir.

Bronş iltihapları: Röntgen filmi normal olduğunda, kanlı balgamın sebebi çoğunlukla bronş iltihabı çıkmaktadır. Bronş astımı, bronşa girmiş yabancı bir madde ve bronşta mantar hastalıkları iltihaba neden olabilir. Bu durumda gelen kanlı balgamın siyahımsı olması ayırt edici özelliktir.

Hastaya yaklaşım

İlk adım, kanın solunum sisteminden gelip gelmediğinin tespit edilmesidir. Bazen, genizden gelen kan, gırtlağımızı tahriş ederek öksürüğe neden olur ve hemoptiziyle karışır.

İkinci adım, kanamanın masif olup olmadığının tespitidir. Belli bir zaman aralığında atılan kan miktarı kullanılır:

Hafif: <5cc/24 saat

Orta: 5-100cc/24 saat

Masif: 100cc/24 saat

Masif olmayan hemoptiziler, genelde iyi huylu nedenlerden kaynaklanır ve hayati risk taşımazlar.

TETKiKLER

Başlangıçta:

PA akciğer grafisi, tam kan sayımı, kan grubu tayini, koagülasyon (kanama pıhtılaşma) testleri.

Sonrasında:

Akciğer tomografisi ve bronkoskopiyi içerir (kanama bölgesinin lokalizasyonu için).

BRONKOSKOPİ:

Kanama yerinin, nedeninin belirlenmesi ve patolojik tanı için örnek alınmasında etkindir. Tanı yanında tedavide de yeri vardır.

TEDAVi:

Tedavi tanıya yöneliktir

Havayolunun güvenceye alınması

Hemodinamik stabilizasyon (tansiyonun düzenlenmesi)

Kanamanın lokalizasyonu

Kanamanın nedeni/altta yatan akciğer hastalığı

Kanamanın durdurulması/yinelemesinin önlenmesi

Öksürüğün baskılanması

Ampirik antibiyotik tedavisi

Kanama-pıhtılaşmaya yönelik tedavi

Spesifik tedavi

Masif hemoptizili hasta, yoğun

bakım şartlarında izlenmelidir.

ÖZET:

Hastanın değerlendirmesinde, kanamanın alt solunum yollarından geldiğinden emin olunmalı, sebep ve kanama miktarına ait bilgiler elde edilmelidir. Kan sayımı, kanama-pıhtılaşma testleri ve PA akciğer grafisi her hemoptizili hastada istenmelidir. Her hastada hemodinamik stabilizasyon (kan basıncı kontrolü), yeterli oksijenasyon ve kanama kontrolüne yönelik tedbirler alınmalıdır. Önce hasta stabilize edilmeli, ardından erken bronkoskopi ve diğer uygun tanı testleri yapılmalıdır.

Kanlı balgamın belirtileri

Kanlı balgamın çok basit nedenleri olabileceği gibi çok ciddi sebeplerden dolayı da oluşması mümkündür. Aşağıda görülen belirtiler durumunda hemen doktora başvurulmalıdır:

Dışkı ya da idrarda kan olması

Yüksek ateş

Ani kilo kaybı

Halsizlik ve yorgunluk belirtileri

Göğüs kısmında ağrı

Nefes alıp verirken zorlanma

Baş dönmesi

Kan kusma