Başı ağrımayan insan sayısı çok azdır ve toplumun yüzde 2’lik kısmını oluşturur. Herkes hayatının belli dönemlerinde baş ağrısı çeker. Nadiren nedeni, beyinde tümör ve felçtir. Migren ise hayatı tehdit eden bir hastalık değildir ama yaşam kalitesini düşürür. Ataklar halinde ortaya çıkan, kafanın tek tarafına yerleşen, zonklayıcı baş ağrısı şeklindedir. Ataklar, 4 - 72 saat arasında değişebilir. Bu sırada ağrıya bulantı, kusma, ışık ve sesten rahatsız olma gibi şikayetler eklenebilir.
Migren, nörolojik bir hastalıktır. Beyinde bulunan bazı kimyasal maddelerin azalması ya da etki göstermemesi sonucu ortaya çıktığı düşünülür. Tedavi edilebilir bir sorundur.
Kadınlarda daha sık görülür
Migrenin kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden üç kat fazladır. Bunun sebebi, kadındaki hormonal değişikliklerdir. Hastaların çoğunda atak 40 yaşından önce ortaya çıkar. Bu da genelde ergenlik çağına denk gelir. 50 yaşının üzerindeki birinde migren başlama ihtimali zayıftır. Kadınlarda çoğunlukla orta yaşlarda ortaya çıkar.
Migrenin genetik özellik gösterip göstermediğine dair çalışmalar devam ediyor. Anne ya da babası migren hastası olan birinin migren hastası olma ihtimali yüzde 40. Hem annesi hem babası migren hastası olanlar içinse risk, yüzde 75 oranındadır.
Migren tipleri
Toplumda en çok oranda görülen iki farklı migren tipi var: Basit ve klasik migren.
Basit migren: Hastaların yüzde 75’inde görülür. Aurasız migren atakları vardır. ‘Adi migren’ de denir. Sıklıkla kadınlarda ortaya çıkar. Tek ya da çift taraflı baş ağrısı vardır, kusma nadirdir.
Klasik migren: Migrenli hastaların yüzde 10’unu oluşturur. Auralı migren atakları görülür. Çocukluk ve ergenlikte başlar. İlk atak, 40 yaşından önce gelir ve 2 - 6 saat kadar sürer.
Kişinin görme alanında boşluk vardır. Başın tek tarafı ağrır. Bulantıyla birlikte kusma eşlik eder. Aura, baş ağrısı başlamadan 20 dakika önce beliren bir dönemdir. Tek taraflı görme kaybı, kör nokta, renkli titrek çizgiler, ışık çakması, kol ve bacakta karıncalanma, uyuşma hissi olabilir.
Diğer migren tipleri seyrek olarak görülür. Bunlar;
Baş ağrısız auralı migren: Uzun süre boyunca auralı migren yaşayan bir kişide zamanla baş ağrısı geçer veya azalır.
Baziler migren: Bilinen migren belirtileri yanında cümle kurmada güçlük, baş dönmesi, çift görme, kulakta çınlama ve dengesizlik ortaya çıkar. Daha sonra migren ağrısı başlar.
Hemiplejik migren: Hem auralı migren hem de kol ve bacak dahil, vücudun bütün yarısında kas güçsüzlüğü veya felç gelişir.
Status migrenozus: Üç günden fazla süren migren ataklarıdır. Boyun ve omuzdaki kasların kasılmasına bağlı olarak görülür.
Retinal migren: Baş ağrısıyla birlikte bir gözde görme bozukluğu olur. Kısa sürelidir. Göz muayenesinde herhangi bir bulguya rastlanmaz.
Oftalmoplejik migren: Baş ağrısı ve gözün hareketlerini kontrol eden sinirlerin bir bölümünde felç vardır.
Ağrının geçmesi için uyumaya çalışmak rahatlamanızı sağlayabilir. Ama ağrının geçmesi için yapılması gerekenler kişiden kişiye değişebilir. Çocuklarda kusma çok faydalı olabilir. Kimisi için de mutlaka ilaç tedavisi gerekir. Bazı hastalar ise atağın geçmesini bekler çünkü başka bir şeyin işe yaramadığına inanır.
Farklı tedavi yöntemleri var
Migren tedavisi, ilaç ve ilaç dışı tedavi olmak üzere ikiye ayrılır ve nöroloji uzmanları tarafından yapılır.
1-İlaç dışı tedavi: Hasta rahatsızlığı hakkında bilgilendirilir ve yaşam şekli düzenlenir:
- Düzenli uyku ve beslenme
- Egzersiz
- Rahatlama teknikleri
- Tetikleyicilerden kaçınma
2-İlaç tedavisi: Akut atak ve profilaktik tedavi olarak iki alt gruba ayrılır. Akut atak tedavisinde amaç, migren ataklarını etkili, hızlı, tutarlı ve 24 saat içinde tekrarı olmaksızın kalıcı bir şekilde ortadan kaldırmaktır.
Hastanın yaşam kalitesi yükselir ve günlük aktivitelerine döner. Profilaktik tedavide amaç ise atakları önlemek, atak sıklığını, şiddetini ve süresini azaltmaktır.
Tetikleyen faktörler
Üst üste gelen faktörler, atağın başlamasına sebep olur. Bunlar; stres, hormonal değişiklikler, halsizlik, yorgunluk ve öğün atlamaktır. Çocuklarda aç kalma, az yemek yeme, kadınlarda âdet dönemiyle ilgili durumlar migrene yol açabilir. Diğer tetikleyiciler şunlardır:
- Bazı yiyecekler ve içecekler (Eski peynir, çerez, çikolata, şarap, alkol, kafeinli içecekler, kahve, çay ve katkı maddeleri)
- Çevresel faktörler (Göz alıcı ışık, ağır koku, seyahat, çok yorulma ve hava değişiklikleri)
- Hormonal değişiklikler (Âdet dönemi, gebelik ve doğum kontrol hapları)
- Uyku problemi (Uykusuzluk çekme ya da aşırı uyuma)
- Duygusal dalgalanmalar (Endişe, üzüntü, tartışma, depresyon ve stres)
- Baş ve boyunda ağrı (Göz, boyun, diş, çene ağrısı)
Uyarıcı belirtiler
- Yorgunluk
- Işıktan ve sesten rahatsız olma
- Kaslarda ağrı
- Mide bulantısı, kabızlık ve ishal
- Susuzluk ve idrara sık çıkma
- Huzursuzluk ve üzüntü