Taşıt tutması başlamadan önlem almalı

Yaz geldi, kısa yolculuklardan, şehirlerarası ve milletlerarası yolculuklara kadar çok çeşitli tatil yolculukları başladı. Bazı kişiler için ve özellikle küçük çocuğu olanlar için bu yolculuklar bazen ciddi problemler oluşturabilir. Sallanan bir gemide ya da uçakta taşıt tutmasından rahatsız olduysanız, bunun ne kadar sıkıntılı bir durum olduğunu biliyorsunuz demektir.
Her ne kadar uzun süreli sorunlara yol açmasa da taşıt tutması, özellikle sık yolculuk edenler için hayatı zorlaştıran bir durum.
Küçük çocukların rahatsızlıklarını ciddi bir şikâyet olarak görmek ve onlara yardımcı olmak gerekir. “Bir şey olmaz aldırma” deyip geçiştirmek yerine, gerekli molaları verip, onları oyalamak ve durumu anlayışla karşılamak, şikâyetler ciddi boyutlarda ise doktoruyla konuşmak, onların ileriki hayatlarında da bu problemden kurtulmaları yönünde yardımcı olacaktır. 

Dönme dolapta da yaşanabilir
İnsanlar otomobilde, uçakta, trende, deniz araçlarında bu sorunla karşılaşabilirler. Dönme dolap, video oyunları, uçuş simülatörleri ve bir mikroskopa bakmak bile “taşıt tutmasına” yol açabilir. Her ne kadar bu saydıklarımız taşıt değilse de,  vücut algılamasa da, gözler “taşıt tutmasına” sebep olabilecek hareketi görür.
5-12 yaş arası çocuklar, kadınlar ve yaşlılar, taşıt tutmasına karşı daha duyarlıdır. İki yaşından küçük çocuklarda ise taşıt tutması ender yaşanır.
Taşıt tutmasının en sık görülen belirtileri kendini kötü hissetme, bulantı, kusma, baş ağrısı ve terlemedir.

Nasıl gelişir?
Taşıt tutması iç kulak, gözler ve vücudun hareketi saptayan diğer alanlarının beyne beklenmeyen ve çelişkili mesajlar göndermesi sonucunda ortaya çıkar. Dengeye duyarlı sisteminizin (içkulak, görme ve dengeyi sağlayan sinirler) vücudun hareket ettiği mesajını gönderirken diğer vücut bölümleri hareketi algılamayabilir. Hareket eden bir geminin kamarasındaysanız içkulağınız büyük dalgaların hareketini hissedebilir, ama gözleriniz herhangi bir hareket görmemektedir. Bu da duyular arasında bir çelişkiye ve sonuçta taşıt tutar.

Neler yapılabilir?
Çoğu kişi, bu rahatsızlığının farkındadır ve taşıt tutmasının başlayacağını hisseder. En iyisi taşıt tutmasını daha başlamadan önlemeye çalışmaktır, çünkü bir kez başladıktan sonra belirtileri durdurmak güçtür.
Taşıt tutması rahatsızlığını yaş ister büyük ister küçük olsun, önemsemek gerekir. Çoğu kez bu bir kaprismiş gibi görülür ve “aldırma geçer” gibi telkinlerde bulunulur, ama maalesef geçmez ve daha kötü olur. İş işten geçtikten sonra da alınacak önlemler bir işe yaramaz. Taşıt tutması geliştikten sonra bunların geçmesi ancak hareketin durmasıyla mümkündür. Eğer hareketi durduramıyorsanız, hareketin en az olduğu bir alanda oturarak ya da yatarak bu hissi azaltmanız mümkündür.
Doktorunuza danışarak bulantı ve kusmayı önleyici veya hafifletici ilaçlar da alabilirsiniz. Bu ilaçların çoğu, yolculuk başlamadan önce alındığında daha etkili olur ve en iyi sonuç elde edilir. Farklı yollardan etki gösteren bu ilaçların bazıları hareketin etkisini azaltan yatıştırıcılar iken, bazıları bulantı ve kusmayı baskılar.
Toz zencefil kapsülleri yutmak, özel bileklikler takmak gibi taşıt tutmasını önleyici yöntemleri deneyenler de vardır. Bu tip yöntemler yerine göre fayda sağlayabilirler.
Doktorunuzun önerisiyle bazı ilaçlar kullanabilir ve bazı denge sisteminizi adapte edici fizik tedavi hareketleri deneyebilirsiniz, bunlar sizi rahatlatabilir.

Yolculuk öncesi önlemler
Aşağıdaki tavsiyeler yolculuk sırasında taşıt tutmasından korunmanıza yardımcı olabilir:
* Mümkün olduğunca az sallanan yerlerde oturmaya çalışın. Uçarken kanatlara yakın oturun. Gemide geminin ortasına ve suya yakın kamaraları tercih edin.
* Başınızı mümkün olduğunca az hareket ettirin ve bir baş desteği kullanın. Başın hareket ettirilmesi taşıt tutmasını artırabilir. 
* Gemideyseniz temiz hava almayı deneyin. Güvertede iseniz ufuktaki sabit bir noktaya bakın.
* Arabayla yolculuk yapıyorsanız kitap okumaktan veya herhangi bir şekilde gözlerinizle takip edeceğiniz uğraşlardan kaçının. 
* Yolculuktan önce alkol almayın veya ağır yemekler yemeyin.
* Uzun mesafe uçuşlarında bulantıyla kusmayı azaltmak için uçuştan önce ve uçuş sırasında küçük öğünler yiyin. 
* Keskin kokulardan ve baharatlı gıdalardan kaçının.

Taşıt tuttuğunda şunları yapabilirsiniz
* Birkaç tane tuzlu kraker yiyin.
* Nane şekeri veya leblebi  tüketin. 
* Maden suyu gibi gazlı içecekler için. 
* Temiz hava alın.
* Bir süre uzanın veya en azından başı hareketsiz tutun.