Her iki kolunuz arasında farklı ölçümler varsa öncelikle birkaç ihtimale dikkat edin. Yaşınız 45 üzerindeyse, sigara içiyorsanız, şeker hastalığı veya yüksek tansiyon varsa iki kol arasında tansiyon farkı olması daha da önemli
Geçen sabah çay içerken, 20 yıldır yan yana odaları paylaştığımız mesai arkadaşım kardiyolog Dr. Murat Kınıkoğlu’yla tansiyon ölçümünün önemi hakkında konuşuyorduk. “Çoğu hastalarım tansiyonlarını hangi koldan ölçecekleri konusunda tereddüt yaşıyor” dedi. Ben de kendisinden rica ettim, bu konuyu sizler için yazmasını. Dr. Kınıkoğlu’nun bu konu hakkında yazdıklarını aynen aktarıyorum:
“Tansiyon yüksekliği gelecekte kalp damar hastası olup olmayacağımızı, kalp krizi veya felç geçirip geçirmeyeceğimizi belirleyen en önemli risk faktörü. Hastalarımın tansiyonunun mümkün olduğu kadar düşük olmasını isterim. Bu arada tekrar etmekte yarar var, marifet tansiyonu ilaçla değil diyet ve yaşam tarzı değişiklikleriyle düşürmek.
Ev ortamında, hastanın kendisi tarafından yapılan tansiyon takiplerine çok önem veriyorum. 40 yaşın üzerindeyseniz tansiyon hastası olmasanız bile ara sıra (örneğin 3-4 ayda bir) tansiyonunuzu ölçün. Tansiyon hastasıysanız tansiyonunuzun seyrine göre bu ölçümleri daha sık aralıklarla yapın ve değerlerin normal sınırlar içinde olduğundan emin olun.
Hastalarımdan ‘Tansiyonumu hangi koldan ölçeyim?’ sorusunu çok sık duyarım. Ben normalde tansiyonun sağ koldan ölçülmesini isterim. Eğer daha önce hiç yapmadıysanız bir kereliğine tansiyonunuz her iki koldan da ölçün. Arada fark görmezseniz sonraki ölçümleri hep sağ koldan yapabilirsiniz. Elektronik tansiyon aletinizin üzerinde özellikle ‘sol kol’ ibaresi varsa o zaman ölçümü sol koldan yapın. Geçtiğimiz ay ‘Lancet’ dergisinde iki kol arasındaki tansiyon farkının önemini gösteren bir çalışma yayımlandı. Bu vesileyle bu konuda bir hatırlatma yapmak istedim.
Amaç kalbimizdeki basıncı ölçmek
Tansiyon ölçerken esas amacımız, kalbimizdeki basıncı ölçmek. Kalbimizden çıkan aort dediğimiz ana damar önce sağ kola sonra sol kola dal verir. Sağ kola giden kan, aort dediğimiz ana damar içindeki basıncın düşmesine neden olduğundan sol koldaki kan basıncı çok az yani milimetrik seviyede düşük bulunabilir. Normal bir insanda iki kol arasındaki tansiyon farkının (büyük veya küçük tansiyonda) 10 mmHg.’yi (en fazla 15 mmHg.’yi) geçmemesi gerekir.
Her iki kolunuz arasında farklı ölçümler varsa öncelikle birkaç ihtimale dikkat edin: Ölçümler arasında hareket edip etmediğinizi, farklı yerlerden ölçüm yapmamış olduğunuzu, sesleri eşit duymuş olduğunuzu gözden geçirin. Bilekten ölçüm yapan aletlerin her iki kolda farklı sonuç verebileceğini unutmayın.
Diyelim yukarıdaki faktörlere dikkat ettiniz ve çok dikkatli bir ölçüm yaptınız, her iki kolunuz arasında 10-15 mmHg. üzerinde fark var. (örneğin bir kol 140 mmHgi, diğeri 120 mmHg.) O zaman damarlarınızda bir rahatsızlık (damar sertliğine bağlı darlık, herhangi bir sebeple damar tıkanıklığı gibi) olabilir, bu nedenle bu durumu doktorunuzla paylaşmak gerekir. Yaşınız 45’in üzerindeyse, sigara içiyorsanız, şeker hastalığı veya yüksek tansiyon varsa iki kol arasında tansiyon farkı olması daha da önemli.
Peninsula Tıp Fakültesi’nin (İngiltere) yaptığı çalışmada, kollar arasında 15 mmHg. üzerinde kan basıncı farkı olan kişilerde, kalp-damar hastalığından ölüm oranı yüzde 70 fazla bulundu.”
NE YAPALIM?
İki kolunuz arasındaki kan basıncı değerleri 10 mmHg. üzerindeyse:
1-Paniğe gerek yok, doktorunuza tansiyon değerlerinizden bahsedin, fikrini alın.
2-Sigara içiyorsanız hemen bırakın.
3-Tansiyonunuz yüksekse düşürmek için önlem alın.
4-Kolesterol ve şeker yüksekliği konusunda daha dikkatli olun.
5-İdeal kilonuza inin.
6-Az tuzlu, bitkisel besinlerin ağırlıklı olduğu bir beslenme rejimine geçin.