SiSTiT NEDiR, KiMLERDE GÖRÜLÜR?
Ani idrar şikayetleri ile başlayan, genç erişkinlerde daha sık olmak üzere her yaşta ortaya çıkabilen idrar torbasının iltihaplan-masına sistit denir. Her beş kadından biri yaşamının herhangi bir döneminde en az bir kez sistit geçirir
Sistit, kadınların çok yakındığı şikayetlerin başında gelir. Bazıları o kadar alışmıştır ki, “yine sistit olmuşum, geçenlerde çimenlere oturdum da ondandır herhalde” diye kendilerince sebeplerini de bulurlar. Çoğu zaman da kendi kendilerini birtakım çaylarla veya daha önceden kullandıkları antibiyotiklerle tedavi etmeye çalışırlar. Sistit sadece kadın hastalığı değildir, erkeklerde de görülür ama sıklığı kadınlardaki kadar değildir. Ürolog Doktor Sinan Akşit sistiti anlattı.
Sistitin en sık rastlanılan tipi akut bakteriyel sistittir. Etkeni halk arasında ‘koli basili’’ olarak da bilinen Escherichia coli adlı bir mikroorganizmadır. Akut bir enfeksiyon olan sistit, bir yıl içinde üç veya daha fazla tekrarlarsa bu duruma kronik bakteriyel sistit adı verilir. Bunların dışında allerjik sistit, kanser tedavisi nedeniyle radyasyon sistiti veya ilaçlara bağlı kimyasal sistit gibi çeşitleri vardır. Evlilikte ilk cinsel ilişki sonrası ortaya çıkan balayı sistiti de diğer bir sistit türü olarak dikkat çeker. Devam eden ve tekrarlayan sisitit şikayetlerinde hemen doktora başvurulmalıdır.
Sistitin belirtileri nelerdir?
İdrar yaparken yanma, sızı, ağrı ve ani sıkışma hissi en sık izlenen bulgulardır. Bununla birlikte; tam idrar boşaltamama hissi, kötü kokulu ve bulanık idrar, cinsel ilşki sırasında ağrı duyulması, kasıklarda ve göbek altında ağrı ve idrarda kan görülmesi sistitin diğer bulgularıdır. Bazen terleme, bulantı ve kusma da eşlik edebilir.
Sistit tanısı nasıl konulur?
Hastaların çoğunda yukarıda bahsedilen şikayetler olur. Yapılacak ilk tetkik, idrar tahlilidir. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek ve etkin bir tedavi yapabilmek için idrar kültürü gerekebilir.
Sistite neden olan bir hastalık düşünülüyorsa, doktorunuz ileri tetkikler isteyebilir.
Sistit tedavisi nasıl yapılır?
Sistit tedavisi antibiyotikle yapılır ve genellikle şikayetler üç dört günde geçer. Etkin bir tedavi için idrar kültürü yapılmalı ve antibiyotik direnci değerlendirilip uygun ilaçlar kullanılmalıdır.
Sistite neden olan risk faktörleri
- Genital hijyenin iyi olmaması,
- Genital enfeksiyonlar,
- Dar ve sentetik iç çamaşırları
- Cinsel ilişki sıklığı,
- İdrar akışını engelleyen taş, tümör veya erkeklerde prostat büyümesi,
- Mesanenin çalışmasını engelleyen bir sinir sistemi hastalığının olması,
- Şeker hastalığı,
- Hamilelik,
- İleri yaş,
- Menopoz
Sistitten korunmak için ne yapmalı?
Günlük su tüketimi en az iki litre olmalıdır. Bu, bakterilerin mesaneye tutunmasını engeller ve dışarı atılmasını sağlar. Tuvaletten sonraki temizlik önden arkaya doğru yapılmalıdır. Böylece genital organlar ve makat çevresindeki mikroorganizmaların idrar yollarına ulaşması önlenir.
Dar ve naylonlu iç çamaşırı giyilmemeli, pamuklu iç çamaşırı tercih edilmelidir. Cinsel ilişkiden sonra idrara çıkmak, bakterilerin mesaneye doğru yayılmasını önlemektedir.
Aşırı temizlik, kullanılan deodorant ve sabunlar koruyucu tabakayı zedeleyebileceğinden genital bölge enfeksiyonlara açık hale gelebilir. Soğuk havalarda vücudun genelinin üşütülmemesine dikkat edilmelidir.
Özellikle yaz aylarında, kalabalık ve kirli havuzlara girmekten kaçınılmalıdır. Denize girerken ıslak mayo ile kalınmamalı, aralarda mutlaka mayo değiştirilmelidir. Menopoz sonrası dönemde östrojen krem kullanımı gerekebilir. Bu konuda kadın doğum uzmanınına danışılmalıdır.