Geçen hafta Türkiye’de yeni uygulanmaya başlanan WMC yani World Medical Card’ın tanıtım toplantısında Endokrinolog Prof. Dr. Taner Damcı ile beraberdik. WMC acil durumlarda kullanılmak üzere kişisel sağlık bilgilerini hem cep telefonunda, hem bilgisayarda ve hem de cüzdandaki kartta saklayan global sağlık kartı sistemi. World Medical Card, Nobel ailesinden Prof. Dr. Michael Nobel’in yönetimi ile dünyanın 18 ülkesinde yaygın olarak kullanılıp, günlük hayatta ve acil durumlarda lisan sorunu olmadan güncel sağlık bilgilerini sunabilen bir ürün. Artık ülkemizde de kullanılabiliyor. Üye olmak veya bilgi almak için ye bakabilirsiniz.
Kanda tiroit hormonu az bulunursa
Toplantı bitiminde Taner Hoca’yla Çırağan Oteli’nin bahçesinde oturup Boğaz’a karşı sohbete başladık. Laf lafı açtı ve tiroit hastalıklarına geldi konu, Taner Hoca’ya “Hocam, Haşimoto tiroiditi farkına varılmazsa orta yaşta problem olabiliyor, bu konuyu anlatsana yazayım” dedim. O sevecen ve neşeli üslubuyla anlattı Prof. Dr. Taner Damcı. İşte Haşimoto hastalığı hakkında anlattıkları:
Orta yaşların huzurlu ve keyifli yaşamına yelken açarken sizi bekleyen tatsız sürprizlerden biri de hipotiroididir. Hipotiroidi, tiroit hormonlarının kanda çok az bulunması durumudur ve kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür.
Tiroit bezinin yeteri kadar hormon üretememesinin nedenleri çeşitlidir, ama orta yaş hipotiroidilerinin sebebi çoğu kez “Haşimoto tiroiditi”dir. İlk kez Hakaru Haşimoto isimli bir Japon doktor tarafından tanımlandığı için hastalığa bu isim verilmiştir.
Bağışıklık sisteminin vücudunuza yabancı olanı algılama ve tahrip etme gücünün, hatalı çalışması sonucu oluşan bir sorundur. Bu hastalıkta vücudunuz kendi tiroit dokusuna karşı savaş açmakta ve onu tahrip etmektedir. Bağışıklık sisteminin tiroit dokusunda tahribe yol açan bazı maddeleri üretmeye başlamasının nedeni bilinmemektedir, ama kolaylaştırıcı bazı faktörlerin bu işe zemin hazırladığı kuşkusuzdur.
Bazı etkenler zemin hazırlar
Stres ve üzüntünün Haşimoto hastalığına yol açabileceği bilinmektedir. Ağır depresyonlar, ciddi panik bozuklukları, uzun süreli üzüntü, endişe ve korkuların ardından Haşimoto hastalığına yakala-nan pek çok hastamız var. Bu hastalığın fazla miktarda iyot alınması, bazı ilaçların kullanımı ve bazı mikrobik etkenlere maruz kalınmasıyla ilişkili olabildiğini gösteren bulgular da mevcuttur.
Ailenizdeki tek hasta olmayabilirsiniz
Haşimoto tiroiditinin akrabalar arasında daha sık görülmesi, hastalığın oluşumunda genetik-ailesel bir zeminin katkı yaptığının kanıtıdır. Haşimoto hastalığının ailevi bir hastalık olabilece-ğinin bilinmesi önemlidir. Genetik- ailesel eğilim, özellikle kadın hastalarda daha da belirgindir. Bu nedenle Haşimoto tiroiditi tanısı olan bir kadın-sanız; kız çocuklarınızı, kız kardeşlerinizi, anne, teyze ve halalarınızı da uyarmanızda yarar var.
Teşhisi kolay, tedavisi mümkün
Haşimoto hastalığında teşhis, kan analizleri (TSH, T3 VE T4, otoantikor ölçümleri), ultrasonog-rafi ve sintigrafik incelemelerle konulur. Tedavinin süresi ve ilaç dozu her hasta için farklıdır. Önemli olan doktorunuzun tedavisini aynen uygulamak, ona haber vermeden ilaç dozlarını değiştirmemek ve daha önemlisi ilacı kesmemektir. Haşimoto hastalığı özellikle orta ve ileri yaşlı kadınları ilgi-lendiren bir sağlık sorunudur. Tanısı kolay, tedavisi mümkün olan bu sorunu fazla büyütmemekte, ama gerekli hassasiyeti göstermekte yarar var.
Sigara içenlerde risk daha fazla
Sigara içen kadınlarda hipotiroidi sorunu ile daha sık karşılaşılır. Sigaradaki thiocyanate’in tiroit bezinin iyodu kullanmasını da bozduğu belirtiliyor. Sigara içen ve Haşimoto tiroidine yakalanan bir kadında hipotiroidi riski daha fazladır.
Belirtilere dikkat
Haşimoto hastalığı da diğer sebeplerle meydana gelen hipotiroidiler gibi son derece sinsi, yavaş seyirli ve gözden kaçan belirtilerle seyreder. Hastaların çoğu yorgunluk, halsizlik, kas ve eklem ağrıları, sersemlik hissi, odaklanma eksikliği, uyuşukluk ve uyku halini; orta yaşlı olmalarına ya da depresif ruh hallerine bağlarlar. Kuru ve kırık saçlar, saç dökülmeleri, cilt solukluğu ve kurumaları; kansızlık diye geçiştirilir. Kilo alma, kilo vermede zorlanma da menopoz ve benzeri orta yaş gelişmeleri arasında değerlendirilir. Bu nedenle çok değerli zamanlar boş yere kaybedilir. Bu nedenle 35 yaş sonrasının yıllık rutin değerlendirmelerinin arasına TSH testi de konulmalıdır. Bu yaklaşımla hipotiroidinin (hangi sebeple meydana gelirse gelsin) ve Haşimoto hastalığının erken tanısı kolaylaşır.