KOAH NEDiR?
KOAH, yani Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, akciğer dokusunun bozulmasıdır. En büyük nedeni sigaradır ancak kimyasal soluyanlarda da görülür
Adından anlaşıldığı gibi kronik (süregelen-tam olarak geçmeyen) ve hava yollarını tıkayarak nefes alıp vermeyi zorlaştıran bir hastalıktır. Maden ve kömür ocaklarında çalışanlarda, solunum yoluyla uzun süreli kimyasal maddelere maruz kalanlarda görülebilir.
KOAH TEŞHİSİ NASIL KONUR?
Etrafınıza bakın, metroda,otobüste, sokakta pek çok KOAH’lı hasta göreceksiniz. Çoğu hastalığının farkında bile değildir. Ülkemizde toplam 6-7 milyon KOAH’lı olduğunu bildiğimize göre, etrafınızdaki her 7-8 erişkinden birinde tanı konulmamış KOAH olduğunu söyleyebiliriz. Bu insanların hepsi ya sigara içmektedir ya da yıllarca sigara içmiştir.
KOAH HANGİ ŞİKAYETLERE NEDEN OLUR?
KOAH hastalarının iki önemli şikayeti vardır; yıllar içinde gittikçe artan ve her sene daha uzun süren öksürük nöbetleriyle nefes darlığı. Sık sık öksürür, balgam çıkarmaya, bronşlarını temizlemeye çalışırlar. Öksürük önceleri sabah yataktan kalkınca görülürken ileri dönemlerde hastalar tüm gün öksürmeye başlar. Balgam her geçen yıl daha koyu ve sarı-yeşil renkli, yapışkan bir karakter alır. Kendilerine sorarsanız basit bir ‘sigara öksürüğü’ olduğunu söylerler. Bir gün sigarayı bıraktıklarında öksürüğün geçeceğinden emindirler ama maalesef öyle olmaz. Sigarayı bıraksalar da kronik bronşit illeti onları bırakmaz. Daha ileri dönemlerde istirahat sırasında bile nefes darlığı ve hırıltılı solunum, burunla dudaklarda morarma olur. Uyku bozuklukları ve hareket azlığı kemik erimesi, depresyon gibi rahatsızlıkların riskini artırır.
HASTALIĞIN BAŞLADIĞINI NASIL ANLARIZ?
Sigara içenlerde gribal enfeksiyonlar daha uzun sürer. Çoğu kişinin ayakta birkaç günde atlattığı üst solunum yolu enfeksiyonları, kronik bronşitlilerde uzun süre geçmeyen öksürük halinde kendini gösterir. Son üç kışınızda bir aydan uzun süren öksürük nöbetleriniz olduysa kendinize kronik bronşit teşhisi koyabilirsiniz. Hemen sigarayı bırakmak gerekir ama hastalar genellikle bu öksürükleri önemsemezler.
KOAH TEHLİKELİ BİR HASTALIK MIDIR?
KOAH hastalarının sevmediğimiz yönü, enfeksiyona açık olmalarıdır. Basit üst solunum yolu enfeksiyonları bu hastalarda daha ağır seyreder. Daha kolay bronşit ve zatürre olur, bu nedenle sık sık antibiyotik kullanmak zorunda kalırlar. Akciğerlerden yeterli oksijenlenmemenin olmaması zamanla kasların zayıflamasına neden olur. Hastalar devamlı yorgunluktan ve halsizlikten şikayet edebilir. Öte yandan tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, akciğer dokusunun kalitesinin bozulmasına yol açar. Akciğerlere kan pompalayan kalbin sağ kısmı zorlanır ve zamanla kalp yetmezliği ortaya çıkar. Bu hastaların karaciğerleri büyür ve ayaklarında şişme görülür.
KOAH, TEDAViSi OLAN BiR HASTALIK MIDIR?
KOAH tedavisi, hastalığın yakalandığı döneme göre değişir. Eğer başlangıç dönemindeyse ve hasta sigarayı bırakırsa zaman içinde büyük oranda düzelme olur. İlerlemiş vakalarda akciğer dokusunda geri dönmez hasarlar oluştuğu için tedavi zordur. İlaçlar ancak rahatlatıcı etki yapar, hastalığı tedavi etmezler. Bu yüzden tedavide ilk ve en önemli adımın sigarayı bırakmak olduğunu söyleyebiliriz. Sigara bırakılmadığı takdirde hangi ilaç alınırsa alınsın hastalık daha kötüye gidecektir. Hava yollarını genişleten ‘nefes açıcı ilaçlar’ şikayetlerin azaltılmasında kullanılabilir. Nebulizer vasıtası ile hava yoluna çekilerek kullanılan ilaç gruplarından sık faydalanılır. KOAH’lı hastaların zatürre risklerini azaltmak için grip aşısı ve zatürre aşısı olması da önemlidir. Hastalığın ileri dönemlerinde oksijen tedavisi yapmak gerekebilir.