Sıcakların artmasından yerine göre vücut sistemlerimiz etkilenir, bu etkilenen sistemlerimizin başında da kalp-damar sistemimiz gelir. Kardiyolog Prof. Dr. Filiz Ersel Tüzüner hocayla sıcaklar ve kalp konusunda konuştuk. Filiz Hoca'nın bu konudaki önerilerini aynen aktarıyorum.
Sıcak kalbe ne yapıyor?
Aşırı sıcaklar vücudun ısı düzenleme sistemini zorlar. Kalp terlemeyle vücudu serinletmek için cilde kan pompalamaya çalıştığından, kalbin yükü de artar. Kalp ekstra bir yükle ve hızlı çalışır yani nabız hızlanır, bu da istediğimiz bir şey değildir. Özellikle de koroner hastaları bakımından. Bazı kalp ilaçları da kalbi yavaşlattığı için nabız hızlanamazsa, soğutma sistemi iyi çalışamaz ve sıcaklık daha da fazla hissedilir. Böylece sıcak çarpması ve bunun gibi tablolar daha kolay ortaya çıkar.
Aşırı sıcaklar herkes için tehlikeli olmakla beraber bazı gruplar daha fazla risklidir
- 4 yaş ve altındaki çocuklar
-65 yaş üzerindekiler
-Şişmanlar (obezler)
-Hamileler
-Açık havada çalışması gerekenler (Askerler, tarım işçileri, yapı işçileri, trafik polisleri gibi)
-Fırın, mutfak, kuru temizleyici gibi sıcak, buharlı yerlerde çalışanlar
-Açık havada egzersiz veya spor yapanlar
-Hastalar ve bazı ilaçları kullananlar
-Kent merkezinde yaşayanlar
Özellikle hangi hastalar aşırı sıcaktan etkilenir?
Tabii en başta kalp damar hastaları, stent konmuş, suni kapak takılmış, kan sulandırıcı alan hastalar, hipertansiyonlular, şeker hastaları da kan şekerleri kontrol altında değilse su kaybıyla ısıyı ayarlama sistemi bozulmasına uğrayabilirler. Kronik hastalar, mesela diyaliz hastaları, Multiple Sklozis (MS) hastaları, psikiyatrik hastalar, Lupus hastaları özellikle önlemler konusunda dikkatli olmalıdır.
İlaçların rolü
Bazı ilaçlar da vücudun termostat yani ısı ayarlama sistemini bozuyor ve sıcağa dayanma eşiğini düşürüyor. Mesela Betabloker dediğimiz ilaçlar kalbi yavaşlatır, kalp hızlanamayınca serinletme sistemi de iyi çalışamaz. İdrar söktürücülerle sıcağın su kaybettirme etkisi daha da artar, kan koyulaşır. Tuzsuz diyette olanların da sıcağa dayanma eşiği düşüktür.
Önlemler:
Mümkünse sıcak dalgasına göre planlama yapmak lazım, yani hava raporlarına dikkat etmek ve sıcak hava dalgası hakkında bilgilenmek gerekiyor. Klima yoksa, sık sık el bilekleri, ense ıslatılmalı, yüz yıkanmalı, duş alınmalı. Dışarıya çıkılacaksa sabah erken veya akşam üstü tercih edilmeli.
Klimalı ortamlarda bulunmaya çalışılmalı, mesela alışveriş merkezi, sinema ve benzeri yerlerde geçirilecek birkaç saat, vücudun kendi termostat sistemine yardımcı olacağı için bu tip imkanlar kullanılmalı, mümkünse arada bir böyle yerlere girip serinleyerek sıcağın etkisinden biraz uzaklaşmalıdır.
Yeterince su içmeye dikkat etmek lazım. Su kaybını karşılamak için suyu susamadan içmeli. Çay ve kahve su kaybını artırır. Alkollü içeceklerse kesinlikle akşam serinliğine bırakılmalıdır. Bazı hastalarda tıbbi nedenlerden dolayı su kısıtlaması önerilmiş olabilir (bazı böbrek hastaları böyledir). Diğer taraftan kalp yetersizliği olan kimselerin de aşırı su içmesi tavsiye edilmez. Tuz kısıtlaması olamayan kimseler, yemeklerine tuz ilave ederek, terle kaybolan mineralleri yerine koyabilirler.
Ayrıca aşırı sıcaklarda, yakınımız, komşumuz gibi yalnız yaşayan yaşlı kimseler varsa onları arayıp, sormalıyız. Bilinç bozulması olduğu takdirde yardım isteyemeyebilirler. Çocukları, hele bebekleri park etmiş arabalarda kesinlikle bırakmamalıyız. Tabii evcil hayvanları da otoparklarda araba içinde unutmamalıyız.