Erkek menopozu: Efsane mi, yoksa gerçek mi?

Sabah erken saatte İntermed’de odamda Ürolog Dr. Serdar Erkan’la sohbet ediyorduk. Konu yaşlanan erkeklerdeki sinirliliğe ve hormonal değişimlere geldi. Dr. Serdar’a erkeklerde de kadınlar gibi menopoz oluyor mu çok soruluyor, anlatsana bu konuyu dedim. İşte anlattıkları...
Sekse daha mı az ilgi duyuyorsunuz? Huysuz biri mi olup çıktınız? Acaba bunlar bir orta yaş krizi mi, ya da yaşlanmayla bağlantılı normal hormonal değişimler mi? Hormonal değişimler erkeklerde de yaşlanmanın doğal bir parçası olsa da andropoz olarak ya da erkek menopozu olarak bilinen durumda bazı erkekler hormon düzeylerinin düşmesinden hiç etkilenmez, bazılarında ise cinsel işlev, enerji düzeyi veya duygu durumunda değişimler içeren fiziksel ve psikolojik belirtiler ortaya çıkar.
Testosteron düzeylerinde yaşa bağlı azalmayı tarif etmek için bazen “erkek menopozu” terimi kullanılsa da, endokrinologlar genellikle “andropoz”  veya ADAM (PADAM ) sendromu terimini tercih ederler. 

Andropoz belirtileri nelerdir?
Testosteron düzeylerinin normalden düşük olması her erkekte belirtiye neden olmaz. Ayrıca bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu belirtilerden bazıları yaşlanmanın normal bir parçasıdır. Testosteron düzeyinin düşük olup olmadığını bilmenin tek emin yolu kan testi yaptırmaktır. Düşük testosteronun neden olduğu belirtiler aşağıdakileri içerebilir:

Cinsel istekte azalma
Kısırlık
Kendiliğinden (uykuda olduğu gibi) sertleşmelerde azalma
Memelerde şişme ya da hassasiyet
Vücut ve pubik kıllarında azalma
Testislerde küçülme
Boy kısalması ve kemiklerde incelme
Kas kütlesinde ve gücünde azalma
Yüz kızarması ve terlemeler
Enerji, motivasyon ve özgüven azalması
Kendini üzgün veya çökkün hissetme
Konsantrasyon ve hafıza zayıflığı
Uyku problemleri
Hafif kansızlık
Vücut yağında artış olması
Fiziki veya çalışma performansında azalma

Testosteron replasman terapisi.
Yaşa bağlı testosteron azalmasının testosteron replasman terapisiyle  tedavisi, yani testesteron hormonu yerine konarak tedavisi, tartışmalı bir konudur. Kadınlardaki hormon replasman tedavisi gibi, erkeklerdeki hormon tedavisinin de henüz bilinmeyen olası uzun dönemli riskleri bulunabilir. 

Destek ürünler işe yarıyor mu?
Her ne kadar yaşa bağlı testosteron azalmasına bağlı semptomları giderebildiği öne sürülen çok sayıda destek ürünü pazarlanmakta ise de bunların hiçbirinin güvenli ve etkili olduğu kanıtlanmış değil. Bazıları yan etkilere neden olabilen ya da başka ilaçlarla birlikte kullanıldığında sorun yaratan bu tip destekleri kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız.

 Sorun testosteron düşüklüğü mü yoksa başka bir şey olabilir mi?
Testosteron noksanlığının neden olduğu belirtiler, aşağıdaki gibi başka durumlara da bağlı olabilir:
Karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği veya tiroid bezinin az ya da fazla çalışması
İlaçların yan etkileri
Aşırı alkol kullanımı gibi yaşam tarzı seçimleri
Orta yaşla ilgili depresyon veya duygusal sıkıntı gibi psikolojik durumlar (orta yaş krizi olarak adlandırılan durum).

Yardımcı olabilecek adımlar

Yaşlanmayla testosteron düzeylerinin düşmesini önlemenin yolu yoktur ama bu durumun neden olduğu belirtileri önlemek ya da azaltmaya yardımcı olmak için bazı şeyler yapılabilir:

Düzenli egzersiz ve sağlıklı bir diyet kas gücünüzü ve yağsız kas kütlenizi, enerji düzeyinizi korumada yardımcı olabilir.
Cinsel sorunlarınızı doktorunuzla konuşun. Sertleşme sorunu ve başka cinsel sorunlar yaşlanan erkeklerde sık görülür. Tıbbi tedavi, yaşam tarzındaki değişikler veya kullandığınız ilaçların dozunda ya da tipinde değişiklik yapılması sertleşme sorununun giderilmesinde yardımcı olabilir.
Depresyon yakınmanız varsa yardım isteyin. Sinirlilik, sosyal geri çekilme, aşırı alkol kullanımı, sürekli çalışma, riskli aktivitelere girişme de erkeklerde birer depresyon belirtisi olabilir.
Yaşlanmakta olan bir erkekseniz ve sizdeki belirtilerin testosteron azalmasına bağlı olabileceğini düşünüyorsanız doktorunuza görünün. Bu yakınmalar testosterona, normal yaşlanma sürecine veya başka bir şeye bağlı olabilir. Önemli olan, doğru teşhisin konularak tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesidir. Belki yaşam tarzınızda değişiklik yapmak ya da aldığınız ilaçların tipini ya da dozunu değiştirmek yeterli olabilir.