Toplumda ‘artroskopi’ sözü çağrışım yapsa da, yöntemin yararları, yapılışı, nerelerde kullanıldığı gibi detaylar pek bilinmiyor
Sağlıklı yaşam bilinci geliştikçe ve bu konuda her geçen gün yazılanlar arttıkça yaşamımıza çok çeşitli tıbbi terimler de haliyle girdi. Artroskopi de bunlardan biri. Ortopedi ve travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Şafak Şahlan’dan artroskopiyi herkesin anlayacağı bir şekilde anlatmasını rica ettim. Şafak Hoca, bu çok yararlı metot hakkında aşağıdaki bilgileri verdi:
“Artroskopi, teşhis ve tedavi için eklemlerin içini görüntüleyen bir cerrahi girişim şekli. 1970’lerden beri giderek gelişen bu cerrahi tekniğin diğer açık cerrahi tekniklerine oranla birçok avantajı var. Bunlar ameliyat kesisinin daha küçük, hastanede kalış süresinin daha kısa ve iyileşmenin çok daha çabuk olması.
Artroskopi, Latinceden alınmış bir kelime olup ‘eklem bakmak’ anlamına gelir. Ufak bir delikten giren ince kalem şeklindeki artroskop, eklem içine sokulur. İçindeki lens ve aydınlatma sistemi eklem içindeki dokuları aydınlatıp, büyütür. Çoğunlukla çapı 4 mm. olan artroskop, TV kamerası-monitör kullanımı sayesinde eklem içindeki oluşumları görmemizi sağlar. Eklem içini TV ekranında doğrudan gören cerrah, yaralanma veya hastalıkların tanısını koyarak gerekirse aynı metotla cerrahi girişimde bulunabilir.
Neden gerekli?
Eklem yaralanmaları ve hastalıklarında ilk önce hastanın hikayesi alınır ve sonra fizik muayene yapılır. Gerekirse teşhise yardım etmesi için görüntüleme tetkikleri uygulanır. Ancak eklemin hemen hemen her yerini doğrudan görebilmemizi sağladığı için artroskopi daha iyi tanı koymamıza yol açar.
Hemen hemen bütün eklemleri görüntülemek imkanı varsa da bugün daha çok görüntülenen altı eklem var. Bunların içinde en sık görüntülenen diz eklemleri. Bunları takip eden eklemler omuz, dirsek, kalça, ayak ve el bileği.
Nasıl yapılır?
Hastaya genel, spinal veya lokal anestezi uygulanır. Eklem içine girilecek bölgeye 4-5 mm.’lik delik açılır ve artroskop bu delikten diz içine sokulur. Eklem içi gözlendikten sonra müdahale edilmesi gerekli durum görülürse, aynı seansta operasyon yapılır. Operasyon bittikten sonra delikler genellikle steril yapışkan bantlarla kapatılır. Diz, elastik bandajla sarılır. Uyanma odasında şişmeyi önlemek ve ağrıyı azaltmak için buz uygulanır. Hasta taburcu edilmeden önce yapması ve yapmaması gereken konularda ayrıntılı olarak aydınlatılır.
Hasta birinci ve altıncı hafta sonunda kontrole çağrılır. Genellikle artroskopik girişimlerden sonra komplikasyonlar oldukça nadirdir, buna rağmen seyrek de olsa her cerrahi girişimde olabildiği gibi, burada da komplikasyonlar gelişebilir.
Avantajları neler?
Artroskopik cerrahi çok değerli bir metot olup açık operasyona göre hem cerrah, hem de hasta yönünden çok daha kolaydır. Hastaların çoğunun hastanede dahi kalmasına gerek kalmaz, aynı gün evlerine giderler. Hastanede kalması gerekenler de çok daha kısa sürede taburcu olur.
Yaraların çok küçük olması estetik yönden görüntüyü pek bozmaz ve daha çabuk iyileşerek daha az ağrıya neden olur. Rehabilitasyonun daha erken başlaması da mümkün. Genel olarak insanların işlerine tekrar başlamaları ve sporcuların spora dönmesi de artroskopik cerrahinin ardından çok daha çabuk olur.”