03.02.2010 - 01:00 | Son Güncellenme:
yeşil eczane-Yazı Dizisi 4 Dr. James A. Duke
Amerikan Tarım Bakanlığı Gıda Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Walter Mertz, arkadaşı Dr. James A. Duke’e, 1989’da bir mektup ve bir bitki gönderir. Dr. Duke, ‘Yeşil Eczane’ adlı kitabında mektubun içeriğini şöyle anlatıyor: “Mertz, mektubunda şöyle diyordu:?Bu bitkiyi diyabet hastası bir kadın hastam Trinidad adalarından getirdi. Yetişkin bir kadın olan hastamın diyabeti başlangıç aşamasında ve bu bitkiyi kullanmaya başlayıncaya kadar ensülin kullanıyordu. Anlattığına göre, bitkiyi vermutla karıştırıp elde ettiği karışımdan günde iki kez küçük yudumlar alıyormuş. Bu sayede son altı ay içerisinde kan şekeri seviyesi normal düzeylerde kalmış. Bu bitkiyi tanımlayabileceğinizi ve içeriğindeki bu etkiye neden olan maddeyi tespit edebileceğinizi umuyorum.”
Mektubun içinden, benim ‘eşek tekmesi’ diye tanımladığım ve ‘Amerikan kanaryaotuna’ benzeyen uzun saplı bir bitki çıktı. Bitkinin tentürü, Karayipliler tarafından eski zamanlardan beri diyabet ve soğuk algınlığı, yüksek ateş, malarya ve adet dönemi krampları gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılıyor.
Bitkinin tüm bu hastalıklara iyi gelip gelmediğinden emin değilim fakat yapılan bir araştırma, ‘eşek tekmesi’ bitkisinin kandaki şeker seviyesini düzenlediğini ispatlamıştır. Bu nedenle de diyabet tedavisinde yararlı olduğu da açıktır.
Diyabet hastalarında görülen ciddi komplikasyonların sorumlusu, yüksek oranlardaki kan şekeridir. Bitkiyi temin etmek çok zor olmasına rağmen, kimi doğal gıda dükkanları ve postayla sipariş verilen şirketlerden temin edilebilir.
MAKADAM?YEMiŞi?VE?GURMAR
İkinci tip diyabet hastalarına 1986’dan beri önerilen diyet tavsiyelerinde, gerekli kalorinin % 15 ila 20’sinin proteinlerden, % 35’den daha azının yağlardan ve %55-60’ının da karbonhidratlardan alınması uygun görülüyordu. Yapılan son çalışmalar, karbonhidratlar yerine alınacak bazı sağlıklı yağlardaki tekli doymamış yağ asitlerinin (TDYA) kolesterol seviyesini yükseltmeden kan şekerini kontrol altında tuttuğunu gösterdi. Zeytinyağı, en önemli TDYA kaynağıdır. Fakat zeytinyağından hoşlanmıyorsanız makadam yemişini (macadamia) deneyin. Bu yemiş, yüzde 59 oranında TDYA içerir. TDYA bakımından zengin diğer kaynaklar arasında avokado, şamfıstığı, maun cevizi, yer fıstığı ve Brezilya kestanesini sayabiliriz.
Gurmar bitkisi ise, folklorik Hint tedavi yöntemleri içinde, diyabetin en gözde bitkisidir. Bitkinin çayının ensülin üretimini hızlandırdığı sanılmaktadır. Pankreastaki ensülin üretici hücreler olan ‘Langerhan’ adacıklarını çoğalttığına dair kanıtlar vardır. Şifalı bitki ticareti yapan bazı ileri görüşlü tüccarlar sayesinde, pazardaki yerini çoktan almıştır.
Diyabeti Yenmek için Doğal Taktikler
İki tip diyabet vardır: Tip 1 (ensülin gerektiren) ve Tip 2 (ensülin gerekmeyen). Birinci tip diyabet hastaları, kanlarındaki şeker düzeyini kontrol altında tutmak için kendilerine her gün ensülin şırınga etmek zorundadır. İkinci tip diyabetiklerin vücudu ise kendi ensülinini üretir fakat hücreleri buna gerektiği gibi karşılık veremez.
Dr. James Duke, ikinci tip diyabetin en sık rastlanan tür olduğunu belirterek, şunları söylüyor: “Eğer diyabet hastasıysanız, kesinlikle bir doktorun kontrolü altında olmanız gerekir. İkinci tip diyabete sıklıkla obezite eşlik ettiği için, hastalar kilolarını kontrol altında tutmalı. Bunu sağlamanın en iyi yolu yağ ağırlığı düşük bir diyet ve düzenli olarak yapılan egzersizdir. Tavsiyem, her gün yürüdüğünüz mesafeyi yavaş yavaş artırmaktır. Yürümek ve makul ölçülerde yapılacak diğer egzersizler, en hareketsiz kimselere bile büyük yararlar sağlar.
Bazı takviyelerin, diyabet komplikasyonlarını önlediğine dair kanıtlar da vardır. B6, C ve E vitaminlerinin yanı sıra magnezyum, manganez, fosfor ve çinko ile omega-3 ve omega 6 yağ asitlerini sayabiliriz. Doktorunuzdan, sizin için en uygun beslenme programını hazırlayacak olan bir kliniksel beslenme uzmanı tavsiye etmesini isteyin.”
DiYABETE?KARŞI YARARLI?BiTKiLER
Takviyelere ve egzersizlere ek olarak, kan şekerinizi normal düzeylerde tutmak için çok sayıda bitkiden de yararlanabilirsiniz. Eşek tekmesinden daha önce bahsetmiştim zaten. Aşağıda da diğerlerini bulacaksınız.
Yerfıstığı (Arachis hypogaea): Fasulye gibi yerfıstığı da kan şekerini düşürücü özelliğe sahiptir. Her ne kadar yağ oranının yüksek olması nedeniyle çok sıcak bakılmasa da, ben sık sık atıştırmaktan ve yararlarını her tarafa yaymaktan hoşlanıyorum.
Soğan (Allium cepa):
Soğan Asya’da halk arasında çok eskilerden beri besin desteği olarak kullanılır. Buna hiç şaşmam çünkü soğan, özellikle de soğanın kabuğu, son derece zengin bir kuersetin (diyabetik retinopati gibi, diyabet hastalarında sık görülen göz sorunlarında etkili bir bileşik) kaynağıdır.
Çeşitli fasulyeler (Phaseolus):
Birçok araştırma, lif bakımından zengin yiyeceklerin, özellikle fasulyenin, kan şekerinin yükselmesini en aza indirgediğini ve düşmesini geciktirdiğini ortaya koydu. Eğer diyabet hastası olsaydım, bolca fasulye yer, bol bol fasulye çorbası içerdim. İçine mutlaka soğan ekleyerek!
Acı sukabağı (Momordica charantia): ’Pelesenk armudu’ olarak da bilinen bu bitki, kan şekerini düzenleyici özelliğiyle büyük bir ilgi görüyor. Yapılan bir araştırma, günde 5 gr. (yaklaşık 2 çay kaşığı) acı sukabağının kan şekerini yüzde 54 oranında düşürdüğünü gösterdi. Bitkinin suyunu sıkıp içebilir ya da 110-120 gram acı sukabağını yarım litre suda yavaş yavaş kaynatarak elde ettiğiniz sıvıyı günde bir kez içebilirsiniz.
Sarımsak (Allium sativum):
Soğan gibi, sarımsağın da mükemmel bir kan şekeri kontrol özelliği vardır.
Eğer yapabiliyorsanız sarımsağı çiğ yiyin veya yemeklerinizin içinde pişirin.
Defne (Laurus nobilis):
Amerikan Tarım Bakanlığı’ndan eski bir meslektaşım, Dr. Richard Anderson, yarım çay kaşığı gibi çok az miktarlarda kullanılması halinde dahi, defne yaprağının vücudun ensülini çok daha verimli kullanmasına yardımcı olduğunu göstermiştir. Laboratuvar hayvanları ile yapılan deneylerde, defne yaprağının kan şekerini düşürdüğü görülmüştür. Ben defne yaprağını ‘dia-beanie’ adını verdiğim çorbamın içinde tarçın, karanfil ve zerdeçal ile birlikte kullanıyorum.
Hatmi çiçeği (Althaea officinalis):
Hatmi çiçeğinin kökleri, pektin olarak bilinen çözünebilen bitkisel lifler bakımından zengin bir kaynaktır. Pektin, kan şekeri seviyesini düşürmek için en etkili yolardan biridir. Benim yaptığım gibi, hatmi köklerini gece boyu ağır ağır kaynatın ya da piyasadaki hazır ürünlerden satın alın. Diğer zengin pektin kaynakları havuç, kuşburnu, elma ve incirdir.
Çay (Camellia sinensis):
Hintli araştırmacılar, siyah çayın antidiyabetik özellikler taşıdığını yaptıkları araştırmalarla göstermişlerdir. Araştırmalar, laboratuvar hayvanlarına verilen siyah çay özütünün kan şekerini hatırı sayılır derecede düşürdüğünü ortaya koymuştur. Eğer diyabet sorunum olsaydı bol bol çay içerdim.
Hatta daha fazla yarar sağlamak için, çayıma kan şekerini düşürücü özellikleri olan bazı baharatları da eklerdim.