Ebeveynler ve çocuklar, her zaman aynı fikirde olmayabilir. Böyle durumlarda, anne babaların çocuklarına istedikleri şeyi yaptırmak adına ‘sağlıksız teklif’lerde bulunmasına sık rastlanır. Şeker, çikolata ya da cips ödül olarak vaat edilir. Bu gıdalar aynı zamanda ceza olarak da kullanılabilir. Örneğin çocuk ödevini bitirmediği için yemek sonundaki tatlıdan mahrum bırakılır.
Yiyecekleri ödül veya ceza olarak kullanmak, çocuğunuza öğretmeye çalıştığınız sağlıklı beslenme alışkanlıklarını baltalayabilir.
Ödül olarak verilen sağlıksız gıdalar, çoğunlukla çocukların şekeri, yağı ve kalorisi yüksek yiyecekleri aşırı tüketmelerine yol açabilir. Bunun psikolojik açıdan değerlendirilmesi daha da kötü sonuçlar ortaya koyabilir. Çocukların kendi yeme tarzlarını doğallaştırmalarını engeller, onları aç değilken yemeye teşvik eder.
Kafa karışıklığı yaratabilir
Yenmesi kısıtlanmış yiyecekleri özel bir ödül olarak vermek, çocukların kafasını karıştırır çünkü ailelerinden genelde faydalı ve besin değeri yüksek yiyecekleri yemeleri gerektiğini duyarlar. Kendileri için zararlı gıdaların ödül olarak sunulması karışık bir mesaj içerir. Ayrıca sağlıksız yiyecekleri belirli ruh halleriyle ilişkilendirmeye başlarlar. Mesela kendini iyi hissetmediğinde, çikolata yiyebilir.
Yiyeceklerin ödül olarak teklif edilmesi aynı zamanda kilo almaya yol açabilir. Bu da çocukların besin değeri yüksek sağlıklı yiyecekler yerine ödül algısı oluşmuş gıdaları tercih etmelerine yol açabilir.
Sağlıklı alışkanlıklar oluşturun
Çocukların sağlıklı beslenmelerini sağlamak kolay olmayabilir, sizi çok iyi anlıyorum. Ama onun da bir birey olduğunu unutmayın. Aç olmadıkları zaman ya da sevmedikleri bazı yiyecekleri yemeleri için baskı yapmamaya çalışın. Bu seçenekleri değişik bir zamanda başka yiyeceklerin yanında, farklı yöntemlerle pişirerek vermeye çalışın. Kısaca çocukların sevebileceği, besin değeri yüksek çeşitli yiyecekler hazırlayın. Çocuğunuz birini reddettiğinde ona kızmayın; porsiyonları küçük tutmayı unutmayın.
Duygusal yeme adayı olabilir
Çocuklarının sağlıklı beslenmesi için sıkı bir disiplin uygulayan ebeveynlerin onları sağlıksız yiyeceklerle ödüllendirmesi çok sık görülüyor. Bu ikram, istemeyerek de olsa ruh hallerini dengelemek için çocukların yiyeceklere başvurmasına yol açabilir. Bu çocukların ileri yaşlarda ‘duygusal yiyenler’ haline gelmeleri büyük bir olasılık.
Özellikle ergenlik ve yetişkinlik döneminde besin seçiminde özgür hale geliriz. İşte bu süreçte küçük yaşlarda oturmuş olan ödül ve sağlıksız yiyecek ilişkisi kişiye zarar verebilir. Kendinizi her kötü ve mutsuz hissettiğinizde, mutluluğu küçük yaşlardaki gibi sağlıksız besinlerde arayabilirsiniz.
Aston Üniversitesi’nden Dr. Claire Farrow, aileleri tarafında beslenen 3-5 yaşları arasındaki çocukların nasıl beslediğini araştırdı. Onları yedi yaşına kadar takip ederek, beslenme tarzlarının nasıl geliştiğini ve duygusal yeme alışkanlıklarını gözlemledi. Araştırmacılar, çocukların aç olmadıklarında ne tür atıştırmalık yediklerini veya oyuncaklarıyla nasıl oynadıklarını da değerlendirdi.
Sonuçlara göre, aileleri tarafından yiyecekle ödüllendirilen çocuklar 5-7 yaşlarında duygusal olarak daha fazla yiyor ve yediklerini kontrol edemiyor.
Üst düzeydeki çocuk obezitesi ve buna bağlı olarak genç yaşlardaki sağlık risklerindeki artış, daha çocuk yaşlarda sağlıklı beslenmenin önemini daha da artırıyor.