YİYECEK BAĞIMLISI OLABİLİR MİSİNİZ?

Yediklerinizin bağımlılık yapabileceğini hiç düşündünüz mü? Daha önce nedenini bilmeden bir besini tükettiğiniz oldu mu? Evet, bazı gıdalar tıpkı bağımlılık yapan ilaçlar gibi beynimizdeki ödül sistemini uyarıyor ve onları yemek, her zaman fiziksel açlık sebebiyle olmayabiliyor. Üstelik vazgeçmek de tahmin ettiğinizden zor...

Nasıl anlarsınız?

Bazı besinlere bağımlı olduğunuzu anlamak için kendinize sorular sorabilirsiniz. Eğer aşağıdaki cümlelerin bir veya birkaçını kullanıyorsanız, yeme bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz.

- Aç hissetmememe rağmen yiyebilirim.

- Günün herhangi bir saatinde fark etmeden kendimi yemek yerken bulurum.

- Tahmin ettiğimden/gerekenden daha çok yerim.

- Aşırı doymuş hissedene kadar yerim.

- Yedikten sonra suçlu hissederim ama tekrar yerim.

- Yemek için bahaneler üretirim.

- Kurallarımı çiğnerim.

- Bu yeme davranışımı başkalarının görmesini/bilmesini istemem.

Biyolojik yatkınlık

Besinlere olan yatkınlık, biyolojik yollarla da açıklanabilir. Beynimizde ödül sistemi vardır. Bu, hayatta kalma şansımızı artıracak hareketleri ödüllendirecek şekilde çalışır. Yemek yemek gibi davranışlar da bu prensibe göre çalışır. Beynimiz, yediğimiz zaman doğru bir şey yaptığımızı bilir ve ödül sisteminde bulunup, bizi iyi hissettiren bazı kimyasallar salgılar. Bunlar arasında beynin haz olarak algıladığı dopamin de vardır. Beynimiz, bu salgıyı artıracak hareketleri takip etmek için programlanmıştır. Bazı besinler, özellikle de abur cuburlar ödül sistemini daha çok aktive eder. Bir parça etten veya bir çikolatadan aldığınız hazzın aynı olmaması da
bu durumu açıklayabilir.

Fakat dopamin üretimi, her zaman artış göstermez. Eğer o besini sürekli tüketmeye başlarsanız, bir süre sonra bu durum dopamin reseptörlerinin azalmasına sebep olabilir. Sizler de eskiden bir dilim pastadan aldığınız hazzı, artık iki dilimden alabilirsiniz.

Ne yapabiliriz?

İlk bakışta yeme bağımlılığından kurtulmak için iradenizi kullanmanız gerektiğini düşünebilirsiniz. Ama durum bu kadar basit değil. İrade bir kas gibidir, kasılıp gevşedikçe yorulabilir ve bir süre sonra kendinizi yine o gıdayı tüketirken bulabilirsiniz.

Bir besine olan bağımlılık başlarda masum gibi görünse de, bu durum ciddi boyutlara ulaşabilir. Birçok insan bunun bir sağlık sorunu olduğunu fark etmeyip, disiplinsizlik gibi görüp, kendisini suçlayabilir.

Aslında kolay bir çözüm yok. Bazı kişiler için tükettikleri besinleri kontrol etmeyi öğrenmek ve sınırlama getirmek gerekirken, bazıları için tamamen kesmek en sağlıklısı olacaktır.

Yiyecek bağımlılığı sorununuz varsa, profesyonel yardım almak da çok önemli. Çünkü bu durum, ilerleyen dönemlerde aşırı yeme davranışı veya tıkanırcasına
yeme bozukluğu gibi sorunlara da yol açabilir.