YEŞİL AKDENİZ DİYETİ

Sizce 2023’ün en iyi beslenme modeli hangi diyet olacak? Her yeni yıl başlangıcında US News and World Report, o yılın en iyi diyetlerine ilişkin değerlendirmesini yayımlıyor. Geçtiğimiz yıl 40 diyet arasından Akdeniz diyeti birinci seçildi. Üst üste beş yıl en yüksek puanla zirveye yerleşen diyet modeli olduğunu da hatırlatmak istiyorum. 2023 yılının birincisini tahmin etmek zor değil…

Bu sıralamaları belirlemek için US News, sağlık uzmanlarından oluşan 24 panelistle diyetleri farklı kategorilerde 1-5 puan üzerinden değerlendiriyor. Diyetin sürdürülebilirliği, kardiyovasküler hastalıklar veya diyabeti önlemedeki etkinliği bu kategoriler arasında. Akdeniz diyetinin zihinsel sağlığınız, kalbiniz, bağırsaklarınız ve uzun ömür için tercih edilebilir olduğu çalışmalarla desteklendiği için ilk sırada olmasına şaşırmamak gerekiyor. Bu diyet modeli tam tahıllar, meyveler, sebzeler, fasulyeler, otlar, baharatlar, kuruyemişler ve zeytinyağı tüketimini öneriyor. Bunu haftada 1-2 kez balık veya deniz ürünleri ile makul miktarlarda süt ürünleri, yumurta ve kümes hayvanlarının tüketimiyle desteklemeyi amaçlıyor. Peki yeşil Akdeniz diyetini daha önce duydunuz mu?

Hem sizi hem gezegeni besliyor

Yeşil Akdeniz diyeti temelde kırmızı et ve işlem görmüş et ürünlerini diyetten çıkarmayı ve yerine bitkisel proteinleri eklemeyi amaçlıyor. Et tüketiminin karbon ayak izi üzerinde önemli etkisi olduğunu hatırlayın. Örneğin, bir kilogram kırmızı et çevreye 60 kilogram sera gazı yayarken, bir kilo bezelyenin sadece 1 kilogram sera gazı yayılımına neden olduğunu biliyor musunuz? Bu sebeple hayvansal kaynaklı ürünleri bitkisel ve yerel ürünlerle doldurmak karbon ayak izini azaltmakta önemli bir adım olabilir.

Aşırı kırmızı et tüketiminin (özellikle sığır ve kuzu eti) azaltılmasının, kişi başına düşen gıda ve arazi kullanımıyla ilişkili sera gazı emisyonlarının 2050 yılına kadar yüzde 15 -35 arasında azaltabileceğine dair çalışmalar var. Et ve süt ürünleri yerine baklagiller ve yağlı tohumlar gibi bitkisel proteinleri içeren gıdalara yönelmenin 2050’ye kadar 16 yıllık karbon emisyonunu nötrleyebileceğini belirten raporlar da bulunuyor. Bu nedenle bitki bazlı beslenme hem kendi sağlığınız hem de gezegenin sağlığı ve sürdürülebilirliği için önem taşıyor.

Zihin sağlığı üzerinde tesirli

Beslenme planınıza dikkat ederek hafızanızı güçlendirebilir ve dikkat dağıtıcı faktörleri göz ardı etme kapasitenizi artırabilirsiniz. Araştırmalar, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesinin beyin sağlığı için yüksek düzeyde fayda sağladığını, Alzheimer hastalığı ve diğer demans türlerinin genetik ve çevresel risklerini azaltabileceğini gösteriyor. Geçtiğimiz yıl The American Journal of Clinical Nutrition dergisinde yayımlanan bir araştırma, polifenoller açısından yüksek, kırmızı ve işlenmiş et açısından düşük yeşil bir Akdeniz diyetini benimsemenin yaşa bağlı beyin atrofisini yavaşlatacağını belirtiyor.

Karaciğer yağlanmasına etkili

Karaciğer, protein, karbonhidrat, yağ, vitaminler ve ilaçların vücudumuzda işlem görebilmesinden sorumlu. O olmadan yaşamak mümkün değil. Karaciğer yağlanması (hepatosteatoz), normalde yüzde 10’un altında olması gereken karaciğer yağ oranının artması, aslında yağlı bir karaciğeriniz olduğunun göstergesi. Yeşil Akdeniz diyeti bu noktada da önemli rol oynuyor. Geçtiğimiz yıl Gut dergisinde yayımlanan bir çalışma, yeşil Akdeniz diyetinin karaciğer yağlanmasında olumlu etkisi olabileceğini belirtiyor. BMJ Medicine dergisindeki çalışmada ise 294 yetişkin birey incelenmiş. Sonuçlar standart Akdeniz diyetini uygulayanlarda iç yağlanma oranı yüzde 7 azalırken, yeşil Akdeniz diyetinde bu oranın yüzde 14.1 olduğunu gösteriyor. Yani iki kat daha fazla. Özetle bu yıl Yeşil Akdeniz diyetini sıklıkla konuşacağız gibi duruyor.