Hava sıcaklığının artmasıyla beraber uygun ortamda bakteriler çok daha hızlı ve kolay üreyebilir. Uygun olmayan su ve gıdaların tüketimi birçok hastalığa davetiye çıkarır. Mikroorganizmalar gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar için kullanılan genel addır. Çevremizi oluşturan ortam ve cisimler çok sayıda mikroorganizmaya ev sahipliği yapmakta olup, onların olumsuz etkilerinden korunabilmemiz hijyen koşullarına dikkat ederek bulaşma olanaklarının azaltılması sağlanabilir.
YAZ AYLARINDA BUNLARA DiKKAT
* Hijyen koşullarına dikkat edilmeden hazırlanan süt ve süt ürünleri; kremalı, mayonezli ya da yumurtalı yiyeceklerle uygun koşullarda saklanmayan et ve deniz ürünleri, kısa sürede bozularak mikroorganizmaların üremesi için çok iyi ortamdır.
* Temiz olmayan sularla yıkanmış meyve ve sebzelerin yenilmesi, bu tür vakaları artırmaktadır. Özellikle pişirilmeden yenilen meyve ve salataların yıkandığı su çok önemlidir. Aynı şekilde temiz olmayan su ile yıkanmış bulaşıklar ve mutfak malzemeleri de bu mikrobu taşır.
* Pişirildikten sonra hızla soğurulup buzdolabına kaldırılmayan yemekler risk taşır.
* Dışarıda veya evde tüketilen buzların içme suyu kullanılarak donmuş olduğundan emin olmak çok önemlidir.
* Dondurulmuş besinler çözüldükten sonra kesinlikle yeniden dondurulmamalıdır.
* Donmuş besinler buzdolabında veya mikrodalga da veya direk ısıl işlemle çözdürülmelidir.
* Dondurma tüketirken güvendiğiniz yerden almalı eriyip yeniden donmuş olmamalıdır.
* Elektrik kesintisi olursa donmuş gıdalar erimeye başlar, böyle bir durumda bu besinler hemen tüketilmeli yeniden dondurma işlemi yapılmamalıdır.
* Hijyen sağlamak kadar korunmak da çok önemlidir en önemli korunma yöntemiyse sık sık ve doğru el yıkama alışkanlığı edinmektir.
* Süt, yoğurt ve peynir alırken ambalajlı olanlar tercih edilmelidir. Açık süt, yoğurt ve peynir satın alınmamalıdır. Alınan ürünlerin üretim ve son kullanma tarihleri mutlaka kontrol edilmelidir.
* Besinlerin üreticiden tüketiciye kadar ulaşmasında soğuk zinciri kırılırsa mikropla daha hızlı üreyebilir. Market alışverişinizde bozulabilecek ürünleri marketteki soğuk bölümden en son alınız ve kasadan çıktıktan sonra en kısa sürede evde olmaya çalışarak soğuk zinciri korumalısınız.
TEDAVi iÇiN
Kusma ve ishal geliştiğinde, ilk tedavi kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Kusması devam eden, bulantı nedeniyle ağızdan sıvı alamayan, ishali uzun süren ve özellikle yüksek ateşi olan hastaların ağızdan sıvı alarak kayıplarını karşılamaları mümkün olmayabilir bu durumda acilen hastaneye başvu-rulmalıdır.
BU BELiRTiLERE DiKKAT!
İshal döneminde vücuttan aşırı su ve elektrolit kaybı olacağı için; n Dehidratasyon (vücudun susuz kalması) n Deri tonusunda azalma n Ani kilo kaybı n Halsizlik n Kansızlık n Kalp ritm bozuklukları n Böbrek yetmezliği n Şuur kaybı n Karın ağrısı n Karında burkulma n İştahsızlık n İltihabi durumlarda bu bulgulara ek olarak ateş ortaya çıkar.
Ayrıca cildin soluk bir renk alması ve kuruması, göz çukurlarının belirginleşmesi su kaybının sonuçları arasındadır. Genel olarak mikrobik kaynaklı ishaller için ilaç tedavisi gerekir. 24 saatten fazla süren ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurulması önemlidir. Sıvı ve elektrolit kaybının az olduğu durumlarda, hastaya ishal için uygun bir diyet verilerek tedavisi yapılır. Ancak aşırı su ve elektrolit kaybı varsa ya da ağır dizanteri halleri, kolera şüphesi olanlar varsa mutlaka hastaneye yatırılmalı ve kaybedilen su ve elektrolitlerin yerine konması amacıyla serum verilmelidir. Daha sonra ishale neden olan ilaçlar saptanıp uygun ilaç ve diyet tedavisi yapılır.
iSHAL DURUMUNDA NASIL BESLENiLMELi?
KAÇININ: İshali olan bireylerin posasız ve yağsız besinleri tüketmesi gerekmektedir. Posa içeriği yüksek çiğ sebze ve meyveler, kuru bakla-giller, tam tahıl ürünlerinden bu dönemde uzak durulmalıdır. Ayrıca kuruyemişler, şeker ve şekerli yiye-cekler, çikolata, yağlı yiyeceklerden (kızartmalar, mayonez, tereyağı, kaymak vb) kaçınılmalıdır. Bu dönemde kızartma yerine haşlama ve fırında pişirme yöntemleri uygulanmalıdır. Acılı ve fazla baha-ratlı besin tüketilmemelidir. Sucuk, salam, pastırma gibi şarküteri ürünlerinden kaçınılmalıdır.
TÜKETiN: Yağsız makarna ve pirinç pilavı, pirinç lapası, yayla çorbası, yağsız beyaz peynir, yoğurt, kabuk-suz elma, muz, şeftali, havuç, haş-lanmış patates, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte tüke-tilebilir. Ayrıca ayran, meyve suları, açık çay ve bol su içilebilir.