Bugün Dünya Obezite Günü... Özel günler benim aklıma hep kutlamaları getiriyor ama bugün üzerinde önemle düşünülmesi gereken bir gün. Türkiye’de iki kişiden biri obez ya da fazla kilolu. Peki ya siz?
Her yerde obezite konusuna dikkat çekiliyor. Bakanlık düzeyinde uyarılar yapılıyor, uzmanlar bilgilendiriyor. Obezite artık Türkiye’nin, hatta dünyanın kâbusu halinde. Buna benzer yazıları sık sık okuduğunuzu, kamu spotlarını sürekli gördüğünüzün farkındayım. Belki de “Tamam biliyoruz” diyorsunuz ama maalesef bilmek yetmiyor, uygulamaya geçmek gerek. Ufak değişiklikler bile uzun dönemde ciddi faydalar yaratıyor.
Türkiye’de durum ürkütücü
Dünyada 1 milyar 600 milyon fazla kilolu var, bu kişilerin dörtte biri obez. Türkiye’de de durum maalesef kötüye gidiyor. Durumun ne kadar ürkütücü olduğunu Sağlık Bakanlığı’nın ‘Türkiye Beden Ağırlığı Algısı Araştırması’yla görebiliyoruz.
81 ilde 15 yaş ve üzeri 6 bin 82 kişiyle yapılan araştırmaya göre, her 10 kişiden beşinin fazla kilolu ya da obez olduğu belirlendi. Yakında siz de bu gruba katılabilirsiniz. Eğer batı tipi beslenme modellerini tercih edip, şeker, tuz, beyaz un aşırı nişastayı bırakmıyor; geleneksek sebze yemeklerimizden, baklagillerden uzaklaşıyor ve tabii bir de hareket etmiyorsanız tehlikeyle burun burunasınız demektir.
Her geçen gün daha fazla kaloriye maruz kalıyoruz ve hareketimiz de azalıyor, bedenimize pek iyi davranmıyor, yağlanmamızı artırıyoruz. İnsülin direncinin gelişmesi, yemekten hemen sonra girilen tatlı krizleri ve üzerine içilen sigaraları saymıyorum bile... Bir de bu yetmiyormuş gibi yeterli su içmiyor ve hareket etmiyorsanız bu tembelleşme, ömrünüzden yıllar çalıyor, bir kez daha hatırlatayım.
Türkiye’deki tuz ve şeker tüketimi geçen hafta Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından düzenlenen çalıştayda ele alındı. Böbrek hastalarının 7.5 milyona ulaşması, bakanlığı harekete geçirdi. Bu çalışmayla halk, öncelikle aşırı tuz ve şeker kullanımının zararları konusunda eğitilecek. Eğitimin aile ve okul temelli yürütülmesinin öngörüldüğü planda, obezite, sigara ve alkol kullanımıyla mücadele de ön planda tutulacak.
Bana obez olduğunu söyle...
Obez ya da fazla kilolu olmak birçok hastalığa da davetiye çıkarıyor. Ülkemizde obezite ve diyabet en önemli toplum sağlığı sorunları. Dünya Sağlık Örgütü, diyabeti yeni bin yılın en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olarak kabul ediyor. 2010 yılında ülkemizde yapılan TURDEP-II çalışmasında, geçen 12 yılda diyabet sıklığının yüzde 90, obeziteninse yüzde 44 arttığı görüldü. Yine aynı çalışmada erişkinlerde diyabet sıklığının yüzde 13.7’ye ulaştığı ortaya çıktı.
Tüm araştırmalar gösteriyor ki Tip 2 diyabet gelişenlerin yüzde 80-90’ı obez, diyalize yeni başlayanların üçte birinin öyküsünde diyabet veya hipertansiyon var.
ÜÇ BEYAZDAN UZAK DURUN
ŞEKER
Vücudunuz için gerekli olan enerjinin yüzde 50-55’i karbonhidrat, yüzde 10-15’i protein ve yüzde 25-30’u yağdan gelmeli. Günlük enerjinizin en fazla yüzde 10’u şekerden gelebilir, daha fazlası karaciğerde trigliserid yapımını artırıyor. Kısacası karaciğerinizin yağlanmasına neden oluyor ve beraberinde birçok hastalığa davetiye çıkarıyor.
Gelin ufak bir hesaplama yapalım: Türkiye, dünyanın en çok çay içilen ülkelerinden biri. Hele bir de şekerli içiliyorsa... Günde 5 küp şeker kullandığınızı düşünelim. Tanesi 20 kaloriden günde 100 kalori, ayda
3 bin, yılda 36 bin kalori eder, yani yıl sonunda 5 kg. fazla yağ demektir.
TUZ
Alışveriş yaparken paketlerin içeriklerini öğrenmeliyiz. Aldığımız bir üründeki tuz miktarını öğrenmek istiyorsak sodyum miktarını 2.5’la çarpmamız gerekiyor. Eğer bir ürünün içeriğindeki sodyum binse, sizin o üründen aldığınız tuz miktarı 2.5 gr. demektir. Günlük 6 gr.’dan fazla tuz alınmaması gerekirken Türkiye’deki tüketim ortalaması 14-15 gr.
UN
Kabuğundan ayrılmamış tam tahılları tercih edin. İçindeki lif, vitamin ve mineraller, hem daha kaliteli beslenmenizi sağlayacak, hem de uzun süreli tokluk hissedeceksiniz. Beyaz un ve unlu mamülleri azaltın.
Özetle, size önerim lütfen tuz, şeker, un, sıvı kalori ve hazır yiyecek tüketiminize dikkat edin. Günde en az 2 litre su için ve en az 30 dakika yürüyün. Hadi şimdi harekete geçin!