Metaboli·zma hakkında 5 soru

Eşinizle, dostunuzla veya komşunuzla aynı diyeti yapıyor, yine de farklı oranda kilo kaybediyorsanız, bunun birçok sebebi olabilir. Her şeyi aynı yapıyorsanız, işin içine bireysel farklılıklar girmiş olabilir; metabolizma hızınız gibi... Herkesin metabolizmasının farklı olduğunun ve hızında genlere ve cinsiyete göre farklılıklar gözlemlenebileceğinin altını çizmekte fayda var. Daha önce metabolizmanızın hızlanmasına yardımcı olan besinleri paylaşmıştım. Bugünse metabolizmayla ilgili en çok karşılaştığım beş sorunun cevabını vereceğim.

Bazal metabolizma hızı nedir?
Metabolizma dediğimiz şey, vücudunuzu canlı ve çalışır halde tutmak, hücreleri onarmak ve yiyecekleri sindirmek için gereken tüm kimyasal reaksiyonları içinde barındırır. Bu işlemlerin yapılabilmesi için enerji gerekir. Vücudunuzun ihtiyaç duyduğu minimum enerjiye de bazal metabolizma hızı denir.

Erkeklerin metabolizması daha mı hızlı?
Tabiiki her bir bireyin metabolizma hızı farklıdır.
Hatta genel olarak, erkeklerin ve kadınların ayrıldığı bir
nokta da, sahip oldukları metabolizma hızı...
Erkekler daha hızlı metabolizmaya sahip olma eğilimindedirler, çünkü kadınlardan daha fazla kas kütlesi ve daha az vücut yağları vardır.
Bildiğimiz gibi kas hücreleri yağ hücrelerine göre daha fazla enerji gerektirir, bu nedenle kas kütlesi daha fazla olan insanların metabolizma hızı daha yüksektir. Ayrıca yaşlanma da metabolizma hızını etkileyen faktörler arasındadır.
Yaşlandıkça, yağ oranımız artar ve kas kaybetmeye meyilli oluruz. Böylelikle metabolizma hızımız düşer.

Şok diyetler hızını yavaşlatır mı?
Özellikle yaz aylarında hızlı kilo verebilmek için şok diyet yapanların sayısı artıyor. Bu konunun üzerinde her zaman durmaya çalışıyorum çünkü hızlı kilo kaybedebilmek için yaptığınız diyetler, metabolizmanızı yavaşlatabiliyor. Çünkü kalori alımınızı önemli ölçüde azalttığınızda, vücudunuz yemeğin yetersiz olduğunu algılıyor ve bunu uzun süre yaptığınızda, çalışma hızını düşürüyor.
Diyet dediğimiz şey aslında günlük yaşamsal fonksiyonlarımızın devamı için gerekli enerji ihtiyacının biraz kısıtlanmasıdır. Daha fazla bir kısıtlama, vücudu kısır döngüye sokarak metabolizmanızı olumsuz etkiler, unutmayın.

Metabolizmayı hızlandıran besin var mı?

İlk akla gelenler arasında yeşil çay yer alır. Haksız da sayılmazsınız, yeşil çay, metabolizmanızı hızlandırabilir, kilo vermenize ve verdiğiniz kiloları korumanıza yardımcı olabilir. Araştırmalar, yeşil çayın metabolizma hızınızı yüzde 4-5 oranında artırabileceğini gösteriyor. Bunların yanında kırmızı biber ve zerdeçal metabolizma hızınızın artmasına yardımcı olabilecek bileşenler içerir.
Elbette tek başına baharat yiyerek, etkili olabilecek dozu almak ve kilo kaybı sağlamak mümkün değil. Ama baharatların metabolizmayı destekleyen özelliği olduğunu unutmayın.
Ayrıca su içmek bile metabolizmanızın hızlanmasına katkı sağlar. Bazı çalışmalar, kahvedeki kafeinin de metabolizma hızınızı geçici olarak yüzde 3-11 oranında hızlandırabildiğini göstermektedir. Tabii ki burada
kafeinli içeceklerin şeker içeriğini göz önünde bulundurmakta fayda var.

İyi bir uyku
destekler mi ?
Çalışmalar, az uykunun ve düzensizliklerinin metabolizma üzerinde önemli bir etkisi olduğunu söylüyor. Araştırma sonuçlarında uyku düzensizliklerinin glikoz metabolizmasını ve metabolizmayı düzenleyen hormonları, yani tokluktan sorumlu leptin seviyelerini azaltırken, açlıktan sorumlu ghrelin seviyelerini artırdığı bulunmuş. Bazı incelemelerse yetersiz uykunun metabolizma hızınızı düşürebildiğini ve kilo alma olasılığınızı artırabileceğini gösteriyor. Bu yüzden uyku düzeninize dikkat etmeniz, gün içinde en az altı saat uyumak ve özellikle 23.00-05.00 saatleri arasında uyuyor olmak, biyolojik ritminiz için önemli olduğu kadar, metabolizmanızın düzenli işleyişi için de bir o kadar gerekli.