Obezite; küresel bir halk sorunu olmakla beraber, basitçe sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak düşünebilirsiniz. Yani günlük alınan enerjinin harcanandan fazla olması durumunda, harcanamayan enerji vücutta yağ olarak depolanıyor ve obezite oluşumuna sebep oluyor. Dünya çapında obezite görülme oranı 1975’ten bu yana neredeyse üç kat arttı. Şimdi ise 670 milyondan fazla yetişkin 120 milyon kız ve erkek (5-19 yaş) obez 40 milyondan fazla çocuk ise fazla kilolu...
Peki nasıl tanımlanır?
Şişmanlık ve obezitenin tanımlanmasında Beden Kütle İndeksi’ni eminim çokça duymuşsunuzdur. Peki bel ve kalça çevresinin obezitenin tanımlanmasında, Beden Kütle İndeksi kadar etkili olduğunu biliyor muydunuz?
İdeal bel/ kalça ölçüsü
İdeal vücut ölçüleri denilince akla ilk gelenin 90-60-90 olduğunu biliyorum. Fakat herkes bu ölçüde mi olmalı? Vücut ölçüleriniz 80-93-105 olsa ne olur? Daha az mı ideal olursunuz yoksa daha fazla mı? Yıllardır bize dayatılan ideal vücut ölçüsüne yeni bir bakış açısı getirmek istedim. Çünkü toplumumuzun aslında sağlık için olması gereken en ideal vücut ölçülerini bilmediğini fark ettim. Bu yüzden ideal vücut ölçüsü nedir, elma tipi, armut tipi, bel- kalça çevrenizin sağlıkla ilişkisi nedir bunlardan bahsetmek istiyorum.
Siz hangisisiniz?
İki farklı vücut tipi olduğunu düşünürsek; elma tipinde yağlanmanın göbek ve bel çevresinde, armut tipinde ise yağlanmanın kalça ve basen bölgesinde olduğu vücut tipi olarak düşünebilirsiniz. Siz kilo vermeye başladığınızda, sadece göbek bölgesinden veya sadece kalça bölgesinden kilo veremezsiniz. Elma tipi armuta, armut tipi ise elmaya dönüşmez. Büyük armut kilo verdiğinizde küçük armuta, büyük elma kilo verdiğinizde küçük elmaya dönüşür. Hangisi daha sağlıklı dersiniz; elma tipi vücut yağlanmasında, yağlanma bel çevresinde olacağı için diyabet, kalp ve damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, yüksek tansiyon gibi kronik hastalıklara yakalanma riskiniz daha fazladır. Armut tipi vücut yağlanması estetik açıdan pek sevilmese de sağlık açısından daha avantajlı diyebiliriz.
Bel ve kalça çevresinin ideali nedir?
Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberine Göre; Bel çevresi (cm) vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski
Erkek: < 94
Kadın: < 80 vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski düşük
Erkek: > 94-102
Kadın: > 80-88 vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski yüksek
Erkek: > 102
Kadın: > 88 vücut ağırlığı ile ilişkili sağlık riski çok yüksek
Bel/kalça oranına bakacak olduğumuzda ise; Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bel/ kalça oranının erkeklerde 0.90’ın, kadınlarda 0.85’in altında olmasına dikkat edilmelidir.
Bel çevresindeki yağlanma görsel açıdan bir sorun olmakla beraber aynı zamanda kalp damar hastalıkları, inme, tansiyon ve diyabet gibi hastalıklar için önemli bir risk faktörüdür. Stres, yoğun yaşam tarzı, uyku saati, yağ içeriği yüksek beslenme ve bazı vitamin ile mineral eksiklikleri bel/kalça oranının artmasına sebep olabiliyor. Bu yüzden ne yediğinizle beraber, beslenme düzeniniz vitamin ve mineral dağılımına da özen göstermelisiniz.