Glutensiz diyet asla bir zayıflama yöntemi değil; besin hassasiyetiyle karıştırılmamalı. Ancak çölyak hastalığına yakalanan kişiler kesinlikle gluten içeren tahılları ömrü boyunca yememeli
Aslında öncelikle gluten nedir tam olarak anlamak gerekiyor. Glutensiz beslenme kimler için önemli? Glutenin vücuda zararı var mı? Kafalar bence oldukça karışık çünkü kliniğimize gelen bazı danışanlarımız ısrarla “Ben artık gluteni hayatımdan çıkardım ama yine de zayıflayamıyorum” dediklerinde yanlış anlama apaçık ortaya çıkıyor.
Glutensiz diyet bir zayıflama yöntemi değil, her ilkbahar dönemi ortaya çıkan maalesef moda ve popüler diyet kategorisinde düşünülmemeli. Ancak son yıllarda gıda hassasiyeti testlerinin yaygınlaşması bu sonucun doğmasına ciddi katkıda bulundu diyebiliriz.
Gluten nedir?
Gluten; arpa, çavdar ve buğday gibi diğer tahıllar içinde bulunan doğal bir protein türü ve aslında tahılın önemli ve faydalı kısmı. Sağlıklı birey için gluteni kesmeye gerek yok. Ancak, çölyak hastalığına yakalanmış kişiler kesinlikle gluteni kesmek zorunda.
Çölyak nedir?
Çölyak ciddi bir hastalık, tedavisi ömür boyu devam eder; glutene hassasiyetle karıştırılmamalı. Çölyak hastalığı ince bağırsağın, gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi, hassasiyeti.
Sağlıklı bireylerde besinler ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp emilerek kana karışır. Emilim esnasında bağırsamızda bulunan ve Villus çıkıntıları olarak adlandırılan kıvrımlar önemli. Çölyak hastaları glutenli yiyecekler tükettiklerinde bağırsak mukozasında alerji nedeniyle villus çıkıntıları ve kıvrımları tahrip olarak azalır ve küçülürler. Böylece gıdalar emilemez hale gelir. Sonuçta beslenme yetersizliği, arkasından da hastalık belirtileri ortaya çıkar.
ÖLÇÜLÜ BESLENMEK ÖNEMLİ
Gluten içeren tahılları ilk kestiğinizde bir miktar kilo vermeniz doğal ancak bu gluteni kestiğiniz için değil, karbonhidratı kestiğiniz için olabilir. Bu konuda kesinleşmiş bir veri bulunmuyor. Amerika’da glutensiz ürün rafları giderek genişledikçe aslında bu durumu ticari olarak değerlendiren hekim ve diyetisyen meslektaşlarıma katılmamak elde değil gibi görünüyor. Zayıflamak için özel ürünler yerine ölçülü beslenmek ve hareketli yaşam formülü her zaman tahtında sağlam bir şekilde oturuyor
İŞLENMİŞ ÜRÜNLERE DİKKAT
Marketlerde gördüğünüz pek çok glutensiz ürün, mısır ve pirinç unlarının işlenmesi ile elde edilmiş olabilir; her ikisinin de glisemik indeks açısından şekerinizi yükselterek, aşırı yenilmesi halinde kilo almanıza sebep olabileceğini de unutmayın.
Yulaf gluten içerir mi?
Aslında saf yulaf ezmesi yapısında gluten barındırmaz ancak buğday ile aynı ortamda bulunmasından kaynaklı bulaşma riski çok yüksek olduğu için Türk Gıda Kodeksi yulafı gluten içerenler listesinde tutuyor. Eğer saf yulaf buluyor ve etiketinde de özel olarak “Glutensiz” ibaresini okuyorsanız yulaf yenebilir.
Karabuğday (Greçka), isminden dolayı tahıllarla birlikte ele alınıp sınıflandırılmasına rağmen buğdaygiller familyasına dahil değildir. Karabuğdayda gluten bulunmaz.
ETİKETLER İYİ OKUNMALI
Gluten denilince akla tahıllar geliyor ancak böyle bir genelleme yapmak doğru olmaz. Gluten arpa, çavdar ve buğday gibi diğer tahıllar içinde bulunan doğal bir protein türüdür. Pirinç, karabuğday, mısır doğal olarak glutensiz tahıllar. Gluten; salata sosları, dondurma, çikolata, işlenmiş köfteler, baharat karışımları, çorbalar, vitaminler ve hatta dudak kremi gibi pek çok üründe de bulunabilmekte.
Glutensiz ürün kullandığını
söyleyen pek çok insanla tanıştım, fakat tek gerçek kaynağın buğday olduğunu düşünerek buğdayı kesmenin yeterli olduğu yanılgısına sahip olduklarını da söyleyebilirim. Etiketleri iyi okumak çok önemli.
Hassasiyet nedir?
Çölyak hastalığıyla aynı olmasa da gluten tüketmek bazı insanlarda birçok yan etkiye sebebiyet verebilmekte. Grip, şişkinlik diğer gastrointestinal sorunlar ve yorgunluk gibi. Maalesef ki gluten hassasiyetini ölçen geniş çapta kabul gören bir test bulunmuyor. Şişkinlik, yorgunluk gibi genel belirtiler stres de dahil pek çok farklı durumlar ilgili olabiliyor. Bu nedenle glutensiz diyet her derde deva veya en iyi zayıflama yöntemi gibi düşünülmemeli. Eğer gluten duyarlılığı rahatsızlığına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, glutenden bir süre uzaklaşın ve nasıl hissettiğinizi gözlemleyin.