Moda haline gelen gıda intoleransı testleri, kilo çözüm ya da mucize değil... Gıda duyarlılığınız olduğunu ve bu yüzden kilo veremediğinizi düşünüyorsanız, test yerine bir uzmana başvurun
Gıda intoleransı, metabolik nedenlerle vücudumuzun bazı besinlerin bir kısmını ya da bileşenlerini sindiremediğinde geliştirdiği bir duyarlılık. Gıdaların sindirilmesi için çeşitli enzimlere ihtiyaç duyuluyor. Bu enzimlerin bazıları eksik veya yetersizse sindirim sisteminde sorunlar ortaya çıkıyor.
Örneğin bir kişide laktoz intoleransı varsa, vücuda laktoz içeren bir gıda alındığına (süt gibi) bağırsaklarda normalde bulunan 'laktaz enzimi' görevini yapmıyordur. Bu durumda laktoza hassasiyet gelişiyor; spazm, karın ağrısı, şişkinlik, ishal ve gaz ortaya çıkabiliyor.
GÖRÜLME SIKLIĞI ARTTI
Eğer kişide herhangi bir besine karşı duyarlılık varsa, etkisi 3-24 saat içinde ortaya çıkıyor. Aslında son 15-20 senedir besinlere daha çok katkı maddesi girmesiyle gıda alerjisi ve hassasiyeti sıklığı arttı. Sorun, toplumun yüzde 1’inde görülüyor.
TESTLER MODA OLDU
Bu konuyla ilgili olarak ortaya 'gıda intoleransı testi' modası çıktı. Danışanlarımda da gördüğüm kadarıyla, tanıtımların etkisiyle pek çok kişi testi mucize olarak görüyor, hatta kilo vermek için sonucuna göre hareket edebiliyor.
Ancak tıp otoriteleri, bu testlerin güvenilirliği konusunda henüz kesin bir onay vermedi. Bu konuda benim de şüphelerim var...
Deneyimlerime göre, kimi zaman çıkan sonuçlara bağlı olarak yapılan kısıtlamalar beslenmede kısır döngü yaratabiliyor.
Bu nedenle bireylerin beslenmelerini düzenleyebilmesi için bir beslenme uzmanından destek almalarını öneriyorum.
HANGİsi OĞRU?
Sayıları her gün artan farklı isimlerdeki bu testler piyasaya çıktığında, genelde kliniğimize gelip uygulama yapmamızı teklif ediyorlar.
Ben, testin önce benim üzerimde denenmesini istiyorum. Peki sonuç nasıl, merak ediyor musunuz?
Hemen söyleyeyim; testlerden birisinde gluten hassasiyetim var ama diğerinde laktoz, bir diğerinde ise domates. Kısacası her test farklı sonuç veriyor, o zaman ortada bir çelişki var.
Avuç dolusu para
Düşünün ki, kan şekeri veya kolesterol ölçümü yaptıracaksınız. Aynı kanı birden fazla laboratuvara gönderdiğinizde belki çok küçük sapmalar olabilir ama sonuç kabul edilir sınırlar içindedir. Şimdi siz nasıl emin olup, hangi teste inanıp, avuç dolu para vereceksiniz?
Etiketlere bakın
Gıda intoleransı konusunda dünyada yapılan araştırmalarda katkı maddelerinin vücuttaki reaksiyonlarına dikkat çekiliyor.
Son yıllardaki araştırmalara göre; özellikle işlenmiş etlerde bulunan 'nitrat', şaraplarda yaygın kullanılan 'sülfitler' ve renklendirici 'karmin' ve 'annato' gibi maddeler gıda intoleransına yol açıyor.
Beyaz un ve işlenmiş tahılların aşırı kullanımı da gluten hassasiyetini zorluyor.
GIDA ALERJiSiYLE KARIŞTIRILIYOR
Bazen danışanlarım yiyeceklere hassasiyeti olduğundan şüphelenerek test yaptırıyor. Oysa bu durum çoğu zaman alerjiyle karıştırılıyor. Batı dünyasında 100 çocuktan 6-8’i, 100 yetişkinden 3-4’ünün gıda alerjisi olduğu biliniyor. Ancak gıda intolerans testleri alerjiden farklı. Alerjiyle benzer belirtiler gösterse de, aralarında farklar var:
* Gıda intoleransı genellikle yemek yedikten birkaç saat sonra ortaya çıkıyor; alerji ise daha hızlı...
* Gıda alerjisinde alerjiye neden olan şeyden çok küçük bir miktar alınsa bile reaksiyon meydana geliyor. Hatta fındık alerjisi olan bir, fındık yemiş bir insanı öptüğünde bile alerji gelişebiliyor. Oysa gıda intoleransında duyarlı olunan gıdadan yüksek miktarda yenmesi gerekiyor.
* Gıda intoleransı hayati tehlike yaratmıyor. Alerjiler ise anaflaktik şoka sokarak kişiyi ölüme götürebiliyor.