FONKSİYONEL BESİN NEDİR?

Bazı besinler doğal olarak birtakım bileşenler içerir ve fiziksel veya zihinsel sağlığı iyileştirme potansiyeline sahiptirler. Hastalık riskini de azaltırlar. Bilimsel etkileri kanıtlanan bu gıdalar, fonksiyonel olarak tanımlanır. Bağışıklık sistemini güçlendirmesinin yanında kalp-damar hastalıkları, diyabet, alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltıcı etkileri de vardır. Aynı zamanda vücutta oluşan oksidatif stresi azalttığı için çeşitli kanserlere karşı koruyucudur.
Nasıl anlarız?
Fonksiyonel besinler; ilaç, kapsül, besin takviyesi gibi formlarda değildir. Günlük beslenmemizin bir parçası olan meyve ve sebzeleri, tahılları, içecekleri, zenginleştirilmiş ve geliştirilmiş gıdaları kapsar. Bunların yanında takviye edici gıdalar ve fonksiyonel gıda kavramlarının sıkça karıştırıldığının farkındayım. İkisi arasındaki temel farka gelecek olursak, fonksiyonel besinler normal beslenmenin bir parçası olarak tükettiğimiz gıdalar iken, takviye edici gıdalar klasik yiyecek formunun dışında kapsül, toz ve içecek formundadır. Bu yüzden fonksiyonel sağlığı destekleyici etki gösterirler fakat ilaç yerine kullanılmazlar.
Genel olarak meyve ve sebzeler, soya, kepekli tahıllar ve süt dahil olmak üzere birçok besin, vitamin, mineral, diyet posası, yağ asitleri, prebiyotikler ve probiyotikler gibi sağlık açısından potansiyel faydaları olan bileşenler içerirler.
Yararları nelerdir?
Ulusal Gıda Bilgi Konseyi’ne göre;
Beta-Karoten içeriğiyle havuç, kayısı, bal kabağı gibi meyve ve sebzeler hücrelere zarar verebilecek serbest radikalleri etkisiz hale getirir. Lutein içeriğiyle ıspanak ve pazı gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler makula dejenerayonu riskini azaltır.
Likopen içeriğiyle domates,
greyfurt ve karpuz, prostat kanseri riskini azaltır.
Çözünmez lifiyle buğday kepeği, meme ve kolon kanseri riskini azaltır.
Beta-glukan içeriğiyle yulafın, kardiyovasküler hastalık riskini azaltmanın yanında bazı kanserlere karşı koruyucu, LDL ve toplam kolesterolü düşürücü etkisi vardır.
Omega 3 yağ asidi içeriğiyle somon ve ton balığı gibi yağlı balıkların kardiyovasküler hastalık riskini azaltmanın yanı sıra zihinsel ve görsel işlevleri geliştirici etkisi vardır.
Antosiyanidin, flavonon ve
flavon içeriğiyle sebze ve meyveler, serbest radikalleri etkisiz hale
getirmede ve çeşitli kanser riskini azaltmada etkilidirler.

Sağlıklı işleyişi destekler
Lactobacillus içeriğiyle yoğurt ve süt gibi süt ürünlerine ek olarak,
fruktooligosakkarit içeriğiyle enginar ve arpacık soğanın, bağırsak mikroflorasını geliştirken, gastrointestinal sistemin sağlıklı işleyişini destekler.
Kateşin içeriğiyle çayın, diğer bileşenler gibi vücuttaki serbest radikalleri etkisiz kale getirmenin yanında, çeşitli kanser türlerinin riskini azaltıcı etkisi var.
İzoflavon içeriğiyle soya fasulyesi, çeşitli menopoz semptomlarını azaltmanın yanında kardiyovasküler hastalık riskini azaltır.