Geçen aylarda Sağlık Bakanlığı tarafından ekran sertifikası gündeme gelmiş ve çok tartışılmıştı. Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Eyüp Gümüş, sağlıkta bilimsel temele dayanmayan söylemlerden kaçınılması gerektiğini belirterek şunları demişti:
“Ekranlarda birçok isim beslenme konusunda açıklamalar yapıyor. Bunların arasında hiçbir bilimsel kanıta dayanmayanlar da var. Deniyor ki, ‘Kiraz yerseniz prostat kanseri geçer’. Tamam da, öyle demekle kanser geçmiyor. Önerdikleri bazı bitkilerin fazla alınması sonrasında ölümler bile yaşanabilir.”
Sayın Gümüş’e katılıyorum, uzmanlığın dışında konuşarak medya yıldızı haline gelen insanlar yüzünden biz maalesef doğrular konusunda ikna edici olmakta zorlanıyoruz.
Bu kanıtlara dikkat!
Sağlığın modası ve sezonu olmaz. Bilimsel doğru aynı yönü işaret eder, çünkü kanıta dayalı tıp her şeyi açıkça anlatır. Bilimsel temele dayanan ve dünya standartlarında kabul görmüş araştırmalar esastır. Bu araştırmalar sunduğu kanıtlara göre ‘zayıf’, ‘orta’ ve ‘güçlü’ kanıt olarak değerlendirilir.
Sizin için beslenme dalındaki orta dereceli 7 kanıt seçtim. Lütfen diğer söylemlere kulak asmayın ve kafanızı karıştırmayın.
KANIT 1: Süt ve süt ürünleri tüketimi yetişkinlerde Tip 2 diyabet görülme sıklığını azaltıyor. Yapılan çalışmalar, süt tüketimi olan bireylerin Tip 2 diyabet için tüketmeyenlere oranla yüzde 10 daha az risk taşıdığını gösteriyor.
Uygulama: Ara öğünlerde tükettiğiniz taze veya kuru meyvelerin yanına proteinden zengin olan süt grubundan bir besin ekleyerek kan şekerinizin daha düzenli seyretmesini sağlayabilirsiniz.
KANIT 2: Lif içeren tam tahılların tüketilmesi kardiyovasküler hastalıklara karşı koruyucu etki gösterirken, Tip 2 diyabet görülme sıklığını da azaltabilir. Ayrıca yapılan çalışmalarda tam tahıl ve lif alımı, düşük vücut ağırlığıyla ilişkili bulundu.
Uygulama: Eğer makarna severlerdenseniz kendinizi tam tahıllı makarna veya mercimekli bulgur pilavıyla ödüllendirebilirsiniz. Yanında yoğurt / ayran gibi besleyici ve doyurucu bir öğün alternatifi de olabilir.
KANIT 3: Çalışmalar bitkisel protein alımının normal kan basıncına sahip bireylerde düşük kan basıncıyla ilişkili olabileceğini göstermekte.
Uygulama: Haftada en az iki kez mercimek, nohut ve kuru fasulye gibi kurubaklagillerden tüketerek bitkisel protein alımınızı destekleyebilirsiniz.
Bol yeşillikli salatanızın üzerine haşlanmış mercimek, nohut ekleyerek besleyici ve yaz ayları için hafif bir öğün hazırlamış olursunuz.
KANIT 4: Şekerli içeceklerin fazla tüketimi artan vücut ağırlığıyla ilişkili bulundu.
Uygulama: Sıvı alımının daha da önem kazandığı sıcak yaz günlerinde tercihinizi sağlıklı içeceklerden yana kullanarak geleceğinize yatırım yapabilirsiniz. Doğal mineralli maden suyunuzun içine doğranmış taze meyveler ekleyerek sıvı ve mineral kaybınızı dengeleyebilirsiniz.
KANIT 5:Süt ve süt ürünleri tüketimi kan basıncını dengeler. Yapılan çalışmalar hipertansiyon riskinin düşük yağlı süt ürünleri, kalsiyum ve D vitamini alımıyla azaltılabileceğini gösteriyor.
Uygulama: Sabah kahvaltılarınızda süt, yulaf, kuru meyve ve cevizi birleştirerek hem süt ürünleri alımınızı artırabilir hem de doyurucu ve besleyici bir öğün yapmış olursunuz.
KANIT 6: Araştırmalar günlük tüketimi kontrol altına alındığında bitter çikolata veya kakaonun kardiyovasküler hastalık riskini azaltabileceğini söylüyor.
Uygulama: 20 gram bitter çikolata yanında 15 adet badem, fındıkla dengeli ve keyifli bir ara öğün alternatifi olabilir.
KANIT 7:Günlük kalori alımı sabit tutulduğunda; tuzsuz fıstık, Antep fıstığı, fındık özellikle ceviz gibi yağlı tohumlar kardiyovasküler risk faktörleri ve kan yağları üzerinde olumlu etkiye sahip.
Uygulama: Evde zeytinyağı kalmadıysa üzülmeyin. Salatalarınıza 1 tatlı kaşığı zeytinyağı yerine 3 tam ceviz koyarak bitkisel yağ ve protein alımınıza katkı sağlayabilirsiniz.
