Kansızlık, sadece demir eksikliğinden kaynaklanmıyor. Bu hastalığı olanların folik ve B12 vitamini bakımından zengin beslenmesi gerekiyor
Kansızlık yani anemi, birçok değişik nedene dayalı hastalıkları tanımlayan önemli bir sorun. Fizik muayene ve laboratuvar değerlendirmeleri yapılarak belirlenir. Genel olarak kansızlık, kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan, oksijen taşımakla görevli hemoglobin molekülünün miktarındaki azalma olarak tanımlanır.
Dünya nüfusunun yüzde 30’unda görülen anemi, özellikle kadınları daha çok etkiler. Kanda hemoglobin miktarı erkeklerde 13 g/dL, kadınlarda 12 g/dL, 6 ay-6 yaş arası çocuklarda 11 g/dL nin, 6-14 yaşlarda 12 g/dL’nin altındaysa kişi anemik kabul edilir. Bazı risk faktörleri anemik olmanıza sebebiyet verebilir: Mesela, diyet eksiklikleri ve diyabet gibi kronik hastalıklar. Gebelik döneminde anemiye sıklıkla rastlanır çünkü kan hacmi arttığından anne ve bebeğe oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereken demir gereksinimi de artar.
Belirtileri neler?
Halsizlik, güçsüzlük, soluk beniz, asabiyet, uykusuzluk, hızlı kalp atışları, baş dönmesi, iştahın azalması, konsantrasyon eksikliği, saç dökülmesi ve tırnaklarda incelme gibi bazı belirtiler anemi göstergesi olarak kabul edilir. Özellikle kış aylarında el ve ayaklarda üşümeyle kendini gösterir. İleri derecelerdeyse elde ve ayakta karıncalanma, depresyon, çarpıntı, kulak çınlaması gibi yakınmalara neden olur. Anemik olduğunuzu düşünüyorsanız mutlaka doktorunuza başvurun.
Yetersiz beslenme de yol açıyor
B12 vitamini bakımından yetersiz besleniyorsanız vücudunuz daha az kan hücresi üretir, böylece anemi riskiniz artar. B12 vitamini, hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Diyet çoğunlukla bitkisel besinlerden oluştuğunda, alınan B12 vitamini miktarı azalır. Özellikle vejetaryen beslenme tipi uygulayanların çok dikkat etmesi gerekir.
Böbreği de etkiliyor
Sağlıklı böbrekler, eritropoetin üretir. Bu hormon, kemik iliğine daha fazla kırmızı kan hücresi üretmesi için sinyal gönderir. Böbrek fonksiyonları hasar gördüğünde yeterli üretim olamayacağı için anemi riski artar. Bazı böbrek rahatsızlıklarının geri dönüşümü olmaz ancak birçoğunun nedeni tip 2 diyabettir. Diyabet, sağlıklı bir diyet ve egzersizle önlenebilir. Eğer diyabetiniz varsa kan şekerinizi kontrol ederek ve kan basıncınızı 80/130’un altında tutarak diyabetin sebep olacağı böbrek hasarını ve devamındaki anemi riskini önleyebilirsiniz.
Ağrı kesici kullanımına dikkat
Fazla miktarda ağrı kesici kullanımı, anemiye neden olabilecek faktörler arasında. Aspirin ve ibuprofen gibi non-steroid anti-inflamatuar (NSAİD) ilaçlar, mide ülserine sebep olabilir ve kanama nedeniyle bir çok kırmızı kan hücresi kaybı yaşanır. Bu nedenle ağrı kesicilerin günlük maksimum dozu mutlaka doktora sorulmalı.
Kronik hastalığınız var mı?
Crohn hastalığı, gastrointestinal sistemi etkileyen kronik iltihabi bağırsak sorunudur. Genelde rektalde veya bağırsakta kanamalar görülür, bu da anemiye sebebiyet verir. Çölyak hastalarıysa gluteni (birçok besinde bulunan bir çeşit protein) tolere edemez ve anemiyle sıklıkla karşılaşır. Hasarlı ince bağırsak mukozasından diyetteki birçok besin öğesinin (folat, demir, B12) emilimi bozulur. Emilimin azalmasıyla anemi gelişir.
NELER TÜKETMELiSiNiZ?
* Demir bakımından zengin; kırmızı et, tavuk, hindi, ton, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohumlar, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler.
* Folik açısından zengin; yeşil yapraklı sebzeler, taze meyveler, kavun, portakal ve suyu, enginar, brokoli, pancar, bamya, maya, kurubaklagiller.
* B12 vitamininden zengin; kırmızı et, ciğer, tavuk, balık, yumurta, süt ve yoğurt gibi süt ürünleri günlük beslenmenizde yerini almalı.