İlaçları, besinleri, egzersiz yapmayı, sağlık kontrollerini anlatırken kullandığımız ama sonrasında pek üzerinde durmadığımız ya da önemini tam olarak anlamadığımız bir soru var: Ne kadar sıklıkla? Bu, hayatımızda yaptığımız birçok şeyin yararını, şifasını ve zararını belirleyen tuhaf bir soru. Şimdi bunu, pek de gerekli olmadığını düşünmediğimiz bir işlem için soralım: Ne kadar sıklıkla tartılıyoruz?
Kilo alıp verdiğini kıyafetlerinden anlayanlardan mısınız? Veya düzenli olarak tartıya çıkanlardan mı? Rakamlar çok mu önemli? Peki uzmanlar neyi öneriyor? Tartılmak için en iyi zaman ne zaman? Daima kilo vermek peşinde olanlar ve tabii ki kendi adıma bütün bu soruların cevabını araştırmaya çalıştım.
Öncelikle sağlık kontrollerinizi (check-up) sadece yılda bir kez veya daha geniş aralıklarla yapıyorsanız ve arada kilonuzu ölçmüyorsanız hatırlatmak isterim; kilo sadece rakamlardan ibaret değil. Kilomuz bize yaklaşmakta olan hastalıkları bildirdiği gibi yakalanmış olduklarımızı da işaret edebilir. Açıklanamayan kilo kaybınız olduğunda, iştahınız kesildiğinde, çok kısa sürelerde dikkat çekici oranlarda kilo kaybettiğinizde (mesela üç ayda 10 kilo) bizler bu durumu kanser belirtisi olarak algılayıp, araştırmaya başlayabiliriz. Hikayenizde sigara, uykusuzluk, düzensiz yaşam vb. kötü şartlar da sıralanıyorsa bu araştırmaya daha agresif bir biçimde ve ivedilikle başlarız.
Yine sıradan bir kilo alma durumu olarak görünebilecek, karnınızın şişmesi, bel çevrenizin artması ve bunların kiloya yansıması da bir hastalık belirtisi olabilir. Bu nedenlerin tümü, belirli aralıklarla ve disiplinli biçimde tartılmayı hayatımıza sokmaya yeter.
Kilo takibi
Bu durumların dışında, bilimsel yayınlar eğer diyetteyseniz her gün tartılmanızın gerekli ve faydalı olduğunu söylüyor. Yüzde 90’ının kadın olduğu 148 kişiyle gerçekleştirilen bir bilimsel çalışmada, hemen her gün tartılan insanların, haftada 2-5 arasında tartılanlara göre daha daha fazla kilo verdiği gözleniyor. Kişilerin altı ay boyunca izlendiği bir başka çalışmada da aynı sonuca varılıyor. Araştırma boyunca her gün tartılanlar, ortalama 6.1 kg. kaybederken, her gün tartılmayanların ise 5.4 kg. kaybettiği belirtiliyor. Kilo takibinin, kişinin kilo vermesini sağlayacak davranışlara adaptasyonunu daha kolay geliştirmiş olabileceğini vurguluyorlar. Günlük tartılma giderek obezite ile mücadelede de daha fazla kullanılmaya başlandı ve yayınlanan çalışmalarda bunu destekleyecek veriler sunuluyor.
Obezite Türkiye’de ve dünyada çok sayıda insanı etkiliyor, global obezite varlığı ya da tehlikesiyle ilgili haritalara baktığınızda herkes adına sizin de endişeleneceğinize eminim...
Tek başına da yeterince korkutucu olan bu hastalık, başta kanser ve kalp hastalıkları olmak üzere birçok kronik hastalıkla ilişkili. Amerikan Kardiyoloji Birliği, fazla kilosu olanların yüzde 3 oranında kilo kaybetmelerinin bile kronik hastalık riskini azalttığını belirtiyor. Benzer birçok durumda çok az bir kilo vermek bile kurtarıcı olabiliyor. Kilo takibinin düzenli yapılması, farkındalığı artırıp, kişinin beslenme konusundaki tavrını değiştirebiliyor. Tartıda işin ucunun kaçtığını görmek gerekli önlemleri hızlıca almanıza sebep olabilir. Çünkü asıl mesele arada kaçamaklar yapıp çok yemek değil, etkilerini görmeyerek kendimizi rahat hissettiğimiz bu yeme olayını rutin hale getirmek!
Bütün yaşam aktivitelerinde, ısrarla belirttiğimiz gibi gereğinden fazla tartılmak da zararlı olabilir. Bunun aşırısı da ruh durumumuzu bozabilir. Aşağıdaki hastalıklardan biriyle birlikte yaşıyorsak veya biyolojik geçmişimizde varsa kilo takibini doktor kontrolünde yapmak daha sağlıklı olacaktır.
- Anoreksia,
- Blumia,
- Depresyon,
- Aşırı yeme bozukluğu,
- Anksiyete.
En iyi tartılma zamanı
Tükettiğimiz sıvı miktarı, bazı yiyecekler ve hormonal durumumuz, kilomuzda değişikliklere yol açabilir. Klasik bilgi sabahları tartıya çıkın ama sürekli tartıldıkça zamanlamayı daha iyi belirler hale geleceğimizi düşünüyorum.
Kilonuzu etkileyen faktörler
- Regl dönemi,
- Tüketilen sıvının az veya fazla olması,
- Alkol,
- Tuzlu diyet,
- Egzersiz,
- Aşırı yenen hafta sonu günleri,
- Altta yatan kronik bir hastalık.
Kendinizi ne sıklıkla tartacağınıza bir hastalığınızın olup olmaması ve hedefinizin ne olduğuna göre karar vermek lazım. Kilo vermek istiyorsanız her gün tartılmak iyi bir fikir... Çok hızlı kilo almanın sağlığa zararlı olması gibi hızlı kilo vermek de zararlıdır.
Önerilen, başlangıçta kilonuzun sadece yüzde 5-10’unu vermeyi hedeflemektir, bu oranlar uzun vadede daha başarılı olmanızı sağlayabilir. Unutmayın ki kilomuz sağlık durumumuzun tek habercisi değildir. İçinde bulunduğumuz durum, meslek ve ortama göre neye ihtiyacımız olduğunu doktorumuzla birlikte belirlemek en doğru seçim olacaktır. Sağlıkla kalın.