Yukarıdaki başlığı, ister yazı işleri görüp bir rica olarak algılasın, isterseniz siz görün ve gerçekten hafızanıza daha büyük harflerle yazın. Ama özellikle bu sene, lütfen bu farkındalığı dostlarınızla, komşularınızla, sevdiklerinizle herkesle paylaşın. Çünkü aylardır Covid-19 ile yaşıyoruz ve inanın sağlığınızı kaybetmenin daha onlarca yolu var. Sizlerden ricam, her yazının sonunda yer alan Covid-19 uyarılarımız kadar, bu yazıların başında yaptığımız diğer yaşamsal uyarılara da dikkat etmeniz. Çünkü kanser bazı türleriyle, bu iş birliğini yani bizlerin tecrübesi ve bilgisi kadar sizlerin tedbirini de mecbur kılıyor.
İngiltere’de yapılan bir araştırmanın verilerine göre, her 10 dakikada bir kadına meme kanseri teşhisi konuluyor; bir arkadaşımız, ailemizden biri, sevdiğimiz herhangi biri bu tanıdan nasibini alabiliyor. Reel riskleri veya algısıyla küresel sağlık sisteminin gündemine hakim olan ‘pandemi’ algımızı o kadar dağıtıyor ki; Amerika ve İngiltere kaynaklı datalar, kanser teşhis ve tedavilerinde yüzde 75’lere varan düşüşler olduğunu kaydediyor. Bu verilerin insan kaybına rakamsal yansıması ise sadece İngiltere’de yaklaşık 18 bin kişi. Özetle ‘pandemi bilançosuna’ bu rakamları da eklememiz gerekiyor. Ekim, Meme Kanseri Farkındalık Ayı ve bugünlerde meme kanseri her zamankinden daha fazla konuşulmayı hak ediyor...
Öncelikle hangi kanser gruplarının Covid-19’dan etkileneceğine bakalım:
Kemoterapi alan hastalar,
Akciğer kanseri için radyoterapi alan hastalar (direkt akciğere tedavi alan hastalar dışında radyoterapi alan diğer hastalar risk altında değildir)... Radyoterapi bağışıklık sistemini aktive eder, baskılamaz.
İmmünoterapi alan hastalar,
Akıllı ilaç,
Son altı ay içerisinde kemik iliği nakli yapılan hastalar,
Herhangi bir evredeki kan kanseri hastaları veya lenfomalar.
Sekiz kadından biri yakalanıyor
Meme kanseri, Türkiye’de ve dünya genelinde, neredeyse tamamen kadınlara özgü bir hastalık. Her sekiz kadından biri, meme kanserine yakalanıyor. Her dört kadın kanserinden biri meme kanseri...
Erkeklerde görülme sıklığı ise çok az. Meme kanserinden iyileşen hasta sayısının ve farkındalığın giderek artması, tarama programlarının çoğalması tedavisinde kaydedilen gelişmelerle çok bağlantılı. Gittikçe gelişen bu üçlü sacayağı, meme kanserinden iyileşen hasta sayısını hem artırıyor hem de yaşam sürelerini uzatıyor. Geldiğimiz noktada meme kanseri için kronik bir hastalıktır demek hiç de yanlış olmaz; hastalar metastaz evresinde bile olsa, doğru ve sağlıklı bir tedavi yöntemi bulmamız zor olmuyor.
Ne varsa yine ‘kendimizde’...
Kulağa hep ertelenebilir bir egzersiz gibi gelen ama bir o kadar da önemli ve yardımcı olan ‘kendi kendine meme muayenesi’ çok önemli. Lütfen ihmal etmeyin. Kendi kendine meme muayenesinde amaç, kadının kendi memesini daha iyi tanıması ve değişiklikleri ilk kendisinin fark edebilmesidir. 20 yaşından itibaren her ay düzenli olarak yapılmalıdır. Öncelikle gözle kontrol yapılmalı; meme derisi, memelerin şekli, boyutu, meme uçları değerlendirilmelidir. Elle muayene, elin üç parmağının iç yüzeyi ile hafif-orta ve daha kuvvetli baskı uygulayarak yapılır. Koltuk altı lenf bezleri mutlaka kontrol edilmelidir.
Elle muayene, hem ayakta hem yatarak yapılmalıdır. Ayakta elle muayenede, sol meme için sol kol, baş üzerine kaldırılır ve sağ elin orta üç parmağının iç yüzüyle (sol meme) muayene edilir. Sağ meme muayenesinde ise sağ kol baş üzerine kaldırılarak sol elle muayene yapılır.
Yatarak muayenede ise sırtüstü yatılır ve omzun altına bir yastık veya katlanmış bir havlu yerleştirilir.
El başın altına konur; diğer elin parmak içiyle meme tümüyle taranır. Meme muayenesi yapmak için en uygun zaman adet bitiminin 4-5 gün sonrasıdır. Kendi kendine meme
muayenesinde;
Memede ele gelen kitle,
Herhangi bir memede ya da her ikisinde şekil, boyut değişikliği,
Ciltte kızarıklık, çekilme, çökme, portakal kabuğu görüntüsü,
Meme başı akıntısı,
Koltuk altı veya köprücük kemiği etrafında şişlik,
Nadiren ağrı gibi belirtiler aranmalı ve test edilmelidir. Vücudunuzu tanıyor olmanız ve değişiklikleri, sizi ilk kez muayene edecek bir hekimden daha fazla ve hızlı fark edecek olmanız, bize de size de çok yardımcı olacaktır.
Unutmayın Covid-19 ile mücadelede sizin kendi dikkat ve temizliğiniz ne kadar önemliyse, kanser tedavisinde de farkındalığınız ve genel özeniniz çok önemli. Hastalıkların neredeyse tümünde erken teşhis, hem bizleri hem de sizleri daha sağlıklı ve mutlu kılacak. Kadın-erkek naçizane takip eden tüm okurlarım! Bu ay boyunca sık sık pembe giyinmeyi, ‘Meme Kanseri Farkındalık’ kurdelelerinizi takmayı ve her yerde sevdiklerinizle bu konuyu konuşmayı unutmayın. ilgili, sağlıklı, maskeli ve mutlu kalın...