Arap Nobel'inde ilk Türk

Aralarında "Fatmagül'ün Suçu Ne?", "Gümüş" ve "Muhteşem Yüzyıl"ın yer aldığı çok sayıda Türk dizisinin Arap dünyasında büyük ilgi görmesi, Arap dünyasının entellektüellerinin de Türkiye'ye yönelik tutumlarına yansıdı. Arap dünyasının en önemli edebiyat ödülü ve Arap Nobel'i olarak nitelendirilen "Arabic Booker Ödülü" jürisinde, tarihinde ilk kez bir Türk akademisyene yer verildi.

Kültür Bakanlığı ile Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü'nün araştırmasına göre, dünyanın 54 ülkesinde Türk dizileri yayınlanıyor. Bu dizilerin en çok ilgi gördüğü yerlerden biri; Fas ve Mısır'dan Bahreyn ve Suudi Arabitan'a dek uzanan Arap coğrafyası. Bu diziler, bir dış satım ürünü olmasıyla ilgili ekonomik boyutunun yanısıra hatta ondan daha önemli olarak Türkiye'nin diplomatik ve sosyo - kültürel açıdan "yumuşak gücü" özellikleri itibariyle ayrı bir önem taşıyor. Kıvanç Tatlıtuğ, Songül Öden, Tuba Büyüküstün, Beren Saat, Farah Zeynep Abdullah, Nurgül Yeaşilçay, Halit Ergenç, Meryem Uzerli, Okan Yalabık, Nur Fettahoğlu gibi sanatçılar; Mısır'dan Bahreyn'e geniş Arap coğrafyasında tanınan popüler isimler arasında yer alıyor. Dizilerin bu etkisi, dolaylı olarak Arap dünyasının entellektüel kesimlerini de etkilemeye başladı. Arap edebiyatı da, Türkiye'ye açılma arayışı içinde girdi. Dizilerin gördüğü büyük ilginin oluşturduğu atmosferin dolaylı etkisi sonucu ilk kez bir Türk akademisyen, Arap edebiyatı üzerinde önemli etkileri olan bir kurulun üyeliğine seçildi.

Arap dünyasının en saygın edebiyat ödülü, "Arabic Booker" adıyla bilinen Uluslararası Arap Romanı Ödülü'ne bir Türk damgasını vuracak. Gazi Üniversitesi Arap Dili Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin, Arap Nobeli olarak bilinen bu ödülün verilmesinde söz sahibi olacak.
Uluslararası Arap Romanı Ödülü'ne 2014'te aday gösterilen ve 6 romandan oluşan, "kısa listesi" 10 Şubat'ta Ürdün'ün başkenti Anmman'da açıklandı. Kısa liste, 18 Arap ülkesinden gönderilen 156 roman arasında seçildi. 6 romanlık kısa listeyi 5 kişilik jüri seçti. Jürinin kimlerden oluştuğu ise sır gibi saklanıyordu. 10 Şubat'ta Ürdün'ün başkenti Amman'da kısa listenin ilanıyla birlikte jüri üyeleri de açıklandı. Jüride, Arap dünyasının batıda eğitim görmüş, eleştiri ödülleri almış romancı, akademisyen ve eleştirmenleri bulunuyor. Bu yılın 5 kişilik jüri kurulunda "Arabic Booker" tarihinde ilk defa Türkiye'den bir jüri üyesi yer aldı. 6 romandan oluşan kısa listede Iraklı İn'am Kececi "Taşari", Iraklı Ahmet Sa'davi "Frenkenstein Bağdat'ta", Suriyeli Halit Halife "Bu Kentin Mutfaklarında Bıçak Yok", Faslı Yusuf Fadıl "Suyu Tükenmiş Mavi bir Kuş Benimle Uçuyor", Faslı Abdurrahim Lahbibi "Abdi'nin Seyahatnamesi" ve Mısırlı Ahmet Murat "Mavi Fil" romanıyla yer almayı başardı.

Bu Türkiye'nin başarısı
Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin, jüri üyesi seçilmesi konusunda, "Doğrusu böylesi prestijli bir edebiyat ödülünde jüri üyesi olarak seçilmemden dolayı ülkem adına grur duydum. Bu sadece benim değil Türkiye'nin başarısıdır. Bu yıl yayınlanan romanların neredeyse tümünü okuyup değerlendirmiş olduk. Çok zorlu, yorucu ama zevkli bir süreçti. Bütün bu okumaların akademik hayatıma önemli katkıları olmuştur. Arabic Booker ödülü Arap romanının gelişmesine dinamik bir katkı sağlıyor. Türkiye'de modern Arap edebiyatı maalesef pek tanınmıyor. Arap edebiyatının Türkçe'ye çevirisinde önemli bir boşluk bulunmaktadır. Avrupa ülkeleriyle kıyasladığımızda bu konuda çok gerilerdeyiz. Tabi bunun çeşitli sebepleri var. Bu sebepler arasında Türkiye'deki büyük yayıncıların Arap edebiyatına ilgisizliği, yazın çevirmeni yetersizliği ve Türkiye'de Arapça'nın çoğu zaman sadece din alanıyla özdeşleştirilmesini sayabiliriz."
29 Nisan'da Abu Dabi'de düzenlenecek törenle, "En İyi Roman" ödülü sahibini bulacak. Kısa listeye giren her roman 10 bin dolarlık ödül alırken en iyi Arap romanına 60 bin dolar ödül verilecek.