'Han duvarları' ve Maraşlı Şeyhoğlu

‘Hastayım derdime verem diyorlar
Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’ım ben’
Bir kitabe kokusu duyuluyor yazında,
Korkarım, yaya kaldın bu gurbet çıkmazında.
Ey Maraşlı Şeyhoğlu, evliyalar adağı!
Bahtına lanet olsun aşmadınsa bu dağı!
Az değildir, varmadan senin gibi yurduna,
Post verenler yabanın hayduduna kurduna!..
Arabamız tutarken Erciyes’in yolunu:
“Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu’nu?”
Gözleri uzun uzun burkuldu kaldı bende,
Dedi: “Hana sağ indi, ölü çıktı geçende!”
Yaşaran gözlerimde her şey artık değişti,
Bizim garip Şeyhoğlu buradan geçmemişti...
Gönlümü Maraşlı’nın yaktı kara haberi.”

Faruk Nafiz Çamlıbel’in ‘Han Duvarları’ şiirindeki Maraşlı Şeyhoğlu, gazeteci, film eleştirmeni, ‘İçimdeki Hazine’ adlı sinema filminin senaristi ve yapımcısı Coşkun Çokyiğit için belgesel konusu oldu.
Çokyiğit’e Kültür ve Turizm Bakanlığı’yla Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle çektiği ‘Kurgu ve Gerçek: Maraş Şeyhoğlu’ adlı belgeseli çekme sebebini sordum, şunları söyledi:
“Han Duvarları, emperyalizme karşı zafer kazanmış bir milletin ediplerince var edilen Milli Edebiyat cereyanının en güzel şiirlerinden biridir. Faruk Nafiz şiirinde, savaştan yeni çıkmış bir vatan coğrafyasını bütün gerçekliğiyle, Türkçemize has bir incelikle resmedip bir o kadar fantastik, acıklı ve dramatik bir öykü ekledi.
Peki, gerçek bu mu?
Değil.
Şiirde hikayesi anlatılan ve Çamlıbel’in kurgusuyla öldüğü farz edilen Şeyhoğlu, ölmedi! Doğduğu şehre döndü, bir müddet yaşadı, ancak savaş yılları boyunca kaptığı ‘ince ağrı’ (verem) hastalığı sebebiyle doğup büyüdüğü Kahramanmaraş’ta vefat etti.”
“Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’ın üçüncü kuşak yeğeniyim. Şeyhoğlu, validem Ferik Hanım’ın dayısıdır...

Nereden biliyorum?

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne kaydolduğumda ilk işim kitabında, ‘Han Duvarları’ şiirini de eleştiren ve Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’ın kurgu bir karakter olduğunu kabul eden Prof. Dr. Mehmet Kaplan Hoca’yı ziyaret etmek olmuştu. ‘Han Duvarları’ şiirinde adı geçen Maraşlı Şeyhoğlu Satılmış’ın ikinci kuşaktan yeğeni olduğumu ve onun Faruk Nafiz Çamlıbel’in ‘Han Duvarları’ şiirinde belirttiği gibi ölmediğini, askerden dönüp ailesine kavuştuğunu ve yıllar sonra verem hastalığı sebebi ile vefat ettiğini anlatınca bana şöyle demişti:

‘İspatla da gel’

‘Han Duvarları şiiri içinde Maraşlı Şeyhoğlu’na atfedilen şiirini Faruk Nafiz tarafından yazıldığını düşünüyorum, çünkü bu şiiri bir halk şairinin anlatım biçiminden farklı çünkü santimantal... O sebeple Şeyhoğlu’nun yaşamadığını ve şiirin de o dönemde yaşanan on binlerce Mehmetçik hikayelerinden biri olduğunu varsayıyorum. Söylediklerin doğruysa, bir mezar taşı varsa doğum tarihi ve ölüm tarihlerini bularak bunları ispatlamalısın ve oturup yazmalısın. O zaman bir sohbet çerçevesinde değil; edebi bir tartışma adabı içinde sana cevap yazarım.’
Aradan geçen sürede, hocamın söylediği araştırmayı tamamladım ve bu belgeselle sanatta kurgu ve gerçek arasındaki bağları ortaya çıkarmaya karar verdim.”

Müzik Ferhat Göçer’den

Kahramanmaraş’taki ‘7 Güzel Adam Müzesi’nde düzenlenen basın toplantısında Coşkun Çokyiğit, yönetmenliğini üstleneceği belgeselin müziklerini Ferhat Göçer’in yapacağını söyledi. Görüntü yönetmenliğini Mehmet Gün’ün üstleneceği belgeselin canlandırmalarında Mehmet Pala, Fatih Ayhan, Savaş Sezer gibi profesyonel oyuncular ile Kahramanmaraş’tan Bahittin Bilginer gibi isimler kamera karşısına geçecek.
Belgeselin çekimleri Kahramanmaraş’ın ardından Kayseri, Konya ve İstanbul’da yapılacak.

GÜNÜN SÖZÜ

“Karakter sahibiyseniz, düşman sahibi de olursunuz.” (Amy Engel)