Tazminat Nedir, Nasıl Alınır Ve Nasıl Hesaplanır? Tazminat Kaça Ayrılır?
Mevzuata aykırı bir eylemde bulunan kişiye uygulanan yaptırıma tazminat adı verilir. Birine tazminat cezası verilmesinin temel amacı, ''mağdur'' konumundaki kişi ya da kurumların zararını karşılamaktır. Tazminat davalarına genellikle asliye hukuk mahkemelerinde bakılır. Tazminat nasıl alınır ve hesaplanır? Tazminat kaça ayrılıyor? Merak edenler için detaylı bir şekilde derledik.
Tazminat ''maddi'' ve ''manevi tazminat'' olmak üzere ikiye ayrılır. İş gücü kaybı, kazanç kaybı ve destek yoksun kalma tazminatı dışında boşanmalara ve trafik kazalarına ilişkin tazminatlar da maddi kayıpları karşılamak amacıyla ödenir. Manevi tazminatlar ise 8'e ayrılır. Örneğin açılan hakaret davalarında manevi tazminat talep edilebilir. Kişilik hakları ile beden ve ruh sağlığının tamlığının ihlali de manevi tazminatlara örnek olarak gösterilebilir.
Tazminat Nedir?
Tazminat kelimesi ''tazmin'' sözcüğünden türetilmiştir. ''Tazmin etmek'' birinin neden olduğu zararı karşılamak ve ödeme yapmak anlamına gelir. Çeşitli gerekçelerden ötürü şahsa ya da kurumlara tazminat davası açılabilir. Haksız rekabet yapan firmalara açılan tazminatlara ''sözleşmeden doğan tazminatlar'' adı verilir. Aynı şekilde marka ve patent ihlali yapan kurumlar da ticaret hukukunun kapsamındadır.
Diğer tazminat türleri ise şu şekilde sıralanabilir: Ceza hukukundan doğan tazminatlar, kötü niyet tazminatı, ihbar tazminatı ve yanlış tedavi sonucu oluşan zararları karşılamak amacıyla ödenmesi gereken tazminatlar.
Tazminat Nasıl Alınır ve Nasıl Hesaplanır?
Tazminat almak için aracılık bürolarına başvurulabilir. Kıdem ve ihbar tazminatı giydirilmiş ücret baz alınarak hesaplanır. Bu ücretin içerisinde sadece aylık maaş değil, yol ve yemek ücretleri de yer alır. Hesaplamanın sonunda çıkan yılık maaş tutarı, tavan fiyatının üstündeyse, giydirilmiş ücret değil tavan fiyatı baz alınır.
Tazminat Kaça Ayrılır?
Maddi Tazminatlar:
Bir kurum ya da kişinin maddi zararlarını karşılamak amacıyla ödenen tazminat türüdür.
1- İş Gücü Kaybı Tazminatı:
Efor kaybı tazminatı olarak da bilinir. Örneğin bir iş yerinde ihmal sonucu yaşanan bir kazada, bir sürekli iş göremezlik raporu alan personel, söz konusu kuruma iş gücü kaybı tazminatı açabilir.
2- Kıdem Tazminatı:
İş akdi feshi sonucu personellere ödenen tazminata, kıdem tazminatı denir. Kendi isteğiyle iş yerinden ayrılan kişilere tazminat ödenmez. Bununla birlikte bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, iş yerinde 1 yıldan fazla çalışıyor olması gerekir.
3- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı:
Destekten yoksun kalma tazminatı Türk Borçlar Kanunun 53. maddesinde yer almaktadır. Bu tazminat, yaşarken birisine maddi ve manevi destek veren birinin vefat etmesi sonucu oluşan zararları karşılamak için talep edilebilir.