ABD'de enflasyon 40 yılın zirvesinde

ABD Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre ocak ayında tüketici fiyatları bir önceki aya göre yüzde 0,6 arttı. Piyasa beklentisi artışın yüzde 0,4 olacağı yönündeydi.

Tüketici fiyatlarında yıllık bazda artış yüzde 7,5 olarak gerçekleşti. Analistler yıllık artışın yüzde 7,2 olacağı tahmininde bulunmuştu. Böylece 1982 yılı Şubat ayından bu yana en yüksek seviye görüldü.

Çekirdek fiyat olarak kabul edilen gıda ve enerji hariç tüketici fiyatları bir önceki aya göre yüzde 0,6, yıllık yüzde 6 arttı. Analistlerin beklentisi aynı sırayla yüzde 0,4 ve yüzde 5,9 artış olacağı yönündeydi. 

Ülkede enerji fiyatları aylık yüzde 0,9, yıllık yüzde 27 artış gösterdi. Gıda fiyatlarında aylık yüzde 0,9, yıllık yüzde 7 yükseliş yaşandı.

Ortalama haftalık kazançlar yüzde 0,5 azalış gösterdi.

ABD'de enflasyonun tırmanışa geçmesinin ardından İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener, CNN Türk'te önemli açıklamalarda bulundu. Şener şunları söyledi:

"Piyasanın 7.2’lik bir beklentisi vardı. Beklentilerin çok üzerine çıkılmış durumdadır. Enerji fiyatları kaynaklı diyoruz ama sadece enerji fiyatları kaynaklı da değil. Gıda fiyatlarından kaynaklandığını da görüyoruz.

Ocak ayı itibarıyla enflasyonun yüksek oranlı gelmesi önümüzdeki dönemde faiz artışlarıyla ilgili nelerin olacağını göstermiş oluyor.

DÜNYA İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?

Enflasyon en azından 1 yıllık süreç içerisinde kalıcı ve köklü olarak dünyayı etkileyecek demektir. Enflasyonun ana sebebi üretim kaynaklı olduğu için biz dünya ile bu etkileşimi bekliyoruz. Her ne kadar üretim kaynaklı olsa da ABD’deki rakamları incelediğimizde mart, nisan, haziran aylarına doğru talep yönlü bir enflasyon baskısının gelebileceğini görüyoruz.

ABD’nin 5.7 oranında büyümesi demek ABD için talep yönlü bir enflasyonun da baskı unsuru oluşturacağını gösteriyor. Bunun yansımaları dünyanın tamamına etki edecek bir unsurdur. Aynı zamanda gıda fiyatlarının baskısını da hissediyor olacağız.

‘ENFLASYONUN KALICI OLACAĞI GÖRÜLÜYOR’

Buna bir de Rusya-Ukrayna gibi jeopolitik riskleri de eklediğimizde enflasyonun en azından 1-1.5 yıl için kalıcı olacağı görülüyor. Bunun petrol fiyatlarına etkileri biraz daha ötelenecek şekilde kalıcılığını gösteriyor. Arz kaynaklı bir enflasyon dünya için sorun. Talep kaynaklı bir enflasyonun da sorun olmaya başlayacağı gözüküyor.

‘100 BAZ PUANLIK BİR FAİZ ARTIŞINI GÖREBİLİRİZ’

Tüm dünyada faiz artırımlarının ya da indirimlerinin bu süreç içerisinde iyi planlanması gerekiyor. Bizdeki enflasyon süreci ile ilgili bu verilerin önceden hesaplanması ve bekleniyor olması önlem almak için sevindiricidir. Artık piyasa şunu bekliyor; ABD mart ayında faiz artışı yapacak. Bu enflasyon rakamlarından sonra 0.25’in de üzerinde olabilir. Hatta temmuz ayına doğru toplamda 100 baz puanlık bir faiz artışını da görebiliriz diye düşünüyorum.

Enerji fiyatlarına bağlı arz yönlü bir enflasyon söz konusu olduğu için, diğer taraftan da tedarik sorunlarına bağlı bir enflasyon olduğu için bunu faiz kanalıyla kontrol etmek yeterli sonuçları doğurmayacaktır. Enerji fiyatları küresel çapta artmaya devam ettiği sürece ABD’de enflasyon sorun olmaya devam edecektir.

Tedarik zincirlerindeki aksamalar devam ettiği sürece o zaman ABD için sadece faiz artırmak ya da azaltmak sorunu çözecek bir unsur olarak görülmemektedir. Burada kaynak üretim bazlı olduğu için Türkiye’de üretimi artıralım, ihracatı artıralım diye uğraşıyor hükümet. Türkiye’de üretim sürecinin aksamaması pozitif bir durumdur."