Düşük bütçeli büyük başarı: Hindistan Ay'da
Dünyanın en ucuz arabasını, tabletini üreten Hindistan düşük bütçelerle uzayı da keşfediyor: Ay'a ayak basan Chandrayaan-3'ün tüm yolculuğu 73 milyon dolara mal edildi.
MURAT YEŞİLDERE/ Egon Zehnder Kıdemli Ortak/ murat.yesildere@egonzehnder.com - Önce eğlenceli bir veri ile başlayalım: Financial Times gazetesinin haberine göre, 1969 yılında (yani benim doğduğum yıl!), yani 54 yıl önce, Neil Armstrong ile Buzz Aldrin isimli iki Amerikalı astronotun Ay'a ayak basmasına imkân veren Apollo 11 uzay aracını yöneten bilgisayarın işletim gücü, belki de bu yazıyı ekranından okuduğunuz iPhone telefonunuzun işletme gücüne denkmiş! "Dünya gelişmiyor" diyenlere selam olsun! Ağustos ayının son günlerinde, Hindistan'ın Ay'a "ayak basan" dördüncü ülke olması nedense bazılarımızı şaşırttı. ABD, Rusya ve Çin'den sonra Ay'a emin bir şekilde "konan" dördüncü ülke olan Hindistan benzer bir başarıyı 2014 yılında Mars'ın yörüngesine uydu yerleştiren dördüncü ülke (ABD, Rusya ve Avrupa Birliği'nin ardından) olarak da göstermişti. Nasıl o zaman Hindistan'ın Mars'a gönderdiği Sanskritçe 'Mars aracı' anlamına gelen Mangalyaan isimli uydu olmuşsa, aynı sadelikle bu kez de 'Ay Aracı' anlamındaki Chandrayaan-3 Ay'ın güney yüzüne iniş yaptı; daha da önemlisi bu yüze inişi yapan ilk ülke oldu.
Dünya artık dar geliyor
Önümüzdeki birkaç ay içinde Ay'a ayak basmak için sırada bekleyen aralarında Japonya, Güney Kore, Kanada, Meksika, İsrail'in de bulunduğu birçok ülke var. ABD'nin uzay programı NASA'nın 2025 yılına kadar devam edecek yaklaşık yüz milyar dolarlık Artemis projesine dahil olan ayrıca altı ülkeden daha bahsediliyor. Özetle dünya bize "dar gelmeye" başladı! Ancak yazımı iş dünyasının daha ilgi duyabileceği ekonomik bir lens ile konuyu ele almak üzere yazıyorum. Yaklaşık on yıl önce, Mars'a yönelik, gezegenler arası misyonu sadece 74 milyon dolara mal eden Hindistan, Ay'a ayak basan Chandrayaan3'ün tüm yolculuğunu da sadece 73 milyon dolara mal etmiş! New York Times gazetesinin bir haberine göre, "dünyanın en ucuz otomobilini (2.500 dolar), dünyanın en ucuz tablet bilgisayarını (49 dolar) ve scooter ile çalışan un değirmeni gibi ilginç icatları" düşük bütçelerle üreten Hindistan'ın düşük bütçeler ile uzay serüvenlerini de yönetmesi hiç şaşırtıcı değil!
Hollywood filminden ucuz
Ancak Hindistan'ın başarısının ardında ortak hedef, anlam ve manaya olan inancın olduğunu kabul etmemiz lazım. Bununla birlikte, gerek Mars gerekse de Ay'a yaptığı yolculukların her birinin bütçesinin, Hollywood'un yaklaşık on sene önce piyasaya sürdüğü, baş rollerini Sandra Bullock ile George Clooney'nin paylaştığı, uzay temalı "Gravity" filminin yaklaşık 100 milyon dolarlık bütçesinin dörtte üçünden az olması, konuyu daha da çarpıcı hale getiriyor. Benimle yaşıt, yaklaşık 54 yıllık tarihçeye sahip Hindistan Uzay Ajansı'nın bu başarısını alkışlamaktan fazlası elimden gelmiyor!