Deniz Kilislioğlu

Pakistan uzun süredir çalkalanıyor. Son olarak eski başbakan İmran Han’ın tutuklanıp 5 yıllık siyaset yasağı alması, ülkeyi daha büyük bir karmaşanın içine soktu. Yasama, yürütme ve yargı ayağının birbirine karıştığı bir süreçten bahsediyoruz. Son 1,5 yılda olanları basitçe anlatmaya çalışalım.

Pakistan’da dengeleri alt üst eden, Nisan 2022’de İmran Han hükümetinin güvenoyu alamayıp iktidardan düşmesiydi. Pakistan’da zaten hiçbir başbakan 5 yıllık görev süresini tamamlayamadı. İmran Han da bunun bir istisnası olmadı ama gensoruyla görevden alınan ilk başbakan olarak tarihe geçti. O dönem “yolsuzluk, artan enflasyon ve kötüye giden ekonomi” gerekçe gösterilerek hedefe konulmuştu. Han, Cumhurbaşkanı’ndan parlamentoyu feshetmesini ve ülkeyi 90 gün içinde seçime götürmesini istemiş, bu kabul edilmiş ama Yüksek Mahkeme muhalefetin itirazlarını haklı bulmuştu. Meclis’teki güven oylamasının ardından İmran Han dönemi bitmiş ve Şahbaz Şerif

Ukrayna savaşı ile tetiklenen tahıl krizi Rusya’nın ‘Karadeniz koridoru’ anlaşmasından çekilmesiyle daha da büyüdü. Hem tahıla erişim kısıtlandı hem fiyatlar katlandı. Moskova anlaşmaya dönmesi için hâlâ ikna edilebilmiş değil. Bu hafta BM Güvenlik Konseyi’nde insanoğlunun yakın gelecekte karşı karşıya kalacağı en büyük krizlerden biri olan ‘gıda güvensizliği ve kıtlık’ konuşuldu. Konuyu Güvenlik Konseyi’nin gündemine taşıyan bu ayın dönem başkanı ABD’ydi. Elbette Washington’un bunu gündeme almasının ardında ‘küresel çapta risk oluşturan’ bir sorun olması var ama Rusya’yı ‘tahıl koridoru’ üzerinden uluslararası arenada sıkıştırma hamlelerini de görmek gerek. Zaten oturuma başkanlık eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da konuşmasında Moskova’yı ‘gıdayı silah olarak’ kullanmakla suçladı. Siyasetçiler siyasi mücadelelerini sürdüredursunlar, New York’taki toplantı bize bir kez daha ‘iyi ki karşı karşıya kaldığımız risklere karşı

Yaklaşık 17 yıl önce silahlı çatışmalarla başlamış bir bölünme, yıllardır süren siyasi ayrılık... Filistinli iki grup El Fetih ve Hamas arasında 2006 yılında başlayan bu bölünme, Gazze Şeridi’nin kontrolünün Hamas’ın eline geçmesiyle sonuçlandı. Filistin, fiziki olarak Batı Şeria ve Gazze’deki yönetimlerle ikiye ayrıldı. Fiziki ve siyasi bölünmüşlük geçen 17 yıla rağmen giderilebilmiş değil. Onlarca denemeye, Mısır başta olmak üzere Türkiye, Katar, Cezayir gibi ülkelerin devreye girmesine rağmen taraflar bir türlü aralarındaki görüş ayrılıklarını gideremedi.

Filistinli gruplar yine, yeniden Mısır’da uzlaşı arıyor. Buluşma öncesinde Filistin Devlet Başkanı (El Fetih Lideri) Mahmud Abbas ve Hamas Lideri İsmail Haniye’nin Ankara’da bir araya gelmesi sembolik de olsa önemliydi. İsrail’in Mescid-i Aksa’ya ve Temmuz ayı başında Cenin’deki saldırılarına karşı Türkiye’de böyle bir birliktelik görüntüsü verildi, ama elbette asıl değerli olan bu

Bu hafta hem Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas hem de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Türkiye’ye geliyor. Normalleşme adımları sonrası İsrail Cumhurbaşkanı Izak Herzog’un Mart 2022’de Ankara’ya gelmesi önemliydi ama Netanyahu’nun geliyor olması başlı başına bir olay. Zira İsrail’den Türkiye’ye bir başbakan, en son 2008 yılında gelmişti. Eski Başbakan Ehud Olmert, aynı gün Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile TBMM’ye seslenmiş, Suriye ile Türkiye arabuluculuğunda dolaylı görüşmeler yapmıştı. Olmert’in dönüşünden sadece birkaç gün sonra Gazze’ye yönelik yapılan büyük saldırı, ilişkilerdeki kopuş sürecini de başlatmıştı.

2010’daki Mavi Marmara saldırısındaysa Netanyahu artık başbakanlık koltuğundaydı. Aradan geçen onca yılda Netanyahu ilk kez Türkiye’ye geliyor. Yargı yasası gibi tartışma yaratan düzenlemeler sebebiyle aylardır İsrail sokaklarında protesto edilen Netanyahu, iç siyasette sıkışmış durumda. Ekonomik tablonun da kötü olduğu bir süreçte İsrail Başbakanı için

Bu haftanın en dikkat çeken çıkışlarından birini, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin yaptı. Putin, Ukrayna ile müzakereler için Mart 2022’de İstanbul’da yapılan görüşmeleri sürdürebileceklerinin mesajını verdi, “İstanbul’daki ana çerçeve üzerinde kaldığımız yerden devam etmeyi kabul ediyoruz. Rusya ve Ukrayna tarafından üzerinde uzlaşılan taslak anlaşma o dönem Ukrayna tarafından çöpe atıldı. Oradaki her şeyle hemfikir olalım olmayalım, metnin hâlâ kabul edilebilir olduğunu düşünüyoruz” dedi.

Tabii, süreç tam anlamıyla Putin’in dediği gibi işlememişti. Ayrıntılarını paylaşacağım ama Ukrayna Rusya’dan o teklife yanıt beklerken, o taslağı çöpe atan Batı olmuştu. Dolmabahçe’deki o görüşmeler önemli bir zemindi ancak ilerletilemedi. Birkaç ay geçmeden Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 10 maddelik bir barış planını dünyaya duyurmuştu. Bugün gelinen noktada -ki Zelenskiy son İstanbul ziyaretinde de o plana atıf yapmıştı- Ukrayna artık o planı masada

Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta bu hafta yapılacak NATO zirvesi için geri sayılıyor. Gözler bir tarafta Türkiye’nin İsveç’in üyeliğine yönelik devam eden vetosu ve bu çerçevede yapılan görüşmeler, diğer taraftan da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin Türkiye’yi de kapsayan bölge turundaydı. Zelenskiy, önce Bulgaristan’a ardından sürpriz şekilde Çek Cumhuriyeti’ne, sonrasında Slovakya’ya gitti. Son durağı ise İstanbul’du. Zelenskiy hem sahada Rusya’ya karşı yeni yeni cepheler açıp buralardan yeni taarruz hamleleri yapabilmek için askeri destek aradı hem de NATO zirvesi öncesinde Ukrayna’nın üyeliği için İttifak üyeleri üzerindeki baskıyı artırmaya çalıştı.

Bu ziyaretler devam ederken CNN International’a verdiği röportajda “karşı saldırıların çok daha erken olması ve Rusya’ya zaman verilmemesi” gerektiğine dair sözler kullandı. Bunların amacı silah ve mühimmat ihtiyacının aciliyetini ortaya koymaktı. 4 ülkede verdiği

Onunla ilk kez Dışişleri Bakanlığı’nda Balkanlar ve Ortadoğu Avrupa Genel Müdür Yardımcısı iken tanışmıştım. Yıl 2009’du. Balkanlar o zaman da “patlamaya hazır bombaydı” ama diğer coğrafyalara oranla sakindi. O zaman elçi olan Murat Karagöz, bir kahve eşliğinde bana en ince ayrıntısına kadar Balkanları anlatırken, “Bu kadar heyecan yapacak ne var?” diye düşünmekten kendimi alamamıştım. Ama O hep öyleydi. Heyecanlı, iştiyaklı, tez canlı... Tez canlıydı ama yaptığı işte son derece detaycıydı. Onu, belki de iyi bir diplomat yapan önemli sıfatlarından biri bu özelliğiydi. Esprili bir karakterdi, esprilerini kendine has kahkahası takip ederdi.

Hayatının önemli dönemeçlerinden birinin, eski cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in başdanışman ekibine girmesi olduğunu söylerdi. “Mehmet Ali Bayar ve Feridun Sinirlioğlu, beni ekibe hızlı not tuttuğum için almıştı” diye anlatırdı. Çankaya Köşkü’ndeki o dönemin, kendisine neler kattığını çeşitli vesilelerle çok dinlemiştim. Sonra büyükelçilik dönemi

ABD’nin eski başkanı Barack Obama, bu hafta Yunanistan’daydı. “Stavros Niarchos Vakfı”ndaki konuşmasında “Şu anda 7/24 denizin dibindeki denizaltı hakkında konuşuyoruz. Ama Yunanistan açıklarında 700 sığınmacının öldüğü bir kaza da var. Haber yapıldı mı yapıldı, ama aynı yoğunlukta değil. Bu da insanların hayatta kalma ihtimalleri arasındaki uçurumu gözler önüne seriyor” demesi, dünya gündemine oturdu. Bu sözleri salondakiler alkışlarla karşıladı.

Kimse kusura bakmasın ama bu sözlerin samimiyetine inanmak için hafızamızı tümden yitirmiş olmamız lazım. Gelin yakın geçmişi bir hatırlayalım, eski başkan Obama’nın bu sözleri söylemeye hakkı var mı bir bakalım...

Mülteci krizi denildiğinde bizim hafızamızda sembol bir fotoğraf var: Eylül 2015’te ailesiyle birlikte Yunanistan’ın İstanköy adasına şişme botla geçmeye çalışırken boğulan, cansız bedeni Bodrum’da kıyıya vuran üç yaşındaki Aylan Kurdi’nin fotoğrafı. O trajedi yaşanırken, Barack Obama görevdeydi. Biz haftalarca Obama’nın