Mikrodalga gücünün kullanıl-ması ve lazer kullanan ileri iletişim tekniklerinin geliştiricisi Henry Kressel, bir ülkede yeni icat ve buluşların nasıl geliştirileceği konusunda bu ayın American Affairs dergisinde bir makale yayımladı. Kressel, 20. yüzyıl başında Edison Çağı olarak adlandırılan, icatlar bolluğunun nasıl olup da gittikçe azaldığını açıklamaya çalışıyor.
Edison’un “icat merkezi” o yıllarda 1.093 patent alarak bu konuda bir rekora imza atmış bulunuyor. Edison, hiçbir icadını kendi başına yapmadı ama icatlar yapan bir ekip kurdu. Ekibinde, bilim adamları, fikirleri uygulamaya sokmak üzere eğitilmiş pratisyen mucitler ve yapılan icatların piyasaya sürülme prensiplerini hazırlayıp uygulayan kişiler yer alıyordu. Bu icatlar zaman içinde bu icatlara bağlı sanayilerin doğması sürecine neden oldu.
Edison’un “icat merkezi” fikri, ABD’de benzer merkezlerin oluşmasına yol açtı. Ülkenin zenginleri de yapılacak yeni icatları piyasaya sürerek büyük kârlar elde etme beklentisiyle bu merkezleri destekledi. AT&T’nin Bell laboratuvarları, IBM, RCA, Westinghouse, General Electric şirketleri böyle kuruldu. Sadece Bell laboratuvarlarında 20.000’den fazla bilim adamı, mühendis ve uygulayıcı eleman çalışıyordu. Bu şirketlere devlet, belli konularda tekel olma olanağı sağlamıştı.
İcat merkezi nasıl yok oldu?
Zaman içinde, araştırma ve geliştirme faaliyetleri üniversitelerin bünyesinde yapılmaya başlandı. Başta Japonya olmak üzere birçok ülke, Amerikan icatlarını ve “icat merkezleri”ni taklit ettiler ve bu oluşumlara büyük devlet yardımı sağladılar. Gerektiğinde, ABD üniversitelerinde maaşla çalışan bilim adamları, yüksek ücretlerle transfer edildi. ABD’de ise, araştırma ve geliştirme faaliyetleri, bütçe kısıtlamalarının ilk kurbanı oldu. Araştırma ve geliştirmelerde, kısa dönemde çok kâr elde edilme prensibi esas alındı.
Nasıl oluşturulur?
Kressel’e göre, bir “icat merkezi” oluşturulması için sırasıyla, aşağıdaki prosedürü uygulamak gerekiyor:
1. İşe en tepedeki adamı atamakla başlamalıyız. Bu kişi, seçilmiş yaratıcı kişilerin kalplerini kazanıp, onları yönetebilmelidir. Bu kişi hem ekibin başıdır ve hem de ekipteki kişilerden birisidir.
2. Seçilmiş yaratıcı kişilere, yönlendirmelerini yaşayabilecekleri özgürlük ortamı sağlanmalıdır. Seçilmiş kişiler, üst derecede zeki ve bilgili ilim adamları ve mühendislerden oluşur.
3. Seçilmiş kişilerin getirdikleri inceleyip, uygulamaya sokacak olan 5 kişiyi geçmeyen bir kurul oluşturulmalıdır. Bu kurul, her bir önerinin masraf ve getiri olanağını derinlemesine inceler. Bilgi ve tecrübe esas alınarak, her konuda ayrı komiteler de oluşturulabilir.
4. Bir icadın uygulanmasına karar verildiğinde, çok detaylı bir bilimsel, mühendislik ve pazarlama “iş planı” hazırlanır.
5. Seçilen projenin fonlanması için hükümete, ülkenin zenginlerine veya gerektiğinde uluslararası yardım platformlarına başvurulur. Fonlama ayrı bir bilim dalıdır.
