Seçimlerin siyasi boyutu günlerdir konuşuluyor. Sonuçların altı üstüne getirildi. Amma velakin, en önemli taraflarından biri tamamen göz ardı edildi. O da kadın milletvekili sayısı.
Seçilen 600 vekilin sadece 104’ü kadın. Yani 6 vekilden 1’i. AK Parti’de 295 vekilden 53’ü kadınken, bu oran CHP’de 146’ya 18, HDP’de 67’ye 25, MHP’de de 49’a 5. Başkanı kadın olan İYİ Parti’de ise 43 vekilden sadece 3’ü kadın.
Kadın lidere tam güven
Düşünün ki bu rakam Cumhuriyet tarihinde devasa bir rekor! Kadınların ilk kez seçilebildiği 1935’te kadınlar Meclis’in yüzde 4.5’iydi. Sonraki yıllarda bu oran hızla düşüşe geçti. Mesela 1950’de hiç kadın vekil yoktu. Ancak 2000’li yıllarda AK Parti ve HDP’nin başı çekmesiyle bu oran hızla arttı. 2011’de kadınlar Meclis’te yüzde 14’ü buldu. O günden bu yana da aşağı yukarı benzer bir seyirde.
***
Oysaki toplumun yarısı kadın. Seçmenlerin de öyle. Dahası, toplumda aslında kadınların siyasete girmesiyle ilgili bir önyargı da yok. Kadir Has Üniversitesi’nin geçen yıl yaptığı “Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması” bunu ortaya koyuyor. Kadın liderlere yüksek bir güven göze çarpıyor. “Bir kadın sizin görüşlerinizi savunan bir partinin lideri olsa, o partiye oy verir misiniz?” diye sorulduğunda kadınların yüzde 81’i “Evet” diyor. Erkeklerin de yüzde 73’ünün cevabı “Evet”.
Dahası, “Benzer özelliklere sahip bir erkek ve bir kadın cumhurbaşkanı adayı olsa, hangisini tercih ederdiniz?” sorusuna kadınların yüzde 63’ü “Kadın” diyor. Erkeklerin de yüzde 47’si kadını seçiyor.
Dünyanın çok gerisindeyiz
Siyasiler bunu bizim hayrımıza yapmıyorlarsa, en azından el âleme rezil olmamak için kadınlara yer versinler! Zira dünyada bu konuda gitgide gerilere düşüyoruz.
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin (UN Women) yayımladığı “Siyasette Kadın 2017” haritasına göre: Parlamentolarda kadın vekillerin ortalaması geçen yıl dünya genelinde yüzde 23’e çıktı. Devlet / hükümet başkanı kadın olan ülke sayısı da 17. Mecliste kadın oranının en yüksek olduğu bölge ise, yüzde 42 ile İskandinav ülkeleri. Ama hemen bunu gelişmişlik seviyesiyle doğru orantılı diye düşünmeyin. Mesela Ruanda yüzde 61 oranıyla 1. sırada. Sahra altı Afrika bölgesi de Avrupa ülkeleriyle aynı ortalamada: Yüzde 24.
Türkiye ise 186 ülke arasında kadın vekil sıralamasında 132., kadın bakan sıralamasında 168. sırada. Yorumsuz...
118 senelik bekleyiş
Meclisimizde durum böyle de toplumda ve iş hayatında farklı mı ki?! Aynı Kadir Has araştırmasına göre, ülkemizde kadınların yüzde 55’i şiddet görüyor. Her 4 kadından 3’ü de çalışmıyor.
Dünyada da kadınların durumu hiç iç açıcı değil gerçi. Dünya Ekonomik Formu’nun 2015’te yayımladığı “Kadın-Erkek Eşitliği” raporuna göre, 2006’dan bu yana çalışma gücüne 250 bin kadın eklenmiş, kadınların maaşları ise aynı pozisyondaki erkeklerin ancak 10 sene önce aldığı maaş seviyesine gelebilmiş. Bu ilerleme hızına göre kadın-erkek arasındaki sosyoekonomik uçurum ancak 118 sene sonra kapatılacakmış!
***
Şunu artık anlamak zorundayız: Yarısı kadın olan bir toplumunun kadınları bu kadar geri bırakılınca, o toplum da yarım kalıyor. Her şeyi yarım oluyor.
Siyasilere buradan naçizane bir tavsiye: İşe Survivor yarışmasını izleyerek başlayın. Yarışmada kadınlarla erkekler aynı kulvarda, başa baş mücadele ediyorlar. Yani erkeklerin kadınlara göre tek avantajı olan fiziksel gücün hakim olduğu bir alanda bile, eşit konumdalar.
En azından Meclisimiz bir Survivor kadar olsun.
