Küreselleşme bu işte

Ukrayna "Avrupa yanlısı bir siyaset izlediği için Rusya tarafından cezalandırıldığını" söylüyor, Avrupa'nın Rusya'ya baskı yapmasını istiyor.Dün Rus Gazprom şirketi karşı atağını yaptı: Ukrayna'dan transit geçen borulara Rusya daha fazla gaz pompalayacak, Ukrayna "hortumluyor" olsa bile, Avrupa'ya yeterince gaz ulaşacak.Çünkü Avrupa Rus gazına muhtaç olduğu gibi, Rusya da gaz satıp para almaya muhtaç. Bir Rusya-Avrupa gerginliği patlak verirse, doğalgazdan öteye, ticari ilişkiler ve sermaye hareketleri de son derece olumsuz etkilenir ki, iki taraf da bunu istemez.Onun için karşılıklı yumruklar sıkılmadı, tehditler savrulmadı, tabii mitingler de yapılmadı. Dün Avrupa'ya pompalanan gaz miktarının artırılmasıyla tansiyon ayarlandı. Rusya ile Ukrayna'nın pazarlık için masaya oturacağı da açıklandı. RUSYA Ukrayna'ya verdiği doğalgazı kesti. Bundan Avrupa da olumsuz etkilendi, şu kışta kıyamette Rus gazı olmasa Avrupa buz tutar adeta! Türkiye açısından da telaşa gerek yok.Rusya, ticari akitle bağlandığı bir ülkeye taahhüt ettiği petrolü veya doğalgazı vermezse, bütün dış ticari ilişkileri riske girer, güvenilirliğini kaybeder. Türkiye'de de bir doğalgaz sıkıntısı ortaya çıkarsa, Rusya, Avrupa'ya yaptığı gibi, Türkiye'ye de daha fazla gaz pompalayacaktır, hem Trakya hattından, hem "Mavi Akım" hattından.Türkiye'nin yıllık doğalgaz tüketiminin bu dönemde 32 milyar metreküp olması bekleniyor. Önümüzdeki yıllarda doğalgaz kullanan il sayısı 70'e ulaşacak; 2020 yılında doğalgaz tüketimimizin 83 milyar metreküpe çıkacağı hesaplanıyor!Azeri, Türkmen, İran ve Arap doğalgazları tam devreye girdiğinde de Türkiye ihtiyaç duyduğu doğalgazın en büyük nispetini Rusya'dan alacak."Türkiye doğalgazda Rusya'ya bağımlı!"Bu doğru... Enerji Bakanı Hilmi Güler de dün buna doğru bir cevap verdi:"Rusya da Türkiye'ye bağımlı. Biz müşteri isek, o da satıcı. Rusya ile başka ilişkilerimiz de var. Bağımlılık karşılıklı..." Karşılıklı bağımlılık Rusya Ağustos 1998'de "Borçlarımı ödeyemiyorum" diyerek "moratoryum" ilan etmiş, yani iflas etmişti. O zaman dünyada petrolün fiyatı 10 dolardı.Bugün petrolün fiyatı 60 dolar ve Rusya petrol ihracatından günde 300 milyon dolar kazanıyor!Doğalgaz fiyatlarıyla petrol fiyatları arasında karmaşık formüllü bir bağlantı var.Ve yedi yıl önce iflas eden Rusya, bugün yılda 85 milyar dolar dış ticaret fazlası veriyor! Biz de Rusya'da daha çok iş almanın yollarını arıyoruz!Alan almaya, satan satmaya mecbur. Menfaatler birbirine bağlı.Rusya öyle kolay kolay "Satmıyorum" diyemez. Ukrayna hadisesi geçici bir krizdir. Putin, hem Ukrayna'nın "çaldığı" doğalgazı paraya bağlamak, hem Mart 2006'da yapılacak Ukrayna seçimlerini etkilemek istiyor. Bu uğurda dünya enerji piyasasında sarsıntı yaratılmaz.Telaşa gerek yok ama uzak görüşlülük şart: Türkiye enerji kaynaklarını çeşitlendirmeli, nükleer santrallar dahil! Küreselleşme karşılıklı alış ve satış ihtiyaçlarıyla ülkeleri birbirine bağlıyor ama dalgalı bir süreç olduğu için tedbiri elden bırakmamak da gerekiyor. t.akyol@milliyet.com.tr Dalgalı bir süreç