Siber zorbaya karşı dijital zekâ!
Türkiye’de çocukların yüzde 47’si siber risklerle karşı karşıya. Siber zorbalığın başı çektiği bu risklerin arasında oyun bağımlılığı da var, çevrimiçi cinsel davranışlar da... Turkcell’in, Milli Eğitim Bakanlığı ve DQ Enstitüsü ile yaptığı iş birliği çocuklara ‘dijital zekâ’ aşılayarak onları bu risklerden korumayı amaçlıyor.
Artık sadece yetişkinler değil, çocuklar da günün önemli bir bölümünü ekran başında geçiriyor. Dijital dünya, öğrenmek ve eğlenmek için engin bir evren; ne var ki çocuklar bu dünyada siber zorbalık, teknoloji bağımlılığı, müstehcen ve şiddet dolu içerik, radikalleşme gibi tehditlere maruz kalıyorlar. 2020’ye kadar 725 milyon 8-12 yaş arasındaki çocuğun dijital dünyada olacağı öngörülüyor. Bu sürede 390 milyon 8-12 yaş arası çocuk sanal dünyada risk altında olacak. Bu yıl 9’uncusu düzenlenen Turkcell Teknoloji Zirvesi’nde en ilgi çeken konuların başında gelen DQ yani Dijital Zekâ Projesi, Turkcell Genel Müdürü Kaan Terzioğlu, DQ Enstitüsü kurucusu ve CEO’su Dr. Yuhyun Park ve Milli Eğitim Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve Stratejiden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Doç. Dr. Hilmi Çolakoğlu tarafından tanıtıldı.
Oyun bağımlılığı
Kaan Terzioğlu toplantının açılışını şu sözlerle yaptı:
Çocukların sosyal medyada bilinçsiz ve kontrolsüz bir şekilde tüm erişime açık olması onların gelişimi için olumsuz bir durum. DQ Enstitü ile Dünya Ekonomik Forum’unda tanıştık. Turkcell olarak DQ Enstitüsü ve Milli Eğitim Bakanlığını bu proje kapsamında bir araya getirdik.
Kaan Terzioğlu’ndan sonra söz alan DQ Enstitüsü Kurucusu ve CEO’su Dr. Yuhyun Park ise, “8 - 12 yaş arası çocukların dünya genelinde yüzde 56’sı siber risklere maruz kalıyor. Türkiye’de ise bu oran yüzde 47” dedi. Yuhyun Park siber riskleri ise şöyle sıraladı: Siber zorbalık, çevrimiçi cinsel davranışlar, oyun bağımlılığı...
Dijital yetkinlik
DQ Enstitüsü kurucusu ve CEO’su Dr. Yuhyun Park tarafından geliştirilen dijital zekâ kavramı, 8-12 yaş aralığındaki çocukların dijital dünyanın riskleriyle baş edebilmelerini sağlayan teknik, zihinsel ve sosyal yetkinlikler bütünü. Harvard, Stanford, Iowa State University, Yonsei University ve National Institute of Education’dan araştırmacılar tarafından desteklenen tek dijital zekâ eğitim sistemi, DQ eğitimleriyle çocuklara kazandırılan önemli dijital yetkinlikleri şöyle sıralamak mümkün:
l Dijital vatandaşlık: Çocuğun çevrimiçi kimliğini ve itibarını yaratıp yönetebilme yeteneği.
l Ekran zaman yönetimi: Dijital cihazları ve medyayı, çevrimiçi ve dışındaki hayatı arasında sağlıklı bir dengede koruyarak, denetim altında kullanması.
l Siber zorlukla baş etme: Çevrimiçi ortamda karşılaşılabilecek siber zorbalık, cinsel istismar, şiddet ya da müstehcenlik bakımından sorunlu içeriklerle başa çıkabilme.
l Dijital empati: Çevrimiçi ortamlarda aynı duyguyu paylaşarak başkalarıyla iyi ilişkiler kurabilme.
l Dijital ayak izi: Ortamda bırakılan ayak izlerini gerçek dünyada karşılaşılabilecek sonuçlarını öngörerek, yönetebilme.
l Eleştirel düşünme: Dijital ortamda içerik bulma, yaratma ve ondan yararlanma.
Pilot uygulama
Toplantıda söz alan Doç. Dr. Mustafa Hilmi Çolakoğlu, bakanlık olarak 17 milyon öğrenci ve 1 milyon öğretmenin bilinçlenmesi noktasında sorumluluk hissettiklerini söyledi. Çolakoğlu, “1000 öğrenci üzerinde yürütülen testler sonucunda gördük ki Türkiye’deki çocukların siber risklere maruz kalma oranı dünya ortalamasının altında. 2018-2020 arasında öğretmenlerle pilot çalışmalar yapıp, velileri eğiteceğiz. Akademisyenlerin bilinç düzeylerini arttıracağız. Ayrı bir ders koymak yerine, mevcut derslerin içerisinde gerekli mesajların gerekli zamanlarda verilmesini öngörüyoruz.”
Terzioğlu ise, dijital zekâ eğitim içeriğini ilk kez ve ücretsiz olarak Turkcell tarafından Milli Eğitim Bakanlığı himayesinde 2018 - 2019 öğretim yılında Türkiye’deki 8-12 yaş arasındaki çocuklarla buluşturacaklarını söyledi. Turkcell, eğitimlerin Türkçeye çevrilmesinin ötesinde “Türkleştirilmesi” konusunda da çalışmalar yapıyor.
