Klima mikrobu ölüm saçıyor!

Mevsim normallerinin üstünde seyreden sıcaklıklar birçok hastalığa davetiye çıkarıyor. Bunlardan birisi de ‘legionella’ bakterilerinin neden olduğu zatürre. Halk arasında yaz zatürresi olarak bilinen hastalık klimalarla temasımızın daha fazla olduğu yaz aylarında sıkça görülüyor.

Legionella bakterilerinin neden olduğu Lejyoner hastalığı çok ağır ve özellikle de vaktinde tedavi edilmediğinde ölüm ihtimali yüksek olan bir zatürre türü. Medica Tıp Merkezi’nin hekimlerinden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Çiğdem Serttürk içinde bulunduğumuz yaz ayları nedeniyle hastalığa karşı uyarılarda bulunuyor. Sertürk, daha çok bir kış hastalığı olarak bilinmesine karşın, yaz zatürresi yanı sıra plaza bronşitinden korunmak için de bağışıklık sisteminin kuvvetli tutulmasının önemine dikkat çekiyor.

Akciğer kanserine dikkat!

Göğüs hastalıkları konusundaki sorularımı da yanıtlayan Çiğdem Serttürk, toplumda meme kanserine karşı oluşan farkındalığın akciğer kanserine karşı nedense gelişmediğine de dikkat çekti. Sertürk’e göre sigara içen insanların yılda bir kez röntgen çektirmesinde fayda var. Bu noktada, ‘Ancak o zaman da ışına maruz kalıyoruz’ sorumu ise Radyoloji Uzmanı Dr. Murat Dinçer şöyle yanıtladı: ‘’Evet, tabii ki bir miktar ışına maruz kalınıyor. Ancak TV seyrederken de, uçağa bindiğimizde de aynı radyasyona maruz kalıyoruz.’’ Dr. Çiğdem Serttürk ve Murat Dinçer sorularımı yanıtladı.

Yaz zatürresi

Sıcaklarda ve yazın en çok çekindiğiniz hastalıklar hangileri?

Zatürre normalde kış hastalığı olarak bilinir. Yaz zatürresi dediğimiz ve daha çok klimanın sebep olduğu lejyonella hastalığından korkarız. Hasta kuru öksürük, karın ağrısı, baş ağrısı, balgam, nedensiz ishal gibi normal zatürrelerden farklı şikayetler ile geliyorsa korkarız. Birkaç gün süren nedensiz ishal, karın ağrısı, nörolojik bir hastalık geçiriyormuşsunuz gibi huzursuzluk bulguları görülür. Ense ağrısı olur. Bu şikayetleri gördüğümüzde akla hemen yaz zatürresi gelir. Lejyonella dediğimiz gizli, 65 yaş üstünde öldürücü olabilen bir mikrop. Özellikle hasta uzun seyahatlerde, uçak, gemi gibi klimatize ortamlarda, otellerde kalmış ise aklımıza lejyonella hastalığı gelir.

Seyahatler bu kadar mı etkili?

Özellikle bağışıklık sistemi düşük ise uzun uçak seyahatlerinden sonra hasta ya bronşite bağlı zatürre ya da direkt zatürre şikayeti ile geliyor. Uçakta 300 kişi aynı ortamı paylaşıyor, vücut da zayıf düşmüş ise mikrop nefes yolu ile bulaşıyor.

Sinsice ilerliyor

Yaz zatürresi yanlış tedavi edilir veya anlaşılamaz ise...

Öldürücüdür. Tedavi edilmez ise hele hele altta yatan kalp kapakçığı, koah hastalığı gibi bir öykü varsa, bağışıklık sistemi düşük kişilerde, daha önce kemoterapi görmüş, genel durumu bozuk hastalarda, 65 yaşın üstündeki hastalarda ölüm ihtimali yüksektir. Yaz zatürresi, klinik olarak diğer zatürrelerden farklı belirtiler vermekte ve bu nedenle kolayca ilerleyebilmektedir.

Klimalara temizlik şart

Hastalıktan korunmak için neler yapmalıyız?

Bağışıklık sistemini yüksek tutmak için doğru beslenmeli ve klimayı doğru kullanmalıyız. Klimadan uzak durmak hayat gerçekliği ile örtüşen bir şey değil. Ama doğru kullanmalı.

Klimada doğru kullanım nasıl olmalı?

Eve geldiğinizde klimayı çalıştırın, camı birkaç dakika açın ve o odadan çıkın. Sonra gelip camı kapayın. Alerjisi olanlar özellikle arabaya bindiğinde klimayı açıp, camları birkaç dakika açık tutup, dışarıda biraz bekledikten sonra arabaya binmeli. Arabanın, odanın içi kendi kendine soğumalı önce biraz. Yılda bir kez klimalara bakım yapıp temizletmekte fayda var.

Hastalığın tedavisi nasıl yapılıyor?

Lejyonella hastalığının tanısı kolay değil, idrar tahlilinde bakıyoruz genellikle. Bol su, mutlak yatak istirahati. Hasta solunumda zorluk çekiyorsa, kapakçık hastalığı varsa, tansiyonu düşük ise genel durumunda bozukluk varsa hastane koşulunda tedavi etmek gerekir. Sık yemek, sağlıklı beslenmek çok önemli. Ülkemiz her türlü sebze, meyvenin yetiştiği bir yer düzenli beslenmeli. Uzun uçuşlardan bir iki gün önce, 1000-2000 mg C vitamini almalı. C vitamini koruyucudur. Uyku çok önemli. Yeşil sebzeler, kırmızı meyveler tüketmeli. Yaz ishalleri risklidir çünkü, takip edilmezse birden bire komaya sokar ve öldürücü olur.

Bir öksürüğün virüsü 160 km hızla bütün plazayı dolaşıyor

Plaza çalışanlarının bağışıklık sistemi daha mı düşük?

Sabahtan akşama kadar plazalarda kıpırdamadan çalışıyorlar. Sonra bir iki saat trafikte kalıp evlerine gidiyorlar, akşam TV karşısında cipsle besleniyorlar. Sigara içiyorlar. Gençlerde yoğun bir karaciğer yağlanması, bağışıklık sistemi bozukluğu var. Yeni nesil için çok endişeleniyorum. İş kaybetme korkuları yüksek olduğu için yoğun stres altındalar. Plazada biri hastalandığında üç kat aşağıda çalışan da hastalanıyor. Öksürdüğünüzde, oradan geçen kişi eğer bağışıklık sistemi düşük ise havada damlacık şeklinde bulunan virüsü kapar. 160 km hızla gidiyor virüs, hastalanıp öksürdüğümüzde 160 km hızla etrafımıza saçıyoruz. Etrafımızda bulunanlardan birisinin bağışıklık sistemi düşük ise o insan da hastalanıyor işte.

‘Sigara tiryakileri yılda bir akciğer röntgeni çektirmeli’

Göğüs hastalıklarında artış var mı?

Alerjilere bağlı olarak maalesef var. Akciğer kanserinde de artış var. Sigara içme yaşının erkene inmesi, hava kirliliği çok etkili bunda. Eskiden her öksüreni enfeksiyon kabul edip antibiyotik veriliyordu. Şimdi anlaşıldı ki aslında bütün bunların arkasında alerjiler yatıyor. Sigara içenlerin senede bir kez mutlaka akciğer filmi çektirmesi gerekli.

Murat Bey röntgen çektirdiğimizde radyasyona maruz kalıyoruz ama. Bu da zararlı değil mi?

Murat Dinçer: Kadınlarda mesela meme kanseri farkındalığı çok arttı. Düzenli olarak mamografi çektiriliyor. Ama sigara içen kadınlar yılda bir kez akciğer filmi çektirmesi gerektiğinin farkında değil.

Sigara içen insanların erken dönem akciğer kanser tanısı için iki yılda bir düşük doz akciğer tomografisi çektirmesinde fayda var. Hele ailede hastalık öyküsü var ise bu çok daha önemli bir hale geliyor. Bunu zul olarak görmemek lazım. Çünkü 20 yıldır günde bir paket sigara içtiyseniz kanser olma riskiniz 20 kat artıyor. Eğer ailede öykü varsa iki kat daha artıyor. Bu nedenle akciğerleri kontrol ettirip röntgen, doktorun gerek gördüğü durumlarda tomografi çektirmek gerekli. Hastalık erken evrede yakalandığında tedavi edilebiliyor. Kemoterapi, radyoterapiye gerek kalmıyor. Sigarayı bugün bıraktıysanız 10 yıl boyunca riskiniz devam ediyor. Tomografi, röntgen çektirirken tabii ki bir miktar ışına maruz kalınıyor. Ancak TV seyrederken de, uçağa bindiğimizde de aynı ışını alıyoruz.

Diyabetli sürücülerde yüz felci risk var

Klima yüz felci de yapıyor...

Araba ile giderken cam açık mesela, rüzgarlı hava vuruyor, genelde soldan vurur araba kullanan kişiyi. Rüzgar devamlı yüksek hızla vurduğunda, eğer altta bir diyabet var ise yüz sinirinde uyarılma oluyor. Ve ona bağlı olarak yüz felci geçiriliyor. Tedavi edilebilir bir durumdur ama.

‘Sigara tiryakileri yılda bir akciğer röntgeni çektirmeli’

Göğüs hastalıklarında artış var mı?

Alerjilere bağlı olarak maalesef var. Akciğer kanserinde de artış var. Sigara içme yaşının erkene inmesi, hava kirliliği çok etkili bunda. Eskiden her öksüreni enfeksiyon kabul edip antibiyotik veriliyordu. Şimdi anlaşıldı ki aslında bütün bunların arkasında alerjiler yatıyor. Sigara içenlerin senede bir kez mutlaka akciğer filmi çektirmesi gerekli.

Murat Bey röntgen çektirdiğimizde radyasyona maruz kalıyoruz ama. Bu da zararlı değil mi?

Murat Dinçer: Kadınlarda mesela meme kanseri farkındalığı çok arttı. Düzenli olarak mamografi çektiriliyor. Ama sigara içen kadınlar yılda bir kez akciğer filmi çektirmesi gerektiğinin farkında değil.

Sigara içen insanların erken dönem akciğer kanser tanısı için iki yılda bir düşük doz akciğer tomografisi çektirmesinde fayda var. Hele ailede hastalık öyküsü var ise bu çok daha önemli bir hale geliyor. Bunu zul olarak görmemek lazım. Çünkü 20 yıldır günde bir paket sigara içtiyseniz kanser olma riskiniz 20 kat artıyor. Eğer ailede öykü varsa iki kat daha artıyor. Bu nedenle akciğerleri kontrol ettirip röntgen, doktorun gerek gördüğü durumlarda tomografi çektirmek gerekli. Hastalık erken evrede yakalandığında tedavi edilebiliyor. Kemoterapi, radyoterapiye gerek kalmıyor. Sigarayı bugün bıraktıysanız 10 yıl boyunca riskiniz devam ediyor. Tomografi, röntgen çektirirken tabii ki bir miktar ışına maruz kalınıyor. Ancak TV seyrederken de, uçağa bindiğimizde de aynı ışını alıyoruz.

45 yaşından sonra günde bir muz

Havalar mevsim normallerinin üstünde. Yaşlılar sıcaklarda nasıl korunmalı?

Sıvı tüketmeleri çok önemli. Koah, kalp yetmezliği, ileri derecede alerjisi olan insanların saat 11-16 arasında mümkün mertebe dışarı çıkmamalarında fayda var. Sık aralıklarla az yemeyi tercih etmeliler. Ara öğünlerden birisi potasyumdan zengin muz veya kayısı ve yanına biraz badem olmalı. Hipoglisemiyi de çok toparlar bu ikili. Aslında herkes 45 yaşından sonra günde bir muz yemeli. Kalbin ritmini sağlayan, vücudun kaslarının çalışmasını sağlayan elektrolit var muzda. Gençler sıcaklarda fazla kremalı şeyler yememeli. Damarlar genişlediği için gündüz içki de içmemeli sıcaklarda.