Türkiye yıllardır yüzde 5’lik enflasyon hedefliyor ama olmuyor... Bu yılı da büyük olasılıkla Merkez’in yüzde 8.7’lik revizyonunun üzerinde kapatacağız ...
Merkez Bankası’nın açıkladığı enflasyon raporları önemli dokümanlar... Ekonomistler açıklanmasını merakla bekler, çünkü Merkez Bankası, 2006 başında geçtiği enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde bu raporu temel iletişim aracı olarak kullanır. Banka, makroekonomik gelişmeleri enflasyonun orta vadeli eğilimine ışık tutacak şekilde bu raporda değerlendirir ve geleceğe yönelik öngörülerini açıklar.
Bu hafta başında açıkladığı enflasyon raporunda da birçok önemli detay var. Ama en fazla ilgi çekeni, haklı olarak, enflasyon tahminlerinde yapılan yukarı yönlü revizyon oldu. Bu revizyonun hangi nedenlerden kaynaklandığı da raporda var. Detaylara girmeyeceğim ama şu ana kadar açıklanan 3 raporu bir arada ele aldığımızda enflasyon konusunda nerede olduğumuz görülüyor.
Kredi de veriyor
Türkiye yıllardır yüzde 5’lik enflasyon hedefliyor ama tutturmak bir yana hedefe yaklaşamıyor. Bu yıla girerken de yüzde 5’in zorluğu ve büyüme sorunu göz önüne alınarak yüzde 6.5’lik bir enflasyon hedeflendi. İlk enflasyon raporunda bu hedefe rağmen tahmin yüzde 8 olarak açıklandı. İkinci de yıl sonu tahmini yüzde 8.5’e yükseltildi. Ve salı günü açıklanan raporda yüzde 8.7 olarak yenilendi. Fiili enflasyon ise çift hanelerde.
Bugün açıklanacak rakamlarla temmuzda yıllık enflasyonun sert bir düşüşle tek haneye indiğini göreceğiz. Ama izleyen aylarda tekrar çift haneye yükselmesi olası. Diğer sert düşüş ise aralık ayında. Sonunda enflasyon yılı çok büyük bir olasılıkla Merkez Bankası’nın 8.7’lik öngörüsünün üzerinde kapatacak. Enflasyon ne yazık ki Türkiye için çözüm bekleyen ciddi bir sorundur. Bu sorunla baş etmede şu ana kadar başarılı olamadık.
Türkiye’de bazı kuruluşlar vardır, oynadıkları role göre görünürlükleri daha azdır. Eximbank da bu kuruluşlardan biri. O kadar ki banka bundan 5 yıl önce Ankara’dan İstanbul’a taşındı ama çoğumuz Eximbank’ı hâlâ Ankara’da zannederiz. Oysa Eximbank 30 yıldır ihracata ve yurt dışı müteahhitlik sektörüne ciddi destek veriyor.
Türkiye’deki toplam ihracat kredilerinin yüzde 42’sini tek başına Eximbank sağlıyor. 2016’da ihracat sektörüne 22 milyar doları nakdi kredi olmak üzere 33 milyar dolar destek sağladı. Bu yıl bu desteği 40 milyar dolara ulaştırmayı hedefliyor, eğer Merkez Bankası kaynakları kısmazsa.
Bizim Eximbank diğer ülke eximbank’larından farklı olarak kredi sağlıyor, sigorta yapıyor ve garanti veriyor.
Bu üç fonksiyonu aynı çatı altında toplayan başka bir eximbank yok. İhracatçının ürün satmak istediği alıcının finansmanda zorlanması halinde ona da kredi veriyor, böylece ihracatçımızın mallarına talep yaratmış oluyor. Eximbank kredileri sayesinde Türkiye’nin ne kadar ihracat hacmi yarattığını ölçmek zor ama yılda 8.000 civarı ihracatçıya bir şekilde dokunuyor.
Eximbank desteği...
Eximbank çok önemli yeni projeler peşinde. Mesela Çin’in yıllardır Afrika’da yaptığının daha düzgün ve doğrusunu yapmayı hedefliyor. Genel Müdür Adnan Yıldırım “Girişimcilerimizin özellikle Afrika’da gerçekleştireceği projelerde emtia bazlı finansman gibi inovatif ürün ve yenilikler ile ihtiyaçlara uygun ürünleri geliştirmeye devam ediyoruz” diyor. Emtia bazlı finansman Türk müteahhitlik sektörünün Afrika ülkelerindeki varlığını güçlendirecek ve bu ülkelerle ticari ilişkileri güçlendirecek önemli bir adım olacaktır.
Eximbank’ın sırtında ağır bir yük var. Özellikle yüksek katma değerli ürün ihracatında şu anda çok parlak olmayan durumumuzu iyileştirmek için Eximbank desteğine ihtiyaç var. Banka bu desteğin nasıl sağlanacağının planlarını yapıyor.
Eximbank’ın çoğu uzun yıllardır banka bünyesinde çalışan çok nitelikli kadroları var. Genel Müdür Adnan Yıldırım deneyimi ve geçmişte üstlendiği pozisyonlar nedeniyle dış ticaretin ve iş dünyasının sorunlarını bilen, çözümler üretebilen bir yönetici. Eximbank’ın önümüzdeki dönemde ihracata miktar ve çeşitlilik açısından daha fazla destek vereceğine inanıyorum.
İhracat yapmak isteyenlerin Eximbank’ı yakından izlemelerinde fayda var. Eximbank’ın sağladığı imkânların ve diğer eximbank’larla yaptığı anlaşmaların avantajlarının farkında olmaları lazım.
Türkiye’ye borç verenler neye bakıyor?
Eximbank sendikasyon töreninde Türk bankalarına kredi veren bazı finans kuruluşlarının temsilcileriyle konuştum. Türkiye’ye bakışlarını sordum.
Son dönemde Türkiye risk algılamasında iyileşme olduğunu söylüyorlar. Özellikle referandum ciddi bir belirsizlik kaynağıymış. Referandumun ardından Türkiye’nin borçlanma maliyetlerinin aşağı geldiğine dikkat çekiyorlar. Anlaşılan o ki referandum sürecinin dış finansmana ciddi bir olumsuz etkisi olmuş. Yabancıların sordukları ilk soru hâlâ politik duruma ve seçimlerin ne zaman yapılacağına ilişkin. Ancak referandum belirsizliğinin ortadan kalkması bize borç verenleri bir ölçüde rahatlatmış görünüyor. Bunda diğer ülkelerdeki artan belirsizliklerin de payı var.
Yüksek getiri arayan fon sahipleri için gelişmekte olan ülkeler önemli bir adres. Bu sepette de öne çıkan 8-10 ülke var. Bizim şansımız aynı havuzdan kaynak temin etmeye çalıştığımız diğer ülkelerin birçoğunun da ciddi politik ve ekonomik sorunlarla boğuşuyor olmaları. Mesela Rusya hâlâ Batılı ülkelerin yaptırımları altındaki bir ekonomi. Güney Afrika’da neredeyse sorunsuz bir hafta geçmiyor. Brezilya’da siyasi belirsizlik sürüyor. Böyle bir ortamda yüksek faizlerin de etkisiyle Türkiye bundan birkaç ay öncesine göre daha rahat borçlanabiliyor. Özellikle güçlü muhabir ilişkileri olan büyük bankalarımız en zor zamanda bile biraz daha yüksek maliyetle de olsa ihtiyaç duydukları parayı bulabildiler.
Bu sendikasyonlar ihracata yakıt olacak
Eximbank salı günü Londra’da 635 milyon dolarlık bir sendikasyon kredisine imza attı. Böylece geçen yıl temin edilen ve şimdi vadesi dolan krediyi de yüzde 110 oranında yenilemiş oldu. Yani ödediğinden daha fazla dış kaynak temin etti. Bu önemli. Sendikasyona toplam 11 ülkeden 23 bankanın katıldı. Kredinin maliyeti Eximbank’ın martta aldığı benzer krediye göre daha düşük.
Eximbank bu yıl sağladığı 3 sendikasyonla toplam 1.3 milyar dolar sağlamış oldu. İkili ticari krediler ve uluslar üstü finans kuruluşlarından sağlananlarla birlikte toplam borçlanması 2.7 milyar dolara ulaştı. Eximbank’ın dışarıdan rahatça borçlanabiliyor olması dış ticaret açısından önemli çünkü Exim’in ihracata sağladığı desteğin yüzde 20’si borçlanma yoluyla dış kaynaklardan temin ediliyor. Banka dışarıdan kaynak sağladıkça içerideki ihracatçıya daha fazla destek verebiliyor.
