ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın, Ankara’daki kritik temaslarının ardından yapılan açıklamalar iki ülke arasında yeni bir sürecin başladığını gösteriyor. Görüşmelerde masada yer alan başlıkları ve çıkan sonuçları, aldığım bilgiler çerçevesinde şöyle özetleyebilirim:
Üç itiraza üç gerekçe
1- Ankara da Washington da iki ülke arasında doruk noktasına ulaşan gerginliğin en kısa sürede ortadan kaldırılmasında hemfikir. İki ülke stratejik ortaklık ve NATO müttefikliği çerçevesinde, zedelenen güven ilişkisinin tamir edilmesi gerektiği görüşünde. Kuzey Suriye’deki gelişmelerin iki ülke ilişkilerini daha fazla zehirlememesi konusunda ortak bir irade oluştu.
2- Ankara, ABD’nin desteklediği PYD’nin PKK’nın kolu ve bir terör örgütü olduğu konusundaki bütün kanıtları Tillerson’ın önüne koydu. PYD’nin desteklenmesinin PKK’nın desteklenmesi anlamına geldiğini tekrarladı. Silah yardımı ve bütçeden ayrılan pay konusunun üzerinde ısrarla durdu. Tillerson, PYD ile kurulan ortaklığı “DAEŞ’le mücadele,” silah yardımını “denetimini yaptığı”, bütçeden ayrılan payı ise, “Suriye’nin tamamı için” gerekçeleriyle izah etti. Türkiye’nin sınır güvenliğini önemsediklerini söyledi. Afrin, son teröriste kadar
3- Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Afrin harekatının hedefine ulaşana, son terörist ortadan kaldırılana kadar devam edeceğini kesin bir dille anlattı. Ankara’nın Zeytin Dalı Harekâtı kararlılığını gören ABD, Tillerson aracılığıyla Kuzey Suriye’de Türkiye ile birlikte hareket etme tercihini açıkça beyan etti. Kaynaklar, ABD’nin Türkiye’nin beklentilerine somut yanıt vermeden Kuzey Suriye’de yeni planlamalar yapamayacağının açık biçimde iletildiğini kaydetti. Tillerson’ın “Amerika bir şey yapıp Türkiye başka bir şey yapmayacak bu noktadan sonra. Birlikte hareket edeceğiz” ifadelerine dikkat çekildi. Fırat’ın doğusuna çekilsinler
4- Erdoğan, PYD-PKK’nın öncelikle Fırat’ın batısından tamamen çekilmesi konusundaki kırmızı çizgi kararlılığını vurguladı. ABD’nin normalleşme konusundaki samimiyetinin Menbiç konusunda atacağı somut adımlara göre ölçüleceği açık biçimde söylendi.
Menbiç konusunda defalarca oyalanan Ankara, sabrının kalmadığını, somut adım beklediğini tekrarladı. Kaynaklar, Ankara’nın PYD-PKK’nın öncelikle Fırat’ın doğusuna çekilmesi gerektiği uyarısının ABD tarafından hangi somut adımlarla karşılanacağının kritik önemde olduğunu kaydettiler.
5- Türkiye, ABD’den gelecek Menbiç adımına göre, Fırat’ın doğusundan kaynaklı güvenlik sorunlarıyla ilgili olarak da birlikte hareket edilebilmesinin mümkün olup olmadığına karar verecek. ABD’ye, “önce Menbiç” mesajı verilmiş oldu. Aksi takdirde Türkiye’nin güvenliği için gerekli adımları atacağı belirtildi.
FETÖ tepkisi
6- ABD’nin, Türkiye ile hareket etme tercihi doğrultusunda, boyutlanan sorunların aşama aşama çözümü için ortak mekanizmalar formülü geliştirildi.
7- İki ülke arasında kurulacağı açıklanan ortak mekanizmaların kısa sürede devreye girmesi kararlaştılırken, Ankara, özellikle FETÖ’nün himayesi konusunda ABD’ye tepkilerini bir kez daha iletti. Kurulacak üç ortak komiteden birinin FETÖ konusunda olacağı öğrenildi. Diğer komitelerin ise “terörle mücadele” başlığı altında çalışacağı belirtildi.
8- Tillerson’ın basın toplantısında, Türkiye’deki konsolosluklarının yerel çalışanlarının tutukluluğu konusundaki endişelerini dile getirmesi, yargılama süreçlerinin adil olması gerektiği vurgusunu yapması not edildi. Tillerson, Rusya’dan S-400 füzelerinin alınması konusundaki kaygılarını paylaştığını da, “ülkelerin kendi kararı” vurgusuyla aktardı.
9- ABD yönetimi, Tillerson’ın temaslarında Suriye’nin yeniden imar ve inşaasında Fırat Kalkanı Operasyonu deneyiminden de yola çıkarak Türkiye’nin etkin rol üstlenmesi gerektiği konusundaki düşüncelerini de gündeme getirdi.
10- Tillerson’un görüşmelerinde, ABD Savunma Bakanı Mattis’in, “YPG’yi PKK’yla savaştırabiliriz” teklifini yinelemediği de belirtiliyor.
