Bu haftaki Fed toplantısı, Fed’e 4 yıldır başkanlık yapan Jenet Yellen’ın son toplantısı oldu. Fed, politika faizini değiştirmedi. Aralıkta sunulan yol haritasında bir değişiklik olmadığı görülüyor.
Hatırlayacak olursak, Fed aralık ayında yayımladığı detaylı tahminlerde 2018 yılı içerisinde enflasyonun 1.7’den 1.9’a çıkacağını, işsizliğin 4.1’den 3.9’a ineceğini öngörmüş ve bu tahminlerin gerçekleşmesi durumunda üç faiz artırımı yapmayı planladığını söylemişti.
Aradan geçen bir buçuk ay içerisinde enflasyonun yaklaşık 10 baz puan artıp 1.7’ye dayanmış olması Fed’in 2018 için elini güçlendiriyor şüphesiz. Bu nedenle, politika metnine enflasyonun sene içerisinde yükselmesi beklendiğine dair bir ifade eklenmiş. Buradan yola çıkarak, metnin şahin bir ton içerdiği ve martta olası bir faiz artırımına yeşil ışık yaktığını söyleyebiliriz.
Çok başarılı 4 yıl
Fed başkanlığına Şubat 2014’te gelen Yellen bunun öncesinde de uzun yıllar Fed içerisinde değişik üst düzey görevlerde yer almış, kariyerinin daha erken döneminde ise ABD’nin en prestijli okullarından Berkeley’de Nobel iktisat ödüllü eşi Akerlof ile beraber akademisyen olarak çalışmıştı.
Yellen’ın teori ile pratiği harmanlayan geçmiş tecrübesi Fed başkanlığı döneminde kendisini gösterdi. Dümeni devraldığı devasa gemiyi dalgalı sularda sarsmadan ilerletti. Başa geldiği sırada enflasyon yüzde 0.88, işsizlik ise 6.7 idi. Bir taraftan, faiz artırmakta gecikirse enflasyonun kontrolünü kaybedeceği söylendi. Öbür taraftan, eğer faizleri erken artırırsa henüz potansiyele ulaşmamış işsizliğin tekrar yükseleceği ve resesyona davetiye çıkaracağı söylendi.
Yellen bu eleştirileri bir kenara bırakıp kendi inandığı doğrularla ekonomiyi yönlendirdi. Faiz artırımlarında acele etmedi. Başkan olduktan sonra ilk faiz artırımını yapmak için Aralık 2015’e kadar bekledi. Bu şekilde işsizlik oranının 6.7’lerden yüzde 4’lere inmesine imkân verdi.
Şekilde kırmızı çizgi Yellen döneminde enflasyon oranını (sol eksen), mavi çizgi ise aynı dönemdeki işsizlik oranını gösteriyor (sağ eksen). Geriye dönüp baktığımızda Yellen’ın ustalığını bir kez daha takdir etmemek mümkün değil. Yellen’dan istenen iki şey vardı: Enflasyonu yüzde 2’lik hedefe çekmek ve bununla tutarlı olan azami istihdamı sağlamak. Yellen’ın başkanlık dönemi boyunca enflasyonun yükselip işsizliğin azalmış olması bu iki görevin layıkıyla yerine getirildiğinin en kısa özeti.
2014 başında enflasyondaki geçici yükselişe aldanmayıp faiz artırımına gitmemesi, 2015 yılında negatife düşen enflasyon (deflasyon) rakamına rağmen beklentilerde kalıcı bir bozulma oluşmasına izin vermemesi ve bugün geldiğimiz noktada 1.7’lik bir enflasyon ve 4.1’lik bir işsizlik oranıyla ekonomiyi Powell’a teslim etmesi Yellen’ın ekonomiyi anlamakta, anlatmakta ve yönetmekteki ustalığını gösteriyor. Bizlere de bu değerli iktisatçı önünde saygıyla eğilmek düşüyor.
