Geçirdiğim rahat- sızlık nedeniyle yazılarıma kısa bir ara verdiğim son günlerde, bütün dünya koronavirüs salgınının daha ilk aşamasında yol açtığı sosyal, ekonomik ve siyasi etkilerine odaklandı.
Yeryüzündeki 130 ülkeyi vuran ve binlerce kişinin ölümüne sebep olan bu salgın, bütün insanlığı bir yaşam savaşı zorunluluğuyla karşı karşıya bırakıyor. Bütün ülkeler bu korkunç virüsü etkisiz hale getirmek için her türlü tedbiri almak için seferber olmuş durumda.
Koronanın tıbbi ve bilimsel boyutlarını konunun uzmanlarının görüşlerine ve tavsiyelerine bırakarak, biz burada sorunun dünya düzenine ve yaşam tarzı üzerindeki olası etkilerine değinmek isteriz.
***
Salgının başladığı günden bu yana, koronanın uluslararası çapta yarattığı başlıca sosyal, ekonomik, siyasal etkilerini şöyle özetleyebiliriz:
- SOSYAL YAŞAM: Koronaya karşı mücadelede ilk etapta alınan önleyici tedbirlerin başında, insanların birbirleriyle günlük yaşamlarında temaslarının sınırlanması geliyor. Bu, milyonlarca insanın kalabalık ortamlarda gerçekleşen her türlü etkinliklerinin ve bu arada eğitim faaliyetlerinin belirli süreler için askıya alınmasını gerektiriyor. Çalışma şartları da değişiyor, ofis yerine evden işleri yürütmek sistemi uygulanıyor. Sosyal hayat yerine “evde oturmak”, hatta gerekmedikçe sokağa dahi çıkmamak zorunluluğu getiriliyor.
Bu aslında pek çok ülkede insanların yaşam tarzının değişmesi, eski sosyal alışkanlıklarından vazgeçmesi ve daha çok dijital bir ortamda, içe dönük bir yaşam tarzına yönelmesi demektir.
- EKONOMİK DEPREM: Salgının hızla hissedilen sarsıcı etkilerinden biri de dünya ekonomisini ciddi bir krizin eşiğine getirmesidir. Virüs yayıldıkça, ekonomik alanda birçok ülkeyi vurduğu gibi, küresel ekonomiyi de resesyon uçurumuna doğru sürüklemeye başlamıştır. Korona, uluslararası ticaret ve turizm başta olmak üzere borsaları sarsmış ve küresel bir kriz korkusu yaratmıştır.
- SİYASİ YANSIMALAR: Koronanın ortaya çıkması, uluslararası ilişkilerde de bozucu etkisini göstermekte gecikmemiştir. Nitekim koruma tedbirleri çerçevesinde birçok ülke, komşu ve hatta daha uzak ülkelerle sınırlarını kapatmak zorunda kalmıştır. Bu bağlamda en radikal adımı Trump yönetimi atmış, 28 AB ülkesiyle seyahat serbestisini geçici olarak askıya almıştır. Böylece ABD’nin AB ile arası daha da açılmıştır. AB içinde de birçok ülke kendi ortaklarıyla kapılarını kapatmış dolayısıyla Schengen anlaşmasının öngördüğü dolaşım serbestisini şimdilik rafa kaldırmıştır. Bu tedbirler, uluslararası seyahat ve turizm faaliyetine ağır bir darbe vurduğu gibi, bu durum ikili ve çok taraflı ilişkilere de yansımaktadır. Bu olayın bir boyutu da, böyle küresel bir afet karşısında, uluslararası camianın ve kurumların yetersizliği ve zaafıdır. BM’ye bağlı kurumlardan (Dünya Sağlık Örgütü dahil) AB’ye kadar hepsi çaresiz kalmış ve hazırlıksız durumda olduklarını göstermiştir.
***
Listeyi daha uzatmadan özetlersek, koronavirüs günümüz dünyasında önemli değişikliklere yol açacağa benziyor. Olayın küresel çapı karşısında hiçbir ülkenin bunun yansımalarını hissetmemesi mümkün değil.
Korona ile ilgili olup bitenler yeni bir dünya düzeninin kurulmakta olduğu anlamına mı geliyor? Şimdiki düzenlemeler geçici mi veya kalıcı olabilir mi?
“Korona krizi” virüse karşı bir çare bulununcaya kadar sürebilir. Ancak geçici olarak çeşitli alanlarda alınan tedbirlerin ve uygulanan sınırlamaların kalıcı olmasa dahi, bazı alanlarda bir iz bırakmayacağını kimse garanti edemez...