Resmen ilan edilmemekle beraber, dünyanın bir ticaret savaşına sahne olduğunun belirtileri apaçık ortada...
Bu savaşı başlatan olay, ABD Başkanı Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatı üzerinde gümrük vergisi koyarak birçok ülkeyle uyguladığı serbest ticaret kurallarını çiğnemesidir. Bu ülkelerin ABD’den ithal ettikleri birtakım mallar üzerinde aynı şekilde vergiler koyarak misillemede bulunması, bu savaşı hızla kızıştırdı.
Bu olaylar zincirinin son halkasında Çin, aynen ABD gibi, 50 milyar dolarlık bir ithalat listesine yüzde 25 oranında bir gümrük tarifesi uygulamaya karar verdi. Şimdi de Trump’ın daha ağır bir misillemede bulunması bekleniyor.
Bu arada Trump’ın Kanada’dan Meksika’ya, Almanya’dan Japonya’ya kadar en yakın ticaret ortaklarına yeni gümrük vergileri koyması ve G-7 Zirvesi’nde müttefik ülke liderlerine hakaretler yağdırması, bu cephede de bir “göze göz, dişe diş” hareketinin başlamasına yol açtı. AB’nin 28 üye ülkesi oy birliğiyle bazı Amerikan mallarını yeni gümrük listelerine dahil etti...
Trump doktrini
Trump’ın dünya ekonomik ve siyasal düzenini sarsan davranışının temelinde onun “Önce Amerika” diye sloganlaştırdığı doktrini yatıyor. Trump ABD’nin dış ticarette yakın dostları dahil, başkaları tarafından “kazıklandığı”nı düşünüyor ve uluslararası anlaşmaları çiğneme pahasına kendinde tek yanlı kararlar almak hakkını görüyor.
Trump’ın dış ticarette uyguladığı bu yöntem, sadece dünya ekonomisinde değil, küresel siyasi düzende de ciddi sarsıntılar yaratıyor.
- Aslında Trump’ın davranışı yıllar önce ABD’nin başlattığı küreselleşme, liberal ekonomi, serbest ticaret gibi temel kavramları ve prensipleri sarsıyor. Bunun yerine himayeciliğe ve de milliyetçiliğe yol açıyor... Ticaret savaşında görüldüğü gibi, ABD’nin bu düşünce ve davranış tarzı, diğer ülkeleri de benzer bir tavır benimsemeye itiyor...
Çin Seddi
- Komünist rejimine rağmen son zamanlarda küreselleşmeyi ve özel girişimciliği savunan Çin dahi, Trump’ın “gümrük duvarı”na karşı bu konsepte uygun bir “Çin Seddi” kuruyor!
- Trump’ın son davranışı, dünya düzeninin önemli bir unsuru olan Trans-Atlantik blokunda bir gedik açıyor, Atlantik’in iki yakasını, yani ABD ile Avrupa’yı birbirinden uzaklaştırıyor. Batı dayanışması konseptine darbe vuruyor. O kadar ki şimdi Almanya başta olmak üzere, birçok AB ülkesi, daha bağımsız veya milli politikalar planlıyor. (Almanlar Rusya’ya yönelik yeni bir “Ostpolitik”ten söz ediyorlar.)
- Bu trendin bir sonucu olarak ABD’nin “dünya liderliği” rolünün sorgulanması ve eski bloklaşmanın şekil değiştirmesi olasılığı, mevcut düzenin çatırdamaya başladığını gösteriyor.
- Olayın ekonomik sonuçlarına gelince, Trump “Bu savaşı biz kazanırız” diyorsa da birçok Amerikalı analist dahi bu ticaret savaşının herkes için bir “kaybet-kaybet” durumu yaratacağını düşünüyor. Buna Amerikan halkı da dahil...
GELECEK YAZI: TÜRKİYE’NİN ROLÜ
