ABD Başkanı Donald Trump’ın beklenmedik bir zamanda askerlerini Suriye’den çekme kararını ilan etmesi herkesi şaşırttı. Açıklama hemen bir dizi soruyu da gündeme getirdi.
Başlıca soru, Trump’ın durup dururken neden böyle bir karar aldığıdır. Bu karar alınıncaya kadar ABD yönetiminin Suriye’den bir “çıkış stratejisi” üzerine çalıştığına dair en ufak bir işaret yoktu.
O halde Trump’ı bu kararı almaya iten sebep ne? Onun öne sürdüğü gerekçe, IŞİD’in (DAEŞ) mağlup edildiği ve dolayısıyla Suriye’deki 2 bin Amerikan askerinin artık evlerine dönebileceğidir. Bu ifadeyle, Trump, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığının sadece IŞİD tehdidiyle ilgili olduğu mesajını vermiş oldu.
Aslında bu tehdidin tamamen son bulup bulmadığı konusunda ABD’de ve Batılı ülkelerde şüphe duyanlar var. Nitekim çekilme kararına karşı çıkan Amerikalı Kongre üyeleri ve müttefik ülke yetkilileri bu kuşkularını dile getirdiler.
Amaç neydi?
Ama asıl mesele, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığının gerçekte başka hangi nedenlere dayandığıdır. Örneğin, İran’ı çevrelemek, Tahran’ın nüfuzunu kırmak, İsrail’i ve Körfez ülkelerinin güvenliğini korumak ve Rusya’ya karşı bölgede güç dengesini sağlamak gibi...
Açıkçası, ABD’nin sembolik de olsa Suriye’deki askeri varlığını şimdiye kadar bu amaçlarla tuttuğu algısı hakim olmuştur: Eğer bu varsayım doğru ise, şimdi Amerikan askerlerinin çekilmesine karar verilmesi, Washington’un bu saydığımız stratejik amaçlardan vazgeçtiği veya geri adım attığı anlamına mı geliyor?
Kararı eleştiren Kongre çevrelerinde ve ilgili bazı ülkelerde bu yönde bir algı ve kaygı ifade ediliyor.
Ancak sırf Trump’ın iki satırlık açıklamasına dayanarak ABD’nin artık bölgeyi kendi haline terk etmek, elini kolunu bölgeden tamamen çekmek ve hiçbir rol oynamamak niyetinde olduğu sonucunu çıkarmak yanlış olur.
Bazı şüpheciler Trump’ın bu kararının “göstermelik” olduğunu, perde arkasında varlığını sürdüreceği, hatta gerekirse bu kararını dahi bizzat iptal edebileceğini öne sürüyorlar. Bu görüşün doğru mu, yanlış mı olduğu zamanla görülecek.
Sonuç ne olur?
Çekilme olayının gerek Suriye’de, gerekse bölgede ne gibi gelişmelere yol açacağını anlamak için de biraz beklemek gerekecek. Karar zaten askerin çekiliş sürecini 3 ay olarak belirlemiş durumda. Ancak herkes şimdiden o bölgenin geleceğine ilişkin hesaplarını ve planlarını yapmak zorunda. Ortaya çıkacak olan boşluğu kimin dolduracağı önemli. Kuşkusuz Esad rejimi, İran ve Rusya bunu kendi lehlerinde kullanmak isteyecektir...
Yeni durum, YPG’yi yalnızlaştırmaktadır. ABD desteği olmadan YPG’nin buraları kontrolü altında tutma şansı yoktur. Kaldı ki Türkiye’nin Fırat’ın doğusundaki bölgeyle ilgili askeri stratejileri hâlâ gündemdedir.
Kısacası, Trump’ın Suriye’den çekilme kararı bölgede yeni bir durum yaratmaktadır. Bu da beklenmedik, şaşırtıcı sonuçlara yol açabilir...
