Yassıada, Demokrasi ve Özgürlükler Adası oldu
Türk siyaset tarihine, 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra yapılan yargılamalarla geçen Yassıada, terk edilişinden 24 yıl sonra yeniden doğdu. Demokrasi ve Özgürlükler Adası Yassıada için geri sayım başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün adada incelemelerde bulunacak. Erdoğan, bugün saat 16.00’da adaya gelecek ve çalışmaları yerinde inceleyecek.
500 kişilik kongre salonu, 7768 metrekare müze ve fuaye alanı olan Kongre Merkezi, toplam 123 oda ve bungalovdan oluşan 320 yatak kapasitesi, seyir terasları, demokrasi feneri, demokrasi parkı, iki ayrı kafesi, seyir terasları, yatay asansörleri ve geçmiş dönemden kalma, İngiliz Büyükelçisi’nin kendilerine yaptırdığı şato tipi ev ve 1950’lerden kalma yapılarıyla artık açılışa hazırlanıyor.
600 KİŞİLİK CAMİ, 125 ODALI OTEL, MÜZE, KONFERANS VE SPOR SALONU VAR
ACI HATIRALAR...
- İdam edilenlerden Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu’nun yattığı oda değiştirilmiş, deniz gören bir odaya alınmıştı. Bu sevincini mektupla ailesine bildirmesinden sonra, Zorlu’nun odasının camları boyandı, denizi görmesi engellendi.
- Kırşehir’in il olmaktan ilçe durumuna getirilmesi de, Celal Bayar’a Afgan Kralı’nın hediye ettiği tazının Tarım Bakanı aracılığıyla olduğundan yüksek bir fiyata, 20 bin liraya, Atatürk Orman Çiftliği’ne satılması ve paranın Çeşme ilçesi Mursallı köyündeki çeşme inşaatına bağışlanmış olması dava konusu edildi. Adnan Menderes’in ilişki yaşadığı opera sanatçısı Ayhan Aydan’dan gayrimeşru bebeği olduğu ve Menderes’in bu bebeği Zeynep Kamil Hastanesi başhekimine öldürttüğü iddiasıyla da bir dava açıldı. Savcı Fahrettin Öztürk’ün Başbakanlık kasasından çıktığı iddia edilen kadın iç çamaşırı ve fotoğrafları mahkemede salladığı bir dava süreci oldu. Adnan Menderes dâhil Bebek Davası sanıkları beraat etti.
- Yassıada duruşmaları sırasında Adnan Menderes’i çok sevdiği için soyadını alan Ethem Menderes’in Adnan Menderes’e ihanet ettiği, günlüklerinin iddia makamı tarafından aleyhte kullanıldığı bilinmektedir. Yine Meclis Başkanı Refik Koraltan’ın hatıra defteri ile eski bakanlardan Şem’i Ergin’in hatıra defterleri de yargılamalarda kullanılmıştır.
- Yargılamalar sırasında 6 sanık öldü.
ZORLU ŞARTLAR
Özgürlük ve Demokrasi Adası’nın inşa süreci hiç de kolay olmadı.
Elektrik, su, beton santrali gibi ihtiyaçların hem giderilmesi hem de inşaat ilerledikçe farklı bölgelere taşınması gibi bir süreç işledi.
Şantiye için Maltepe’den Yassıada’ya her gün çok sayıda sefer düzenlendi. Kış aylarında ve fırtınalı denizde bile çalışmalar durmadı.
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Çiğdem Karaaslan ve TOBB’un ilgili birimleri de onlarca kez adaya geldiler.
Adanın yeşillendirilmesi için toplam 39 bin 191 yeni bitki dikilirken, 25 bin 585 metrekare de çim alan oluşturuldu.
Adadaki en önemli eserlerden biri de Yassıada yargılamalarına sahne olan ve sonraki yıllarda yıkılan spor salonunun aynısının yeniden inşa edilmesi oldu.
Adları duvarda...
Yassıada’da yargılanan sanıkların ailelerini bekleyen önemli sürprizlerden biri, tüm sanıkların adının Demokrasi Meydanı alanındaki binanın duvarına işlenmiş olması...
Yargılamalar...
27 Mayıs 1960’ta gözaltına alınan Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve Demokrat Partili sanıklar 10 gün kadar Ankara’da tutulduktan sonra uçakla İstanbul’a, oradan da Yassıada’ya yollandılar. Uzunca bir süre tutuklu kalan sanıkların yargılamaları 14 Ekim 1960’ta başladı, 15 Eylül 1961’te sona erdi. 592 sanık, 1068 tanık duruşmalarda ifade verdi. Mahkemeden çıkan idam kararları Milli Birlik Komitesi’nde ele alındı. Komite, Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan’ın idamlarını onayladı.
Gezi vapurda başlıyor
Yassıada yargılamaları sırasında avukat, tanık ve duruşmayı izlemesine izin verilen az sayıda aile Fenerbahçe vapuruyla adaya getirilirdi. Ada hizmete girdikten sonra yolculara vapurda adada bulacaklarına dair bilgiler içeren kitapçıklar verilecek. Adaya ulaşan yolcuları tepe kısma taşıyacak özel asansörler de olacak...
Yüzsüz heykeller...
Adada Osmanlı İmparatorluğu döneminden başlayıp, günümüze kadar ulaşan bir de Demokrasi Müzesi bulunacak. İlk Anayasa’dan başlayıp, demokratikleşme yolundaki adımların anlatılacağı müzede, 31 Mart Vakası’ndan 12 Eylül askeri darbesine, Bab-ı Ali baskınından 15 Temmuz FETÖ darbe girişimine dair çok sayıda bilgi ve belge yer alacak. Ses duşu denilen sistemlerle müzeyi ziyaret edenler o döneme dair tüm ses kayıtlarını da rahatlıkla dinleyebilecekler. Müzede 27 Mayıs ve Yassıada yargılamalarında yer alan kimi isimler yüzsüz heykellerle sembolize edilecek...
Yassıada idamları nasıl onaylandı?
Darbeyi yapan isimlerden biri olan Albay Alparslan Türkeş, CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, darbenin başına geçen Cemal Gürsel de dâhil birçok kişi idamların Milli Birlik Komitesi’nce onaylanmamasını istiyordu.
Oylamaya katılan Tümgeneral Sıtkı Ulay anılarında Gürsel’in toplantıya yolladığı Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay’ın “Her kararınız kabulüm” tarzı bir konuşma yaptığını ve o sırada da toplantının yapıldığı binanın etrafının sarıldığı haberi geldiğini anlatıyor. Ulay’a göre ilk oylamada Celal Bayar’ın idam kararı müebbet hapse çevrildi ama 3 idam onandı. Tümgeneral Sıtkı Ulay toplantı çıkışında kapıda 3-4 subay ve 30-40 kadar Harbiye öğrencisi gördüklerini de söylüyor.
