Köyüne dönecek-lere “300 koyun + asgari ücret + sosyal sigorta” verileceği haberleri farklı beklentilere yol açtı.
Köyde yaşayanlar tepki gösterdi. “Koyunculuğu biz biliyoruz. Bize verilsin” dedi. Tarım Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba: “Yanlış anlaşıldı, biz köyde yaşayanlara koyun vereceğiz” diye açıklama yaptı.
Neyin ne olacağı hakkında daha henüz açıklık yok ama anlaşılan bu iyi niyetli proje sınırlı bir uygulamayı hedef alıyor.
Başarılırsa üretim artar
Niyet çok iyi. Proje başarıya ulaşırsa koyun üretimi artar.
1) Köye dönen veya köyde olan her yetiştirici bundan yararlanamayacak. Hedef, boş kalan ağılların, kullanılmayan meraların değerlendirilmesi.
2) 300 koyun verilecek yetiştiricinin ahırının ve köyün de merasının olması gerekiyor.
3) Koyunlar bedava verilmiyor. Ziraat Bankası kredisiyle dağıtılacak. Koyun bedeli yaklaşık bin TL olduğuna göre, koyun tahsis edilecek yetiştirici bankadan 300 bin TL kredi kullanacak. Kredi faizi düşük, vadesi 5 yıl. Banka koyun kredisi için teminat olarak ipotek isteyecek. 300 bin TL değerinde teminat bulmak sorun. Kaldı ki faiz sınırlı olsa da yılda 60 bin TL banka borcu taksiti var.
4) Koyunları alacak olanlar 5 yıl koyunları satamayacak, sadece yavrularını satarak hem besi masraflarını hem veteriner giderlerini hem de banka taksitlerini ödeyecek.
5) Proje kapsamında 500 bin baş koyun dağıtılacağı belirtiliyor. 500 bin baş koyun 1.700 yetiştiriciye imkân sağlayacak. Ama 500 bin baş dağıtılacak koyun bulmak da zor.
Tarım uzmanı gazeteci Ali Ekber Yıldırım, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nde 170 bin baş koyun bulunduğunu, dağıtım için ithalat zorunluluğu olduğunu belirtiyor.
6) Geçen yıl damızlık koyun ve koç olarak 280 bin baş koyun ithal ettik. 37 milyon dolar ödedik.
İyi niyetle hazırlandı
Proje iyi niyetle hazırlanmış bir projedir.
Tabii ki yeni yetiştiricilerin desteklenmesi, yeni yetiştiricilerin üretime katkıları önemlidir.
Ama unutmayalım, her türlü değişime rağmen koyun yetiştiriciliği yapan milyona yakın köylümüz var. Bunların yetiştirdikleri koyun varlığı 34 milyon. Öncelikle üzerinde durmamız gereken sorular var:
- Mevcut üreticiler neden üretimi artırmıyor?
- Neden ahırlar boş ve değerlendirilmeyen meralar var?
Bu sorulara cevap bulursak, koyun üretimine daha kısa sürede imkân buluruz.
Çıkan ürünü teşvik, yığınla üreticiyi memnun etmek, üretimin kısa sürede artmasına imkân verir.
Yeni üreticileri üretime yöneltmek için verilecek teşvikler üretim artışını sağlamayabilir.
“300 Koyun” projesini bakanlık herhalde bu açılardan değerlendirecektir.