Cumhur-başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın dün gece yaptıkları “hangi görüşten olurlarsa olsunlar sandığa giden herkese teşekkür eden” konuşmalar zaten bekleniyordu.
Diliyoruz ki sandık sonuçlarına göre neredeyse yarı yarıya farklı iki görüşte odaklanan insanlarımızı birleştiren süreci başlatsın.
....................
Şu satırları yazmaya başlarken “resmi olmayan” sonuçlara göre EVET’ler yüzde 51.4, HAYIR’lar yüzde 48.6.
Bu bakımdan -yurt dışı oylar eklenmeden bile- sandıklardan EVET’lerin çıktığı görülmekte.
YSK’nın resmi açıklamasından sonrası için de bazı değişiklikler mümkün.
CHP’nin “sandıkların yüzde 33 için itirazı olduğu” açıklandı.
Hem “şekil” hem “öz” sorunları olduğu iddiasında CHP.
YSK’nın daha önce “oyların geçerli sayılması için zarflarının mühürlü olması gerektiği” şartına karşın, dün oy kullanımı devam ederken “dışarıdan getirildikleri kanıtlanmadıkça, zarfları mühürlü olmayan oyların da geçerli sayılacağı” yolundaki açıklaması kafaları karıştırdı.
“Maç devam ederken, hakemin yeni kural koyması” eleştirel yorumları yapılıyor.
CHP Genel Başkanı “sonuna kadar takipçisi olacağız” dedi.
Ancak... Kararı alan YSK... İtirazları karara bağlayacak olan da gene YSK... Ayrıca YSK Başkanı “daha önceki oy kullanımlarında da böyle kararlar alındığını” söyledi.
CHP’nin itirazlarının sadece “siyasi bir hamle olarak kalabileceğini” düşünüyorum.
.....................
Biz sonuçları bu haliyle yorumlayalım.
1- EVET bloğunda beklenti yüzde 60 ve üzeriydi.
Zaten son Kasım 2015 Genel Seçimlerinde AK Parti ve MHP oylarının toplamı yüzde 61.50.
Oysa -yurt dışı oylar hariç- Türkiye genelinde EVET oyları yüzde 51.4.
Yani...
Yüzde 10 dolaylarında kayıp. (Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak’ın “Beklediğimiz oyları alamıyoruz” dediğini yansıttı bazı TV muhabirleri.)
Bunun ne kadarının AK Parti’den, ne kadarının MHP’den olduğunun saptamak şu aşamada mümkün değil ama önümüzdeki günlerde kamuoyu araştırma şirketleri “doğruya yakın” okumalar yapacaklardır.
2- Gene 16 Nisan öncesinde EVET bloğunun önde gelen isimleri, “Referandum sonuçları CHP’yi karıştıracak, Kılıçdaroğlu’nun Genel Başkanlığı sorgulanacak” yorumlarını yapıyorlardı.
Ancak...
Dün sandıklardan “beklenen fark” gelmeyince “EVET bloğunda özeleştirilerin yapılmakta olduğu” haberleri geldi.
Hürriyet Ankara Temsilcisi Hande Fırat, AK Parti kurmaylarının yaptıkları ilk değerlendirmelere işaret etti:
- Ankara, İstanbul, İzmir gibi 3 büyük şehirde yüzde 50’nin gerisinde kaldık. 5 büyük şehirden Antalya’da da gerideyiz. Sadece Bursa’da kazandık. Gençler ve özellikle eğitimli gençler bize oy vermedi.
- Büyük yatırımlar yaptığımız illerde kazanmayışımızı örgüt çalışmalarının yetersizliği merceği altında da araştırmalıyız.
- Bir kısım seçmenimiz, referandumu parti sadakatiyle ilgili görmedi. “Sistem değişikliğini” bir bakıma “rejim değişikliği” gibi algıladı, tereddüde girdi. Demek ki tam anlatamadık.
MHP’de de “özeleştiri” olacak mı?
3- “Türkiye’nin 3 büyük ilini kaybeden Genel Seçimleri alamaz” gibi bir kural vardır.
Bu kez 5 büyük ilin 4’ünün de (Adana) kaybedilmesi gibi bir sandık sonucu var.
“Erken seçim” herhalde gündemden düşer.
Tabii AK Parti ve MHP dışından “haydi seçime” meydan okumaları gelebilir.
4- EVET oyları, Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı seçildiği oy oranıyla “örtüşüyor.”
Rakamsal olarak “kişisel oyları” kayıpta değil.
Ama... “EVET çıkacağı kesin, biz fark yapmaya çalışıyoruz” TV söylemlerinden sonra “Sonuçlardan tatmin olmuş mudur?”
Cumhurbaşkanı Erdoğan dün gece balkon konuşmasında “16 Nisan’ı bırakmış 2019’daki Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimler için kampanyayı başlatmış olduğu” izlenimini verdi.
5- Doğu ve Güneydoğu’da Kürt kökenli oylar bazı büyük illerde düştü. Bu da “hendek savaşı ve özerklik kalkışımlarıyla” halkı bezdiren Kandil’e tepkidir.
....................
Oyunun kuralı böyle...
Yüzde 50 + 1 oy bile “kazananı” belirler.
O halde “demokrasinin kuralını -seçmenin yarıya yakını içine sindiremese bile- herkesin kabullenmesi gerekir.”
“Hayırlı olsun.”
