YETENEK ‘LiGi’NDE ATAĞA KALKMALIYIZ
Küresel Yetenek Rekabeti Endeksi 2017 yılı raporu ‘Yetenek ve Teknoloji’ başlığı ile küresel eğilimleri ve yetenek açığı konusundaki endişeleri değerlendiriyor. Raporun mesajı son derece net: Değişiklikleri hızlı ve etkin bir şekilde yönetin.
Küresel Yetenek Rekabeti Endeksi, 2013 ve 2014 yılı raporlarında teknolojik değişimin işgücü piyasasının yeni alanlarını etkileyeceğine, ihtiyaç duyulan işgücü profilinin ve istihdam edilebilirlik becerilerinin değişiklik göstereceğine işaret edilmişti.
Bu anlamda, 2017 yılı raporundaki temanın Yetenek ve Teknoloji olarak belirlenmesi aslında sürpriz değil. Teknolojik değişimin işgücü piyasasında pek çok işi insanların elinden aldığı, bu değişim nedeniyle gelecekte de pek çok kişinin mesleğinin ortadan kaybolacağı gibi “işsiz bir gelecek” gibi iç karartıcı tahminlerin aksine, raporda yeni bir gelecek yaratmak için en önemli unsurlardan birinin yeni beceriler ve yetenekler olduğunun altı çiziliyor.
Teknoloji işi değiştirdi
Raporda yer alan değerlendirmelere göre, rutin işler ve tehlikeli görevler çok yakın bir gelecekte tamamen makinelere ve robotlara devredilecek. Buna karşılık, eğitim sisteminin ve insanların kariyer değişikliklerine ve değişen çalışma hayatı yapısına hızla uyum sağlaması gerekecek.
Teknoloji, ekonominin tüm sektörlerini etkileyen yeni iş ve işyeri örgütlenme modellerini de beraberinde getirecek. Raporda, yeni yapının yaratacağı en önemli etkilerden birinin ücretli çalışanların sayısının azalması olacağına da işaret ediliyor. Bu durum, aynı zamanda mevcut eğitim, istihdam ve sosyal koruma politikalarının değişmesi gerektiği anlamına da geliyor.
Diğer taraftan, işgücü piyasasının bir diğer aktörü olan firmaların da insan kaynaklarını yönetme ile ilgili yaklaşımlarını gözden geçirmesi gerekecek.
Öyle ki, işgücü piyasasının tarafları, örneğin devletler, firmalar, sendikalar, uluslararası rekabet gücünün kaynakları açısından istihdam edilebilirlik becerilerinin yeniden tanımlanması gibi önemli bir gündemle karşı karşıya.
118 ülkeyi kapsıyor
Küresel Yetenek Rekabeti Endeksi, bir önceki yıla göre kapsamını genişletmiş durumda. 118 ülkeye ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı raporda, yerel politikaların küresel yetenek rekabetindekindeki öneminden hareketle bölgesel analizler de mevcut. Bu anlamda, 46 şehri kapsayan Küresel Şehir Yetenek Rekabet Endeksi oluşturulmuş.
Rapora göre, yeni teknolojiler yalnızca ürünlerin nasıl üretildiğini değil, daha da önemlisi nerede üretildiklerini değiştiriyor. Gelişmiş ülkeler robotlar ve otomasyonla kendine daha yeterli hale geldikçe, gelişmekte olan çok sayıda ülke ucuz işgücü sunmasına rağmen ana üretim kaynaklarını ve üretim faaliyetlerini kaybediyor.
Bu anlamda, gelişmekte olan ülkelerin üretim faaliyetlerini değiştirmesi gerekiyor. Bu anlamda, örneğin Çin ucuz işgücü rekabetinden daha çok otomasyona yaptığı yatırımla daha fazla iş çıkarıyor olacak.
İŞTE YAPILMASI GEREKENLER...
Küresel Yetenek Rekabet Endeksinde, mesleki ve teknik beceriler, orta düzey beceriler olarak tanımlanıyor ve doğrudan istihdam edilebilirliği temsil ediyor. Buna karşılık, küresel bilgi becerileri üst düzey beceriler şeklinde tanımlanıyor ve ‘yetenek etkisi’nin tetikleyicisi olarak görülüyor. Yani, geleceği yaratacak ve rekabetin merkezinde yer alacak olan küresel bilgi becerileri olacak. Raporda, yetenek ve teknoloji ilişkisine odaklanan, şimdiden yapılması gerekenlerin sıralandığı mesajları göz önünde bulundurmakta fayda var. İşte Küresel Yetenek Rekabeti Endeksi’nin 2017 yılı mesajları:
1. Otomasyonun ötesinde düşünmek gerekiyor.
2. Teknoloji işin doğasını değiştiriyor.
3. Teknik beceriler artı sosyal yeterlilik, yeni yetenek profilinin formülüdür.
4. Eğitim ve istihdam politikaları, dördüncü sanayi devriminin işgücü piyasasında dönüşüm yaratan değişimlerine uyum sağlamalıdır.
5. Başarılı bir dönüşüm değişikliği için güçlü ekosistemlere ihtiyaç var.
6. Ulusal stratejiler bu değişiklikleri çok sınırlı düzeyde de olsa - yansıtmaya başladı.
7. Şehirler ve bölgeler, dönüşüme yol gösteriyor.
Türkiye’nin yerini üste çıkarmalıyız
Küresel Yetenek Rekabeti Endeksi’nin zirvesinde İsviçre, Singapur, İngiltere, Amerika ve İsveç var. Liste sonundakiler ise pek çok uluslararası sıralamada olduğu gibi gelişmişlik yarışında geriden kalan Madagaskar, Burkina Faso, Zimbabve ve Mozambik gibi ülkeler.
Türkiye, 61. sırada yer alıyor. Bununla birlikte, Türkiye’nin küresel bilgi becerileri sıralamasında ise 49. sırada olduğu görülüyor. Bu anlamda, Türkiye’nin daha düşük skora sahip olduğu alan mesleki ve teknik beceriler. Dolayısıyla, mesleki teknik eğitim sistemimizin yeniden yapılanması ihtiyacına bir kez daha dikkat çekmekte fayda var.
