Vergi ve bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin kanun tasarısı TBMM’de kabul edildi. Kanun kamuya olan borçların yapılandırılarak ödenmesini amaçlıyor. Bu nedenle Kanunun yapılandırmaya ilişkin hükümleri bir hayli geniş tutulmuş durumda. Vergi dışında Kanunun kapsadığı alacakların başında ise sigorta primleri ve bu primlere ilişkin diğer alacaklar geliyor. Kanun ayrıca emeklilere ikramiye uygulamasını da başlatıyor. Bugünkü yazımda Kanunun çalışma hayatını ilgilendiren bazı hükümlerine değineceğim.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından takip edilen, 2018 yılı Mart ayı ve önceki aylara ilişkin olup Kanunun yayımı tarihinden önce tahakkuk ettiği halde Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile ödenmesi imkanı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primleri ve bu alacaklara ait ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden Kanunun yayım tarihine kadar geçen süre için hesaplanacak ek tutar ödenirse bu alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı gibi alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Prim borçları 36 aya kadar vadelendirilecek. En fazla 18 taksitle bu borçlar ödenecek.
Eksik işçilik kapsamda
31 Mart 2018 tarihine kadar (bu tarih dahil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin Kurumca resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edilen eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ve Yİ-ÜFE aylık değişim oranları üzerinden hesaplanacak ek tutarın ödenmesi halinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer'i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Bağ-Kur Kanununa göre tescilleri yapıldığı halde prim borçları nedeniyle daha önceki ilgili kanunları uyarınca sigortalılık süreleri durdurulmuş olanlar, Kanunun yayımı tarihini takip eden aybaşından itibaren iki ay içinde Kuruma müracaat ederek durdurulan sigortalılık süreleri için ödeyecekleri prim tutarının hesaplanmasını talep edebilecekler. Hesaplanan borcun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek.
Bağ- Kur'luları ilgilendiren asıl düzenleme ise sağlıkla ilgili. Bu kanunun yayımına kadar 60 gün ve üzerinde prim borcu olan esnafımız sağlıktan yararlanamıyordu. Yeni düzenlemeyle "borç ayrı sağlık hakkı ayrı" denecek. Artık borcu olan da sağlık imkanlarından yararlanabilecek.
Af değil yapılandırma
Sigorta prim borçlarının yapılandırılması neredeyse her iki senede bir gündeme geliyor. Elbette ülkemizin son yıllarının sürekli seçim atmosferinde geçiyor olması en büyük etken. Ne var ki kamuoyuna kasıtlı şekilde yansıtıldığı haliyle bu bir "af" değil "yapılandırma". Yani devlet alacağından vaz geçmiyor. Alacağın aslını alıyor, gecikme cezasından vaz geçiyor. Ayrıca taksitlendirme yaparken de alacağını vadeye göre belli bir katsayıyla çarpıyor. Bu nedenle borcunu zamanında ödeyenlerin hayıflanmaları doğru değil. Borcu zamanında ödemek her durumda daha avantajlı.
SGK geliri artıyor
Tüm dünyada sosyal güvenlik kurumları açık verir. Gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi gelişmiş ülkelerde de durum aynıdır. Bugün AB Ülkelerinin önemli bir bölümünde bu açık ciddi miktarlardadır. Aslında normali de budur. Anayasal bir hak olan sosyal güvenlik hakkının sağlanmasında ticari bir zihniyet kabul edilemez. Devlet her zaman sosyal güvenlik alanına maddi transfer yapmak zorundadır. Önemli olan kaynakların doğru ve yerinde kullanımı olmalıdır. Nitekim bu noktada önemli olan "gelirlerin giderleri karşılama oranı"dır. Türkiye'de bu oran 2003 yılında yüzde 67,5 iken 2018 Ocak ayında yüzde 98'e ulaşmıştır. Sonuç olarak sosyal güvenliğin finansmanında sorun yoktur, yapılandırmalar tahsilat oranının artmasına neden olmuştur.
Genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük girişimcilerin bir yıllık sigorta primleri prime esas kazanç alt sınırı üzerinden Hazine tarafından karşılanacak. İstihdamı arttırmayı hedef haline getiren her ülkede girişimciliğin ön plana çıkarılması olmazsa olmaz koşullardan birisidir. Son düzenlemeyle kendi işini kurmaya çalışan gençlerimize hem Bağ- Kur prim desteği verilmesi hem de üç yıl müddetle gelir vergisinden istisna tutulmaları daha fazla gencimize kendi işinin patronu olma fırsatı sunacak bu gençlerimiz de istihdama katılmış olacaklardır.
Emeklilere ikramiye
Sosyal Güvenlik Kurumunca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, ödemenin yapılacağı tarihte gelir ve aylık almak şartıyla Ramazan ve Kurban Bayramlarında 1.000’er Türk Lirası bayram ikramiyesi olarak ödenecek. Birden fazla gelir ve aylık alanlara tek bir gelir veya aylık üzerinden ödeme yapılacak. Örneğin hem kendi aylığı olan hem de vefat eden eşinden aylık alan bir kişiye hangi aylık daha fazlaysa o aylık üzerinden tek bir ödeme yapılacak. Ayrıca iş kazası veya başka sebeplerle sürekli işgöremezlik gelir alanlara da ikramiye verilecek. Yetim aylığı alan bir çocuğa anne veya babası üzerinden yüzde 50 oranında aylık bağlanmışsa alacağı ikramiye 500 TL olacak.
Ayrıca 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında ödenen yaşlılık aylığı iki katına çıkarılıyor. Daha önce 266 TL olarak ödenen aylıklar 500 TL seviyesine çıkacak.
